Aktualności
NOWA PUBLIKACJA 26 05 2023
Zespół kierowany przez dr Macieja Liro z naszego Instytutu stworzył mapę pokazującą potencjalną ilość odpadów plastikowych wzdłuż wszystkich (ponad 175 tyś. km) cieków w Ekoregionie Karpat. W pracy opublikowanej w czasopiśmie Science of The Total Environment udokumentowano, że w rzekach karpackich płynących poniżej 750 m n.p.m. (81% wszystkich cieków w Karpatach) występuje istotna dostawa odpadów plastikowych do środowiska. W pracy pokazano, że wielkości dostawy odpadów plastikowych w obszarach nadrzecznych wzrasta wraz ze spadkiem wysokości terenu. Najwięcej rzek przepływa przez obszary o dużej dostawie odpadów plastikowych do środowiska w Rumuni (6568 km) na Węgrzech (2679 km), i w Ukraine (1914 km). Najwięcej cieków przepływa przez obszary niezanieczyszczone plastikiem w Rumuni (31855 km), na Słowacji (14577 km) i w Ukrainie (7492). W pracy udokumentowano, także większą dostawę odpadów plastikowych w ciekach przepływających przez obszary chronione na poziomie narodowym (3988 km) w porównaniu do tych chronionych na poziomie regionalnym (51800 km) i międzynarodowym (66 km).
link do darmowej wersji publikacji -> https://authors.elsevier.com/a/1h7kCB8ccyXrj
link do mapy w google earth -> https://figshare.com/ndownloader/files/40203682
Badania zostały wykonane w ramach grantu 2020/39/D/ST10/01935 "Makroplastik w rzece górskiej i pogórskiej", finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki.
NOWA PUBLIKACJA 23 05 2023
Zmiany klimatyczne modyfikują rozrodczość ptaków
Halupka L. et al. 2023. The effect of climate change on avian offspring production: A global meta-analysis. PNAS 120 (19), e2208389120 https://doi.org/10.1073/pnas.2208389120
Zmiany klimatyczne znacząco wpływają na okresy migracji i reprodukcji ptaków, jednak ich wpływ na rozrodczość ptaków (liczbę wyprowadzanych młodych) nie jest jasny. Odpowiedź zawarto w nowej pracy opublikowanej w Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, będącej obszerną metaanalizą długookresowych serii populacyjnych. Przebadano 201 populacji 104 gatunków ptaków (łącznie prawie 750 tysięcy lęgów) ze wszystkich kontynentów, z lat 1970-2019, kiedy globalna temperatura wzrosła o 1ºC. W badaniu kontrolowano m.in. wpływ pokrewieństwa między gatunkami, szerokość geograficzną, wybrane cechy gatunku, np. migracyjność, stopień przekształcenia środowiska, a także zmiany temperatury i opadów. Wyniki wskazują, że średnia rozrodczość ptaków spadła w ostatnich dekadach, przy znacznych różnicach między gatunkami i populacjami. Spadek rozrodczości częściej występował u migrujących gatunków o średniej i dużej masie ciała, takich jak bocian biały, a wzrost przede wszystkim u małych osiadłych ptaków. Wykryte różnice mogą mieć związek z powolnym dostosowywaniem się dużych ptaków do zmian w środowisku wywołanych przez wzrost temperatury, podczas gdy niewielkie niemigrujące gatunki są pod tym względem bardziej plastyczne. Mimo, że zmiany rozrodczości są u wielu gatunków wyraźne, gwałtowne spadki wielkości ptasich populacji, odnotowywane w ostatnim czasie, prawdopodobnie są związane w niewielkim stopniu ze zmianami w rozrodczości. Opublikowana praca jest pierwszym globalnym podsumowaniem związku ocieplania klimatu i produktywności ptaków, równocześnie podkreślając wartość długoterminowych projektów badawczych w badaniu wpływu zmian klimatycznych na dzikie zwierzęta.
Dodatkowe informacje na temat artykułu można znaleźć na portalu Nauka w Polsce oraz w wielu doniesieniach prasowych z całego świata.
SEMINARIUM IOP PAN 22 05 2023
Zapraszamy na seminarium Instytutu Ochrony Przyrody PAN, które odbędzie się w najbliższy poniedziałek, 29 maja 2023 r. o godzinie 13.00 w sali konferencyjnej Instytutu. Zespół badawczy Ekologii Integracyjnej i Stosowanej gości profesora Toma Smitha z Brigham Young University w Provo w stanie Utah (https://pws.byu.edu/directory/tom-smith), który wygłosi referat zatytułowany "Living in Harmony with Bears: Lessons from the Lab and Field".
NOWY ZESZYT CZASOPISMA "CHROŃMY PRZYRODĘ OJCZYSTĄ" WIOSNA, 2023! 16 05 2023
martwa Odra: Powracamy do tematu masowej śmiertelności ogranizmów w Odrze w lipcu ubiegłego roku w aspekcie tragicznego losu jesiotra ostronosego. Na skutek katastrofy ekologicznej wieloletnie wysiłki zmierzające do odtworzenia populacji jesiotra w Odrze zostały zniweczone. Zginęło aż 20 tysięcy młodych ryb, które miały być wypuszczone do rzeki oraz wiele z tych, które już przystosowały się do życia w Odrze.
woda dla życia: Wydźwiękiem przypadającego w marcu Światowego Dnia Wody jest artykuł „Woda dla życia”.
Wydaje się, że woda jest przecież wszędzie, więc nie powinno jej zabraknąć. Czy jednak na pewno? W artykule pokrótce przedstawiamy niektóre ważniejsze problemy „jak rzeka szerokiego” tematu zasobów wodnych w obliczu postępujących zmian klimatu, uprzemysłowienia, zanieczyszczeń. Przytaczamy liczby i przykłady zaczerpnięte z Raportu ONZ na temat gospodarki wodnej na świecie. Ile wody dziennie zużywa przeciętnie człowiek, ile wody zużywają gałęzie gospodarki. Jaką część wody pitnej stanowią globalne zasoby wody. Czy zasoby wody pitnej są wystarczające? Podsuwamy także rozwiązania, jak zwiększyć racjonalne gospodarowanie wodą w gospodarstwach domowych.
podróżniczek: Przybliżamy sylwetkę podróżniczka – pięknie ubarwionego gatunku ptaka wędrownego. Opisujemy obserwacje i historię gniazdowania na obszarze polskich Górnych Łużyc podgatunku nizinnego Luscinia svecica cyanecula – jednego z dwóch lęgowych na obszarze Polski podgatunków. Szczególnie preferuje on nizinne, zabagnione doliny rzek. Jego ostoją są „dzikie” odcinki nieuregulowanych rzek. Wszelkie przekształcenia naturalnych dolin rzecznych (regulacja, likwidacja łęgów i starorzeczy itp.) prowadzą do zaniku jego siedlisk. Podróżniczek zdołał jednak „odkryć” siedliska zastępcze, wybierając na swoje lokum ekstensywnie użytkowane stawy hodowlane, zarastające osadniki poflotacyjne czy wyrobiska torfowe i żwirowe.
Gdzie się pluszcze pluszczą? Przedstawiamy niedawne wyniki monitoringu populacji pluszcza i pliszki górskiej w Tatrzańskim Parku Narodowym, a jeden z bohaterów tego monitoringu - pluszcz, szczególnie przystosowany do nurkowania i żerowania w wartkich ciekach zasłużył na osobne omówienie w tekście „Urodzony, by nurkować”. Ten niesamowity, „dzielny” nurek potrafi wstrzymać oddech na 15 sekund. Nurkując i poruszając się pod prąd rwącego potoku, szuka pożywienia pod wodą. Przeczytajcie koniecznie!
Z kolei w pojawiającym się względnie stale w kwartalniku dziale „Nasze ryby chronione” prezentujemy cztery gatunki naszych chronionych minogów (morski, rzeczny, strumieniowy i ukraiński). Prezentację gatunków poprzedza interesujący wywód o ich przynależności systematycznej.
Chrońmy Przyrodę Ojczystą” (ISSN: 0009-6172) to czasopismo adresowane do przyrodników, zarówno profesjonalnie zajmujących się ochroną przyrody, jak i amatorsko zainteresowanych związaną z nią problematyką. Celem czasopisma jest popularyzacja idei i wspomaganie praktyki ochrony przyrody poprzez publikowanie oryginalnych prac dotyczących aktualnej problematyki z tej dziedziny. Teksty publikowane są w języku polskim.
Papierową, pełną wersję bieżącego oraz archiwalnych numerów "Chrońmy Przyrodę Ojczystą" można nabyć w naszym instytucie: http://www.iop.krakow.pl/sprzedaz_wydawnictw_1_143.html
Więcej informacji o aktualnym numerze: https://www.iop.krakow.pl/artykuly_1_548.html?wydawnictwo_id=381
Informacje redakcyjne: http://www.iop.krakow.pl/informacje_redakcyjne_1_151.html
Zapraszamy do przeglądania interaktywnej wersji Pdf – flipbooka, wzbogaconej o dwa pliki wideo.
https://publuu.com/flip-book/23446/34128
SEMINARIUM PTH 09 05 2023
Polskie Towarzystwo Hydrobiologiczne, Oddział w Krakowie, serdecznie zaprasza na seminarium które odbędzie się 19 maja 2023 r. o godzinie 13:00 (piątek) w Sali konferencyjnej Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie (al. A. Mickiewicza 33, I piętro), oraz online w technologii Teams.
Podczas seminarium zostanie wygłoszony referat:
Dr hab. Agnieszka Pajdak-Stós
„Wrotki jako biologiczne narzędzie do ograniczania puchnięcia osadu w oczyszczalniach ścieków”
Uniwersytet Jagielloński, INOS, Kraków
https://scholar.google.com/citations?hl=pl&user=51QwfeEAAAAJ
https://cittru.uj.edu.pl/cittru/osiagniecia/-/journal_content/56_INSTANCE_nlceI8Xoz5fe/1587933/143193264
Link do spotkania online w aplikacji Microsoft Teams:
Link do seminarium PTH 19.05.2023
Identyfikator spotkania: 387 543 847 218
Kod dostępu: uMUgxH
Po referacie planowana jest dyskusja i podjęcie aktualnych tematów.
Serdecznie zapraszamy!
W imieniu Zarządu
dr hab. Tadeusz Fleituch, prof. IOP PAN
Sekretarz Krakowskiego Oddziału PTH
SEMINARIUM IB PAN 08 05 2023
Zapraszamy na seminarium Instytutu Botaniki PAN, które odbędzie się 9 maja 2023 r. (wtorek), o godzinie 10:00 w sali Prof. Pawłowskiego IB PAN (przy ul. Lubicz 46).
Podczas seminarium dr Agnieszka Domka wygłosi referat:
„Oddziaływanie grzybów endofitycznych na wzrost roślin oraz tolerancję metali potencjalnie toksycznych”
W seminarium będzie można wziąć udział zdalnie, za pośrednictwem platformy MS Teams.
Link do spotkania:
Seminarium IB PAN 09.05.2023
POŻEGNANIE 23 04 2023
Uroczystości pogrzebowe odbędą się we wtorek 25 kwietnia o godz. 11:40 na Cmentarzu Batowickim w Krakowie.
SEMINARIUM IB PAN 17 04 2023
Zapraszamy na seminarium Instytutu Botaniki PAN, które odbędzie się 18 kwietnia 2023 r. (wtorek), o godzinie 10:00 w sali Prof. Pawłowskiego IB PAN (przy ul. Lubicz 46, Kraków). Podczas seminarium mgr Magda Kapcia (IB PAN) wygłosi referat: Użytkowanie roślin przez mieszkańców wczesnoneolitycznej osady kultury ceramiki wstęgowej rytej na podstawie znalezisk archeobotanicznych ze stanowiska Biskupice 18 (pow. wielicki).
W seminarium będzie można wziąć udział zdalnie, za pośrednictwem platformy MS Teams. Link do spotkania:
NOWA PUBLIKACJA 13 04 2023
Nie każdy niedźwiedź wchodzi w szkodę
Badanie zostało właśnie opublikowane w czasopiśmie Journal of Applied Ecology. Zostało sfinansowane przez Narodowe Centrum Nauki i jest wynikiem współpracy Instytutu Ochrony Przyrody PAN, Estación Biológica de Doñana CSIC, German Centre for Integrative Biodiversity Research, Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Rzeszowie oraz Bieszczadzkiego i Magurskiego Parku Narodowego.
Berezowska-Cnota, T., Konopiński, M. K., Bartoń, K., Bautista, C., Revilla, E., Naves, J., Biedrzycka, A., Fedyń, H., Fernández, N., Jastrzębski, T., Pirga, B., Viota, M., Wojtas, Z., & Selva, N. (2023). Individuality matters in human–wildlife conflicts: Patterns and fraction of damage-making brown bears in the north-eastern Carpathians. Journal of Applied Ecology, 00, 1– 12.
https://doi.org/10.1111/1365-2664.14388
Fot. Teresa Berezowska-Cnota, Carpathian Brown Bear Project
SEMINARIUM ISEZ PAN 06 04 2023
Serdecznie zapraszamy na seminarium Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN, które odbędzie się w środę 12 kwietnia 2023 r. o godz. 10:00, online na platformie Teams.
Wykład zaprezentuje prof. Krzysztof Szpila (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu).
Tytuł seminarium: "Towards the most resolved phylogeny of the blowflies (Diptera: Calliphoridae)".
Aby uzyskać dostęp do tego spotkania online (Microsoft Teams), proszę skorzystać z linku przedstawionego poniżej:
Kliknij tutaj, aby dołączyć do spotkania
ID spotkania: 387 384 954 982
Passcode: FBrHFM
NOWA PUBLIKACJA 05 04 2023
Podwózka: jak małże manipulują rybami by wysłać swoje młode w świat
W maju i czerwcu chodząc po brzegu naturalnych rzek karpackich można zaobserwować dziwne zjawisko: spod brzegu tryskają strumienie wody. Wąska strużka wody, jak ze strzykawki, leci zwartym strumieniem w stronę środka rzeki, sięgając mniej więcej na odległość jednego metra. Zjawisko to nie występuje wszędzie, ale tam, gdzie gliniasty lub mulisty brzeg sąsiaduje ze spokojną wodą. Uważny obserwator, którego to zaciekawi, zobaczy wynurzonego do połowy ciała dużego małża słodkowodnego, który co chwilę napina się, podnosząc się trochę wyżej, i wtedy z jego syfonu wylotowego tryska pod dużym ciśnieniem strużka wody. Po co to robi?
Hipotezy były różne, jednak zjawisko to ostatecznie wyjaśnił międzynarodowy zespół w ekspedycji zorganizowanej przez naukowców z Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie. „Przymierzaliśmy się do tych badań, jednak nasi koledzy z Portugali i Cambridge byli tak zafascynowani tym zjawiskiem, że zorganizowaliśmy wspólną imprezę”. Terenem badań była karpacka rzeka Biała Tarnowska, gdzie występuje ciągle bardzo liczna populacja skójek, a wyniki opublikowano w prestiżowym amerykańskim czasopiśmie „Ecology”.
Samica skójki składa kilkadziesiąt tysięcy jaj do specjalnych worków powstałych z przekształconych skrzeli. Opiekuje się nimi chroniąc je w swojej muszli w dobrze natlenionych warunkach, gdzie po kilku tygodniach rozwoju z jaja wykluwa się larwa (tzw. glochidium), przypominająca wyglądem małża, jednak jej wielkość nie przekracza ułamka milimetra. Cechą charakterystyczną każdej larwy są ogromne zębiska na zewnętrznym skraju muszli i długa, lepka nitka, która wysuwa się z muszli po uwolnieniu larwy do wody. Dawni naukowcy uważali te organizmy za pasożyty skrzeli, jednak późniejsze badania wykazały, że larwa po wydostaniu się ze skrzeli do wody, przyczepia się lepką nitką do wszystkiego czego nitka dotknie. Larwa cały czas drapieżnie kłapie muszlą z zębami, a gdy znajdujące się w środku włoski czuciowe zostaną podrażnione, zamyka się, wbijając zęby na stałe. Jak się okazało, larwa o wielkości ułamka milimetra nie może przeobrazić się w dorosłego, siedmiocentymetrowego małża, jeżeli nie przejdzie przez okres pasożytowania na dorosłej rybie i to tylko z odpowiedniego gatunku. W przypadku większości z 16 znanych w Europie gatunków tej grupy, tzw. najad, dorosłe samice uwalniają młode do wody, gdzie te rozsnuwają swoje nici, dość przypadkowo łapiąc w nie ryby. Prawdopodobieństwo zarażenia ryby jest więc nieprawdopodobnie niskie, w zasadzie zerowe, jeżeli z kilkudziesięciu tysięcy larw uwolnionych przez samicę w ciągu sezonu przeobrazi się kilka, to już jest to sukces.
W badaniach zespołu wykazano, że skójka nęci ryby podobnie jak wędkarze łowiący na muchę. W dniu gdy larwy osiągną dojrzałość, samica wspina się na brzeg i wkopuje się w niego nad linią wody tak, aby jej dolny syfon był zanurzony we wodzie, a górny wystawał ponad powierzchnię. Co jakiś czas samica zamykając muszlę i syfony wytwarza w środku ciśnienie, które wypłukuje larwy ze skrzeli i wyrzuca je na zewnątrz muszli, porwane strumieniem wody tryskającym przez ponownie otwarty górny syfon. Każda strużka wody zawiera pakiet larw skójki, sczepionych ze sobą lepkimi, długimi nićmi. Gdy pada on na powierzchnię wody, nęci okoliczne ryby, które natychmiast płyną w to miejsce w nadziei znalezienia wysokokalorycznego owada. Wpływają w stojącą wodę „zaminowaną” lepkimi nićmi, a gdy próbują zjeść zlepek larw, te wczepiają się zębami w ich skórę, nabłonek wyścielający jamę gębową lub skrzela. Tam larwy przeobrażają się w ciągu ok. dwóch tygodni w następne stadium miniaturowego, ale samodzielnego małżyka (tzw. pediweliger), który śmiesznie poruszając się przy pomocy wysuwanej nogi, zagrzebuje się w mule, gdzie znowu po kilku tygodniach rozpoczyna filtrowanie i samodzielne życie małża.
Zarażanie ryb ma jeszcze jeden dodatkowy aspekt – najady są zwierzętami osiadłymi, żyją natomiast w wodach płynących, zatem każda larwa uwolniona przez skójki zostałaby spłukana w dół rzeki. Skójki te żyją głównie w rzekach szybko płynących, gdzie ich zgrupowania są bezustannie niszczone w czasie powodzi, jednocześnie powódź zawsze tworzy zupełnie nowe miejsca, które trudno osiadłemu małżowi zasiedlić. Zatem jedyną metodą swobodnej kolonizacji środowiska rzecznego jest „sprytne” wykorzystanie ryby w charakterze „taksówki”, niedobrowolnie obsadzonej małżowymi larwami. Ryba może przenieść larwy wiele kilometrów, po drodze własnym ciałem osłaniając je i dokarmiając, bowiem larwa obrasta komórkami nabłonkowymi gospodarza i spija to, co znajdzie się w środku cysty wytworzonej przez rybę.
Niestety, ten fascynujący gatunek nie jest już najliczniejszym małżem w naszych wodach, wręcz przeciwnie, jest silnie zagrożony zanieczyszczeniami i pracami hydrotechnicznymi. Nie bez znaczenia jest, że zanikają też jego ryby żywicielskie. Skójka jest chroniona prawem polskim i Dyrektywą UE, jest również wpisana na Czerwoną Listę IUCN, jednak cała grupa należy do najsilniej zanikających gatunków na świecie. Obecnie tworzone są ośrodki sztucznego namnażania małży słodkowodnych, w celu odtworzenia ich populacji, w Polsce taki ośrodek hodowli małży jest prowadzony w woj. Świętokrzyskim przez Instytut Ochrony Przyrody PAN we współpracy z Zarządem Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych.
ŻYCZENIA WIELKANOCNE 04 04 2023
zdrowych, pogodnych, spokojnych Świąt Wielkanocnych,
pełnych nadziei, miłości oraz wzajemnej życzliwości.
Niech Święta upływają w gronie Najbliższych Osób,
a świąteczny stół ugina się pod ciężarem wielkanocnych przysmaków.
Dyrekcja Instytutu Ochrony Przyrody PAN
SEMINARIUM IOP PAN 28 03 2023
Zapraszamy na seminarium Instytutu Ochrony Przyrody PAN, które odbędzie się w poniedziałek, 3 kwietnia 2023 r. o godzinie 13.00, online na platformie Teams.
Link do spotkania:
Seminarium IOP PAN 3.04.2023 godz. 13:00
Naszymi prelegentami będą dr hab. Andrzej Wuczyński, prof. IOP PAN, oraz mgr Gabriela Krogulec, którzy wygłoszą referat "Bocian biały w ludowych wierzeniach i postawach Polaków w połowie XX wieku".
Wszystkich serdecznie zapraszamy!
PROJEKT IPol-ERA 24 03 2023
Owady zapylające odgrywają istotną rolę w ekosystemie, przyczyniając się do zapylania dużej części światowych upraw. Wykazano jednak, że stosowanie chemicznych pestycydów ma negatywny wpływ na owady zapylające, a dotychczasowa ocena ryzyka środowiskowego (ang. environmental risk assessment, ERA) działa w dość ograniczonym zakresie. W związku z tym, opracowanie planu działania na rzecz postępu w ocenie ryzyka jakie niesie stosowanie pestycydów chemicznych dla owadów zapylających jest bardzo ważnym przedsięwzięciem dla ochrony zapylaczy i agroekosystemów.
Partnerzy projektu pracują w formie grup eksperckich, aby zebrać, zestawić i zmapować dostępne dane stanowiące podstawę dla planu działania. Jednym z wyników pracy będą rekomendacje wysokiego szczebla dla wieloletnich badań/projektów. Plan działania będzie miał również na celu określenie potencjalnych możliwości rozwoju, partnerów i wyzwań dla działań związanych z oceną ryzyka podejmowanych w kolejnych latach.
Opracowanie planu działania na rzecz postępu w ocenie ryzyka środowiskowego związanego z pestycydami chemicznymi i ich wpływem na owady zapylające jest kluczowym krokiem dla utrzymania populacji owadów zapylających, a także stabilności agroekosystemów. Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk jest partnerem projektu IPol-ERA i poprowadzi czwartą część projektu, pt.: Ocena możliwości współpracy i ustalenie priorytetów obszarów roboczych.
Tags: Zapylacze; EFSA; Pestycydy; Ocena ryzyka środowiskowego
Fot. Agnieszka Bednarska
NOWA PUBLIKACJA 22 03 2023
Budowa gąbki i nowoczesna inżynieria
Woźnica A., Karczewski J., Bernaś T., Świątek P., Drab M., Surma R., Krzyżowski M., Łozowski B., Gwiazda R., Libera M., Absalon D. & Babczyńska A. 2022. The spatial structure (3D) and mechanical properties of the sponge Spongilla lacustris L. (Porifera: Spongillida) skeleton as a potential tensegral architecture, The European Zoological Journal, 89 (1): 1002-1017. https://doi.org/10.1080/24750263.2022.2105964
Poznanie budowy organizmów często dostarcza gotowych rozwiązań dla współczesnej inżynierii. Celem badań było określenie struktury gąbki Spongilla lacustris L. oraz powiązanie budowy gąbki z jej właściwościami mechanicznymi w oparciu o model tensegracyjny. W modelu tym chodzi o samostabilizowanie się struktury poprzez równoważenie wielokierunkowych sił. W badaniach wykorzystano różne metody mikroskopowe. Określono główne struktury determinujące właściwości mechaniczne gąbki: (1) elastyczne, nierozciągliwe megaskleryty tworzące wiązki, (2) sztywne belki poprzeczne tworzące półelastyczne połączenia między wiązkami szkieletowymi; (3) mikroskleryty usztywniające pinakodermę i (4) kanały wymiany wody w ciele gąbki. Określono liczbę igieł szkieletowych w wiązce, kierunek ich położenia względem głównej osi gąbki oraz sposób połączenia elementów szkieletowych. Testy obciążeniowe wykazały, że wraz z siłą wzrastała elastyczność a zmniejszała się strata energii w badanych fragmentach gąbki. Stwierdzono, że układ wiązek ma istotne implikacje dla właściwości mechanicznych szkieletu gąbki, a w konsekwencji dla samostabilizowania się organizmu.
NOWA PUBLIKACJA 21 03 2023
„Toksyczne” menu zaskrońca
Łaciak M., Adamski P., Bielański W., Ćmiel A., Lipińska A., Łaciak T., Zając T. (2023). Tastier than thought? Telemetric research reveals predation on the poisonous yellow-bellied toad Bombina variegata. Ecology. https://doi.org/10.1002/ecy.3996
Żółty, czerwony, pomarańczowy – to kolory często spotykane u zwierząt „trujących”. Już zawczasu informują one potencjalnego drapieżnika, że ewentualny atak może wiązać się dla niego z przykrymi konsekwencjami – bólem, zatruciem, a nawet śmiercią. Okazuje się jednak, że jaskrawe zabarwienie nie zawsze można przypisać jednoznacznie funkcji ostrzegawczej (aposematycznej).
Kumak górski Bombina variegata to niewielki płaz, którego w Polsce możemy spotkać w rejonach górskich i na pogórzu. Dzięki maskującemu ubarwieniu grzbietu, w których dominują barwy szare, popielate i oliwkowe – niełatwo go wypatrzeć w środowisku naturalnym. Jeśli jednak zobaczymy na jego stronę brzuszną, zaskoczy nas deseń mocno kontrastujących ze sobą, jaskrawożółtych i ciemnych plam. Powszechnie uważa się, że jaskrawe zabarwienie brzusznej strony kumaków spełnia funkcje aposematyczne (czyli ostrzegawcze). Poparciem tej tezy ma być m.in. tzw. „refleks kumaka” – jest to specyficzna pozycja, którą kumak przyjmuje nieraz w sytuacji zagrożenia. Wygina się wtedy mocno w kształt litery „U”, unosząc ku górze swoje kończyny, co powoduje odsłonięcie jaskrawych kolorów strony brzusznej. Refleks kumaka nie jest jednak częstą reakcją u tego gatunku. Innym „dowodem” na to, że dorosłe kumaki nie mają praktycznie żadnych wrogów naturalnych był (podkreślany często w literaturze) brak obserwacji takich ataków. Uważano, że koktajl mocnych toksyn zawartych w skórze tego płaza skutecznie odstrasza potencjalne drapieżniki. Czy jednak tak jest na pewno?
Naukowcy z Instytutu Ochrony Przyrody PAN badali wzorce przemieszczania się tego płaza w dolinie rzeki Biała na Pogórzu Ciężkowickim przy użyciu technik telemetrii radiowej. Kumaki, wyposażone w niewielkie nadajniki, śledzili przy użyciu anten o różnym zasięgu. Kumaki śledzone były zarówno w dzień, jak i w nocy. Naukowcy każdorazowo odnotowywali przy pomocy GPS dokładną lokalizację namierzanego kumaka oraz zajmowane przez niego mikrosiedlisko.
Badacze odnajdywali kumaki m.in. w szczelinach gruntu, norach gryzoni, wśród bujnej roślinności, w ściółce, ale ku ich dużemu zaskoczeniu okazało się, że dość często namierzali je również… w żołądkach zaskrońców zwyczajnych Natrix natrix. O tym, że zaskrońce lubią polować na kijanki bądź osobniki młodociane kumaków wiedziano już wcześniej, jednak ataki na osobniki dorosłe były sporym zaskoczeniem. W ciągu zaledwie 8-dniowego cyklu śledzenia poszczególnych osobników (łącznie śledzono 93 dorosłe kumaki) – śmierć w wyniku drapieżnictwa poniosło aż 6,5% oznakowanych osobników! Większość kumaków padła ofiarą zaskrońca zwyczajnego. Zaletą telemetrii było bezpośrednie i niepodważalne stwierdzenie zjedzenia toksycznego kumaka − badacze niejednokrotnie widzieli bezpośrednie dowody konsumpcji – antena ze śledzonego kumaka najczęściej wystawała jeszcze z pyska zaskrońca, a sam kumak „zaokrąglał” mu miejscowo sylwetkę; za każdym razem, gdy namierzano kumaka w żołądku zaskrońca – w ciągu kolejnych 2-3 dni obserwowano, jak się w nim „przesuwa”; by w końcu znaleźć nadajnik w odchodach tego węża.
Jakie płyną z tego wnioski?
Kumak górski, mimo iż posiada jedne z najmocniejszych wśród krajowych płazów toksyny skórne – wbrew powszechnym mniemaniom - nie może czuć się dzięki nim bezpiecznie. Okazuje się, że posiadanie przez zwierzę jaskrawego ubarwienia ostrzegawczego, niekoniecznie musi być skuteczne lub spełniać funkcję związaną z aposematyzmem. Być może w przypadku kumaka górskiego nie służy ono celom aposematycznym? Być może działa na inne gatunki zwierząt?
Znaczna część literatury dotyczącej ubarwienia ostrzegawczego zakładała dotychczas z góry, że jest ono związane z toksycznością właściciela – tymczasem badania uzyskane przez naukowców z IOP PAN wskazują, że nie zawsze tak jest. Jaskrawe ubarwienie może służyć również innym celom, które tylko przypadkowo współwystępują u toksycznego zwierzęcia. „Zasady walki” przy pomocy toksyn i ubarwienia aposematycznego są na pewno zagadnieniem niezwykle ciekawym i wartym dalszych badań.
KONKURS „CENNE SIEDLISKA PRZYRODNICZE CHRONIONE W RAMACH SIECI NATURA 2000 W MAŁOPOLSCE” 21 03 2023
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Krakowie zaprasza uczniów klas IV-VIII szkół podstawowych z terenu powiatów: miechowskiego, nowotarskiego (gminy Ochotnica Dolna i Czarny Dunajec) i krakowskiego (Miasto Kraków) do udziału w konkursie, organizowanym w ramach IV Powiatowego Sympozjum Przyrodniczego na Wyżynie Miechowskiej.
Konkurs odbywa się pod honorowym patronatem: Małopolskiego Kuratora Oświaty, Regionalnego Dyrektora Lasów Państwowych w Krakowie, Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, Instytutu Botaniki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, Ogrodu Botanicznego UJ w Krakowie, Starosty Powiatu Miechowskiego, Starosty Powiatu Nowotarskiego, Wójta Gminy Ochotnica Dolna, Burmistrza Gminy Czarny Dunajec.
Priorytetowym celem konkursu jest wzbudzanie i rozwijanie zainteresowań przyrodniczych dzieci i młodzieży oraz wzbogacenie ich wiedzy o zagadnienia z zakresu ochrony siedlisk i gatunków. Mamy również nadzieję, że udział w konkursie zachęci uczestników w przyszłości do samodzielnego prowadzenia obserwacji i badań procesów zachodzących w przyrodzie.
Konkurs wprawdzie nie uprawnia do uzyskania punktów, uwzględnianych w dalszym postępowaniu rekrutacyjnym, jednak laureaci i finaliści mają zagwarantowany wpis osiągnięcia na świadectwie szkolnym. Na zwycięzców czekają – jak co roku – atrakcyjne nagrody rzeczowe.
Uroczyste podsumowanie konkursu i wręczenie nagród nastąpi podczas IV Sympozjum Przyrodniczego, które odbędzie się 1 czerwca 2023 r. w Krakowie.
Termin nadsyłania zgłoszeń: 4 kwietnia 2023 r.
Szczegółowe informacje znajdują się na stronie organizatora konkursu:
https://www.gov.pl/web/rdos-krakow/konkurs-cenne-siedliska-przyrodnicze-chronione-w-ramach-sieci-natura-2000-w-malopolsce
Osoby odpowiedzialne za organizację:
Anna Trojecka-Brzezińska, tel. 12 61 98 147, anna.trojecka-brzezinska@krakow.rdos.gov.pl
Patryk Nowacki tel.12 61 98 165, patryk.nowacki@krakow.rdos.gov.pl
Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z regulaminem i udziału w konkursie!
NOWA PUBLIKACJA 20 03 2023
Tajemnica sukcesu lęgowego zausznika
Gwiazda R., Flis A., Ledwoń M., Wiehle D. 2022. Factors Affecting Colony Size and Breeding Parameters of Eared Grebe (Podiceps nigricollis) in Carp Ponds. Waterbirds 45(2): 134-140. https://doi.org/10.1675/063.045.0203
Zausznik (Podiceps nigricollis) należy do gatunków zagrożonych w Polsce. Jego liczebność podlega dużym wahaniom a miejsca lęgowe nie są stałe. Ważne więc jest poznanie kluczowych czynników wpływających na jego występowanie i sukces lęgowy. Perkoz ten zasiedla małe zbiorniki wodne. Celem pracy było zbadanie czynników mających wpływ na gnieżdżenie się, wielkość gniazd i sukces lęgowy tego gatunku na stawach rybnych. Stwierdzono, że liczba gniazd zausznika jest dodatnio skorelowana z liczbą par lęgowych gatunków towarzyszących takich jak śmieszka (Chroicocephalus ridibundus) czy rybitwa białowąsa (Chlidonias hybridus). Kolonie mew i rybitw zapewniają większe bezpieczeństwo lęgów zausznika, gdyż ptaki te wspólnie odganiają zauważone drapieżniki. Inne czynniki (wielkość stawu, powierzchnia roślinności z pływającymi liśćmi, okres inkubacji i wiek karpia (Cyprinus carpio)) nie były istotne. Wielkość gniazda nie zależała od gatunku rośliny z którego zostało zbudowane. Wielkość gniazda nie było też związana z wielkością zniesienia. W 6 z 33 kolonii nie stwierdzono w ogóle sukcesu lęgowego. Średni sukces lęgowy na parę w koloniach w których odnotowano sukces wynosił 1,4 młodego na parę (SD=1,09, n=27). Stwierdzono, że sukces lęgowy zausznika jest negatywnie skorelowany z liczbą gniazd tego gatunku.
SEMINARIUM IB PAN 13 03 2023
Zapraszamy na seminarium Instytutu Botaniki PAN, które odbędzie się 14 marca 2023 r. (wtorek), o godzinie 13:00, w formie zdalnej. Podczas seminarium dr Mariusz Krzysztof Janczur (Department of Biology, Division of Natural Sciences, Autonomous University of the State of Mexico, Toluca, Meksyk) wygłosi referat: Czemu mrówki lubią przebywać na roślinach? Przypadki roślin meksykańskich
Link do spotkania: Seminarium IB PAN 14.03.2023
SEMINARIUM PTH 13 03 2023
Polskie Towarzystwo Hydrobiologiczne, Oddział w Krakowie, serdecznie zaprasza na seminarium które odbędzie się 17 marca 2023 r. o godzinie 13:00 (piątek) w Sali konferencyjnej Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie (I piętro), oraz online w technologii Teams (link do seminarium poniżej).
Podczas seminarium zostanie wygłoszony referat:
Dr hab. Mariola Krodkiewska (ONLINE TEAMS) „Inwazyjne i obce gatunki makrobezkręgowców bentosowych w Kanale Gliwickim”
Uniwersytet Śląski, Katowice
https://us.edu.pl/podazamy-droga-biologicznej-zaglady-badania-prof-m-krodkiewskiej/
https://scholar.google.com/citations?user=-g2_PnUAAAAJ&hl=pl
Link do spotkania online w aplikacji Microsoft Teams:
Link do seminarium PTH 17.03.2023
Po referacie planowana jest dyskusja i podjęcie aktualnych tematów.
Serdecznie zapraszamy!
W imieniu Zarządu
dr hab. Tadeusz Fleituch, prof. IOP PAN
Sekretarz Krakowskiego Oddziału PTH
SEMINARIUM ISEZ PAN 13 03 2023
Serdecznie zapraszamy na seminarium Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN, które odbędzie się we wtorek 14 marca 2023 r. o godz. 11:00 w sali konferencyjnej ISEZ PAN (ul. Sławkowska 17, Kraków).
Prezentację wygłosi Prof. Niklas Wahlberg (Lund University).
Tytuł seminarium: "Using DNA data to understand the evolution of Lepidoptera".
Seminarium odbędzie się w trybie hybrydowym (obecność fizyczna i wirtualna). Aby uzyskać dostęp do tego spotkania online (Microsoft Teams), proszę skorzystać z linku przedstawionego poniżej:
Kliknij tutaj, aby dołączyć do spotkania
ID spotkania: 397 896 792 848
Passcode: 9PrXnX
NOWA PUBLIKACJA 02 03 2023
Czy dorosłe sikory bogatki postrzegają aktywność drapieżników na podstawie stosów piór pozostających z ptasich ofiar i jaki ma to wpływ na ich decyzje reprodukcyjne?
Praca w otwartym dostępie!
Martyka R., Skórka P. 2023. Do non-direct heterospecific cues of avian predator activity alter reproductive modes of a passerine bird? European Zoological Journal 90: 211-223. https://doi.org/10.1080/24750263.2023.2181988
NOWA PUBLIKACJA 02 03 2023
Odszyfrowywanie olfaktorycznej enigmy: komunikaty chemiczne ukryte w zapachu ciała niedźwiedzia brunatnego
Clapham M., Wilson A.E., Williams C.L., Sergiel A. 2023. Brown bear skin-borne secretions display evidence of individuality and age-sex variation. Scientific Reports 13: 3163 https://doi.org/10.1038/s41598-023-29479-y
Zbadaliśmy profil chemiczny zapachu niedźwiedzi brunatnych pod kątem częstości występowania, obfitości i unikalności lotnych związków organicznych wydzielanych przez gruczoły w skórze. Próby pobraliśmy od 12 osobników na wybrzeżu Alaski w późnym okresie rozrodczym i po jego zakończeniu. Oceniliśmy, czy wiek i płeć osobnika oraz obszar ciała, z którego zapach został pobrany, wyjaśniają zmienność profilu. Profile zapachowe różniły się średnią liczbą związków, częstością występowania poszczególnych związków i ich obfitością w zależności od klasy wiekowo-płciowej i osobnika. Dojrzałe samce różniły się od innych klas wiekowych, wydzielając średnio mniej związków przy najmniejszym zróżnicowaniu między osobnikami. Unikalność związków zależała od miejsca ciała i wieku, zarówno u samców jak i samic. Nasze wyniki wskazują, że sygnały zapachowe niedźwiedzia brunatnego zawierają informacje ułatwiające rozpoznanie osobników, ich płci i wieku.
Fot. Melanie Clapham: Dorosła samica niedźwiedzia brunatnego obwąchująca oznakowane drzewo
SEMINARIUM ISEZ PAN 23 02 2023
Serdecznie zapraszamy na seminarium Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt Polskiej Akademii Nauk, które odbędzie się 28 lutego 2023 roku (wtorek) o godzinie 10:00 w sali konferencyjnej ISEA PAN (ul. Sławkowska 17, Kraków).
Wyklad zaprezentuje prof. Łukasz Kajtoch (ISEA PAN).
Tytuł: "Czego nie wiemy o filogeografii i genetyce populacji chrząszczy saproksylicznych?"
NEKROLOG 23 02 2023
Ze smutkiem informujemy, że 20 lutego 2023 roku zmarł w wieku 92 lat
Ś.P. Profesor dr hab. Kazimierz Zarzycki
Wybitny ekolog-botanik
Emerytowany Profesor Instytutu Botaniki im. Władysława Szafera Polskiej Akademii Nauk w Krakowie
Dyrektor Instytutu w latach 1984–1990
Kierownik Zakładu Ekologii i Geografii Roślin w latach 1967-2000
Uhonorowany jako jeden z młodszych profesorów godnością członka korespondenta, a następnie członka rzeczywistego Polskiej Akademii Nauk. Członek czynny Polskiej Akademii Umiejętności.
Pogrzeb odbędzie się na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie we wtorek, 28 lutego 2023 r. o godz. 12:20.
NOWA PUBLIKACJA 22 02 2023
Zanik płazów w grądach środkowoeuropejskich
Pomimo, że zanik płazów jest jednym z lepiej zbadanych przejawów utraty różnorodności życia, do tej pory rzadkie są badania ukazujące ilościowy charakter tego zjawiska. W szczególności dotyczy to środowisk lądowych. W niniejszej pracy porównano liczebność i biomasę płazów grądów Puszczy Niepołomickiej na przestrzeni 50 lat. Obserwacje wykazały drastyczny spadek liczebności i biomasy tych zwierząt i zmiany w strukturze gatunkowej. Wykazano, że ilość martwego drewna w lesie ma pozytywny wpływ na płazy i powinna być uwzględniania jako element ochrony płazów w lasach. Ponadto, dyskutowany jest wpływ innych czynników na zanik badanej populacji płazów, w tym: drastyczne odwodnienie terenu, zanieczyszczenia i fragmentacja siedliska.
Maciej Pabijan, Sara Bąk-Kopaniarz, Maciej Bonk, Stanisław Bury, Wioleta Oleś, Weronika Antoł, Izabela Dyczko, Bartłomiej Zając 2023. Amphibian decline in a Central European forest and the importance of woody debris for population persistence, Ecological Indicators, Volume 148, 2023: 110036, ISSN 1470-160X.
https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2023.110036
SEMINARIUM IB PAN 20 02 2023
Zapraszamy na seminarium Instytutu Botaniki PAN, które odbędzie się 21 lutego 2023 r. (wtorek), o godzinie 10:00 w sali Prof. Pawłowskiego IB PAN (przy ul. Lubicz 46 w Krakowie).
Podczas seminarium mgr Paweł Czachura oraz dr hab. Marcin Piątek wygłoszą referat:
„Nieznana różnorodność i filogeneza grzybów sadzakowych w rzędach Lichenostigmatales i Myriangiales”
W seminarium będzie można wziąć udział zdalnie, za pośrednictwem platformy MS Teams. Link do spotkania:
Seminarium IB PAN 21.02.2023 godz. 10:00
SEMINARIUM ISEZ PAN 17 02 2023
Zapraszamy na seminarium Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN, które odbędzie się w środę 22 lutego 2023 r. o godzinie 12:00 w sali konferencyjnej ISEZ PAN (ul. Sławkowska 17, Kraków). Wykład zatytułowany „Dlaczego ratowanie pszczoły miodnej jest szkodliwe dla innych pszczół?” przedstawi dr hab. Hajnalka Szentgyörgyi (Instytut Botaniki UJ) – ekspertka The Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services (IPBES).
Na zakończenie dr Mateusz Ledwoń (ISEZ PAN) przedstawi sprawozdanie z pobytu na Uniwersytecie w Debreczynie w ramach programu ERASMUS+.
NOWA PUBLIKACJA 25 01 2023
Dlaczego niedźwiedzie się czochrają? Komunikacja, kuracja przeciwpasożytnicza, czy wszystko na raz?
A. Blaise, D. Kiewra, K. Chrząścik, N. Selva, M. Popiołek, A. Sergiel
Link: https://doi.org/10.1111/jzo.13045
Człowiek z pewnością nie jest jedynym gatunkiem, który stosuje leki w przypadku problemów zdrowotnych. Nauka o samoleczeniu zwierząt – zoofarmakognozja – notuje dość liczne przypadki innych gatunków wcierających substancje lecznicze czy odstraszające pasożyty i owady w skórę, lub połykających określone rośliny o właściwościach leczniczych.
W przypadku niedźwiedzia brunatnego (Ursus arctos) ocieranie się o żywiczne drzewa wiąże się głównie z komunikacją chemiczną. Jednak w związku z tym, że określone zachowania mogą mieć różne funkcje, zależnie od kontekstu w jakim są prezentowane, i nie zawsze jest to możliwe do jednoznacznego określenia, stawiane są hipotezy, że czochranie może też pomagać niedźwiedziom w łagodzeniu skutków ukąszeń owadów lub w usuwaniu pasożytów. Ponadto, zaobserwowano u nich miejscowe stosowanie potencjalnie leczniczej rośliny, która odstrasza owady. W tym badaniu chcieliśmy sprawdzić, czy kleszcze są odstraszane przez produkty żywiczne znane z przyciągania niedźwiedzi i stymulowania ich do zachowań czochrania się – terpentynę i smołę bukową. Te dwie substancje mają ostry zapach i wspólne właściwości chemiczne z naturalną żywicą, której wyciek niedźwiedzie pobudzają, gdy obdrapują drzewa, o które się potem czochrają. Dorosłe kleszcze łąkowe (Dermacentor reticulatus) umieszczaliśmy w indywidualnych rurkach silikonowych z testowanymi substancjami (terpentyną lub smołą bukową) umieszczonymi na bibule filtracyjnej na jednym końcu i substancją kontrolną (neutralna woda destylowana) na drugim. Zachowanie kleszczy było rejestrowane przez 3 minuty. Kleszcze konsekwentnie dotykały neutralnych końców rurki, a unikały tych ze smołą lub terpentyną. W tej części rurki nie przebywały też dłużej niż minutę, skutecznie zniechęcane przez testowane substancje. To sugeruje, że ocieranie się o substancje o intensywnym zapachu, może również pełnić funkcję zachowania pozbywania się pasożytów zewnętrznych, oprócz powszechnie uznanej funkcji komunikacji chemicznej.
NOWA PUBLIKACJA 24 01 2023
Dziki w mieście - nowa publikacja!
Ciach, M., Faraś, H., Fröhlich, A., & Fedyń, I. .2022. Contrasting effects of light and noise pollution interact with natural vegetation remnants: Human-related indicators of the habitat suitability for ungulates in the urban landscape. Ecological Indicators, 142, 109261. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2022.109261
NOWY ZESZYT CZASOPISMA "CHROŃMY PRZYRODĘ OJCZYSTĄ" ZIMA, 2022! 23 01 2023
Ukazał się kolejny numer kwartalnika "Chrońmy Przyrodę Ojczystą" zima, 2022
Chrońmy Przyrodę Ojczystą” (ISSN: 0009-6172) to czasopismo adresowane do przyrodników, zarówno profesjonalnie zajmujących się ochroną przyrody, jak i amatorsko zainteresowanych związaną z nią problematyką. Celem czasopisma jest popularyzacja idei i wspomaganie praktyki ochrony przyrody poprzez publikowanie oryginalnych prac dotyczących aktualnej problematyki z tej dziedziny. Teksty publikowane są w języku polskim.
Papierową,_pełną_wersję_bieżącego_oraz_archiwalnych_numerów_"Chrońmy_Przyrodę_Ojczystą" można_nabyć_w_naszym_instytucie:_http://www.iop.krakow.pl/sprzedaz_wydawnictw_1_143.html
Więcej_informacji_o_aktualnym_numerze:_https://www.iop.krakow.pl/artykuly_1_548.html?wydawnictwo_id=380
Link_do_flipbooka:_https://publuu.com/flip-book/23446/215012
Informacje_redakcyjne:
http://www.iop.krakow.pl/informacje_redakcyjne_1_151.htm
SEMINARIUM IOP PAN 17 01 2023
Zapraszamy na seminarium Instytutu Ochrony Przyrody PAN, które odbędzie się w czwartek 26. stycznia 2023 r. o godzinie 13.00, w sali seminaryjnej IOP PAN (al. Mickiewicza 33, Kraków).
Naszym prelegentem będzie mgr Anna Bernátková (Faculty of Tropical Agrisciences, Prague Zoo; Doktorantka w Czech University of Life Sciences) która wygłosi referat ”Behavioural ecology of Przewalski's horses along their reintroduction process: implications for conservation”.
NOWA PUBLIKACJA 10 01 2023
Makroplastik (cząstki plastiku większe od 25 mm) może ulegać szybszej fragmentacji mechanicznej w rzece górskiej niż w rzece nizinnej. 
Badania zostały wykonane w ramach grantu 2020/39/D/ST10/01935 "Makroplastik w rzece górskiej i pogórskiej", finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki.
Pełna wersja artykułu: https://authors.elsevier.com/a/1gMrtB8ccuxVG
Fot. Maciej Liro
SEMINARIUM PTH 05 01 2023
Szanowni Państwo,
Jest nam niezmiernie miło zaprosić Państwa na pierwsze w Nowym Roku 2023 seminarium Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego, Oddział w Krakowie, które odbędzie się
13 stycznia (piątek) o godz. 13:00
Podczas seminarium zostaną wygłoszone dwa referaty:
- Dr Maria Gołąb „Zmienność środowiska, a zachowania ważek rzecznych”
Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków
https://scholar.google.pl/citations?user=7iYhEvgAAAAJ&hl=pl
- Dr hab. Roman Żurek „Koncepcje rewitalizacji Odry oraz stworzenia systemu ekologicznego bezpieczeństwa dla Wisły i Odry”
Zakład Badań Ekologicznych, Kraków
https://www.researchgate.net/search/publication?q=roman%20%C5%BCurek
Po referatach planujemy dyskusję i podjęcie aktualnych tematów.
Seminarium odbędzie się w formie hybrydowej w Sali konferencyjnej Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie (I piętro) oraz online w formie TEAMS
......................................................................................................................................
Spotkanie w aplikacji Microsoft Teams:
Dołącz na komputerze, w aplikacji mobilnej lub na urządzeniu w sali
Kliknij tutaj, aby dołączyć do spotkania
Identyfikator spotkania: 385 234 519 621
Kod dostępu: FcHHyo
Pobierz aplikację Teams | Dołącz w Internecie
Dowiedz się więcej | Opcje spotkania
Serdecznie zapraszamy!
W imieniu Zarządu
dr hab. Tadeusz Fleituch, prof. IOP PAN
Sekretarz Krakowskiego Oddziału PTH
SEMINARIUM IOP PAN 03 01 2023
Zapraszamy na seminarium Instytutu Ochrony Przyrody PAN, które odbędzie w poniedziałek 16-tego stycznia 2023, o godzinie 13.00 w sali seminaryjnej IOP PAN (al. A. Mickiewicza 33, Kraków).
Naszym prelegentem będzie dr hab. Tadeusz Zając, prof. IOP PAN, który wygłosi referat zatytułowany
„Horizon scan – co to jest i jak to się robi?”
