Aktualności
Dwutomowe opracowanie „Gatunki obce w faunie Polski” już wydane! 20.12.2012
W 1999 r. rozpoczęto w Instytucie Ochrony Przyrody PAN w Krakowie prace nad bazą danych „Gatunki obce w Polsce”. Baza ta, przygotowana dla Ministerstwa Środowiska, obejmowała początkowo 233 gatunki obce. W latach 2003-2008, dzięki bezinteresownej pomocy grupy specjalistów, została uzupełniona i udostępniona w wersji polskiej i angielskiej w Internecie (http//www.iop.krakow.pl/ias). Według stanu na początek 2008 r., w bazie tej znajduje się 791 obcych gatunków roślin, zwierząt i grzybów. Dla części z nich zebrano informacje o biologii, przyczynach, miejscu i czasie introdukcji na teren Polski, obecnym rozmieszczeniu i trendach populacyjnych, a także o wpływie na rodzime gatunki, siedliska i ekosystemy. Dla niektórych gatunków określono również, czy istnieje konieczność ich zwalczania i zasugerowano sposoby kontroli liczebności. W 2005 r. baza danych została włączona do sytemu NOBANIS (http://www.nobanis.org), który służy wymianie informacji o gatunkach obcych w Europie Środkowej i Północnej, a także do globalnej sieci baz danych o gatunkach obcych GISIN (http://www.gisin.org/DH.php?WC=/WS/GISIN/GISINDirectory/home_new.html&WebSiteID=4). Baza ta była pomocna w niniejszym opracowaniu.
Prezentowane opracowanie jest pierwszą w Polsce próbą kompleksowego zbadania i scharakteryzowania zjawisk związanych z napływem obcych gatunków zwierząt. Ze społecznego punktu widzenia, zwłaszcza ochrony przyrody, najważniejsze jest wykazanie i zdiagnozowanie gatunków obcych inwazyjnych, biologicznie agresywnych, stwarzających poważne problemy ekologiczne i gospodarcze na nowych terenach, a także negatywnie wpływających na życie ludzi (Crooks 2002; Pimentel 2002). Przedkładane opracowanie, jakkolwiek nie obejmuje wszystkich aspektów omawianej problematyki (m.in. nie uwzględnia drobnoustrojów i pierwotniaków, zagadnień związanych ze zmianami genetycznymi w wyniku krzyżowania się gatunków i odrębnych populacji), jest ogólnokrajową ewidencją i diagnozą przypadków introdukcji i inwazji gatunków zwierząt obcego pochodzenia na miarę dzisiejszej wiedzy, a także próbą oszacowania ekologicznych i społecznych skutków tego rodzaju zjawisk w polskiej przyrodzie.
Projekt zrealizowano w ramach grantu Komitetu Badań Naukowych nr 2 P04G 076 26p01 (zebranie i opracowanie danych) oraz dzięki dotacji Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (opracowanie i udostępnienie w Internecie).
Wersja internetowa wydawnictwa: http://www.iop.krakow.pl/gatunkiobce/
Kolejny obcy pasożytniczy nicień w Polsce 21.05.2012
Najnowsze badania wskazują, że w Polsce doszło do wytworzenia rezerwuaru nicienia Dirofilaria repens, który do niedawna występował głównie w krajach tropikalnych. Gatunek ten jest przenoszony przez komary, a jego żywicielem ostatecznym jest pies lub lis. Jednak przypadkowo zarażony może zostać także ukąszony przez komara człowiek.
W Europie u ludzi odnotowano około 1500 przypadków dirofilariozy wywołanej przez D. repens, głównie w basenie Morza Śródziemnego. Pierwsze stwierdzenie w Polsce miało miejsce w 2007, a jego źródłem był prawdopodobnie pies, który wcześniej przebywał ze swoim właścicielem w rejonach powszechniejszego występowania nicienia. Dirofilarioza u człowieka objawia się w formie zmiany podskórnej w różnych częściach ciała, pod spojówką oka lub w gałce ocznej. Do chwili obecnej w Polsce potwierdzono zarażenie u 20 osób. Najnowsze badania wskazują, że na obszarze naszego kraju doszło do wytworzenia trwałego rezerwuaru D. repens u psów, skutkującego ekspansją zasięgu występowania pasożyta.