Projekt

2020/39/D/ST10/01935 Makroplastik w rzece górskiej i pogórskiej.
Kierownik projektu:
Wykonawcy:

dr Paweł Mikuś

tel.: 12 370 35 29
Źródło finansowania:Narodowe Centrum Nauki
Kwota na realizację:347 761
Okres realizacji: 2021 - 2024
Opis projektu:

W dotychczasowych badaniach temat zanieczyszczenia rzek plastikiem był poruszany niezwykle rzadko, głównie w kontekście obecności szkodliwego dla organizmów żywych mikroplastiku (cząstki plastiku o wielkości <5 mm). Obecność większych cząstek plastiku (tzw. makroplastik) w rzekach była analizowana tylko w kilku pracach, a w rzekach górskich i pogórskich nie była wcale badana. Pomimo, iż udowodniono, że fragmentacja makroplastiku jest głównym źródłem powstawania szkodliwego mikroplastiku w rzekach, do tej pory nie badano w jakich ilościach? i gdzie? makroplastik jest akumulowany w ciekach górskich. Aby zawęzić tę lukę w wiedzy, w projekcie cztery cieki z polskich Karpat charakteryzujące się różnym stopniem antropopresji w ich zlewniach zostaną poddane badaniom w celu określenia zależności pomiędzy:

(i) fizycznogeograficznymi i antropogenicznymi charakterystykami zlewni,

(ii) sposobem utrzymania i morfologią koryta oraz

(ii) typem roślinności nadrzecznej, a ilością makroplastiku w rzece.

Pozwoli to na przetestowanie następujących hipotez badawczych:

  • ilość makroplastiku w rzece jest kontrolowana przez jego dostawę ze zlewni, która zależy od gęstości zaludnienia, typu użytkowania obszaru, gospodarki odpadami w zlewni (w skali regionalnej) oraz obecności w sąsiedztwie rzeki zabudowy mieszkalnej i infrastruktury transportowej (w skali lokalnej) (H1),
  • więcej makroplastiku jest zatrzymywane w nieuregulowanym, szerokim korycie rzeki charakteryzującym się niższą energią przepływu wody podczas powodzi niż w uregulowanym, wąskim korycie, w którym woda ma większą energię przepływu podczas powodzi (H2),
  • roślinność drzewiasta rosnąca blisko koryta rzeki nasila zatrzymywanie makroplastiku, natomiast przy braku roślinności drzewiastej najwięcej makroplastiku jest zatrzymywane z dala od koryta (H3).

Realizacja projektu dostarczy pierwszych w literaturze przedmiotu informacji na temat zanieczyszczenia rzek polskich Karpat makroplastikiem i pozwoli na porównania tego zjawiska z rzekami innych regionów świata. Podczas projektu rozwiniemy także metodykę kartowania i określania ilości makroplastiku w rzekach górskich i pogórskich oraz stworzymy modele wyjaśniające obecność i czynniki kontrolujące zanieczyszczenie tych rzek makroplastikiem.

Lista projektów