12.00 zł (+ 8% VAT)

Chrońmy Przyrodę Ojczystą
Tom 79 Zeszyt 1 wiosna Rok wydania 2023


Wydawca: Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków
Typ: kwartalnik
ISSN: 0009-6172
Format: B 5
Oprawa: miękka
Liczba stron: 80
Język: polski

W NUMERZE:

martwa Odra

woda dla życia

ochrona rezerwatowa w Małopolsce

podróżniczek

pluszcz i pliszka w TPN

echo pradziejów - minogi

Serdecznie polecamy i zachęcamy do zapoznania się z najnowszym numerem kwartalnika „Chrońmy Przyrodę Ojczystą” wiosna, 2023 którego tematem wiodącym jest woda i związane ze środowiskiem wodnym organizmy. Wszystkie treści czasopisma udostępniamy online.

martwa Odra: Powracamy do tematu masowej śmiertelności ogranizmów w Odrze w lipcu ubiegłego roku w aspekcie tragicznego losu jesiotra ostronosego. Na skutek katastrofy ekologicznej wieloletnie wysiłki zmierzające do odtworzenia populacji jesiotra w Odrze zostały zniweczone. Zginęło aż 20 tysięcy młodych ryb, które miały być wypuszczone do rzeki oraz wiele z tych, które już przystosowały się do życia w Odrze.

woda dla życia: Wydźwiękiem przypadającego w marcu Światowego Dnia Wody jest artykuł „Woda dla życia”.
Wydaje się, że woda jest przecież wszędzie, więc nie powinno jej zabraknąć. Czy jednak na pewno? W artykule pokrótce przedstawiamy niektóre ważniejsze problemy „jak rzeka szerokiego” tematu zasobów wodnych w obliczu postępujących zmian klimatu, uprzemysłowienia, zanieczyszczeń. Przytaczamy liczby i przykłady zaczerpnięte z Raportu ONZ na temat gospodarki wodnej na świecie. Ile wody dziennie zużywa przeciętnie człowiek, ile wody zużywają gałęzie gospodarki. Jaką część wody pitnej stanowią globalne zasoby wody. Czy zasoby wody pitnej są wystarczające? Podsuwamy także rozwiązania, jak zwiększyć racjonalne gospodarowanie wodą w gospodarstwach domowych.

ochrona rezerwatowa w Małopolsce: Czy aktualna ochrony rezerwatowa w województwie małopolskim jest wystarczająca? W artykule przeanalizowano sytuację małopolskich rezerwatów. W ramach trwającej jeszcze do czerwca 2023 roku akcji „Rezerwaty przyrody – czas na comeback!” oraz równoległej akcji „Koalicja 10%” można zgłaszać propozycje rezerwatów – szczegóły w tekście i na stronach Klubu Przyrodników.

podróżniczek: Przybliżamy sylwetkę podróżniczka – pięknie ubarwionego gatunku ptaka wędrownego. Opisujemy obserwacje i historię gniazdowania na obszarze polskich Górnych Łużyc podgatunku nizinnego Luscinia svecica cyanecula –  jednego z dwóch lęgowych na obszarze Polski podgatunków. Szczególnie preferuje on nizinne, zabagnione doliny rzek. Jego ostoją są „dzikie” odcinki nieuregulowanych rzek. Wszelkie przekształcenia naturalnych dolin rzecznych (regulacja, likwidacja łęgów i starorzeczy itp.) prowadzą do zaniku jego siedlisk. Podróżniczek zdołał jednak „odkryć” siedliska zastępcze, wybierając na swoje lokum ekstensywnie użytkowane stawy hodowlane, zarastające osadniki poflotacyjne czy wyrobiska torfowe i żwirowe.

Gdzie się pluszcze pluszczą? Przedstawiamy niedawne wyniki monitoringu populacji pluszcza i pliszki górskiej w Tatrzańskim Parku Narodowym, a jeden z bohaterów tego monitoringu - pluszcz, szczególnie przystosowany do nurkowania i żerowania w wartkich ciekach zasłużył na osobne omówienie w tekście „Urodzony, by nurkować”. Ten niesamowity, „dzielny” nurek potrafi wstrzymać oddech na 15 sekund. Nurkując i poruszając się pod prąd rwącego potoku, szuka pożywienia pod wodą. Przeczytajcie koniecznie!

Z kolei w pojawiającym się względnie stale w kwartalniku dziale „Nasze ryby chronione” prezentujemy cztery gatunki naszych chronionych minogów (morski, rzeczny, strumieniowy i ukraiński). Prezentację gatunków poprzedza interesujący wywód o ich przynależności systematycznej.

Papierową, pełną wersję bieżącego oraz archiwalnych numerów "Chrońmy Przyrodę Ojczystą" można nabyć w naszym instytucie: http://www.iop.krakow.pl/sprzedaz_wydawnictw_1_143.html

Informacje redakcyjne: http://www.iop.krakow.pl/informacje_redakcyjne_1_151.html

Zapraszamy do przeglądania interaktywnej wersji Pdf – flipbooka, wzbogaconej o dwa pliki wideo.
https://publuu.com/flip-book/23446/34128


Spis treści

Dominik Marchowski, Łukasz Ławicki:

Masowa śmierć organizmów wodnych w Odrze latem 2022 roku i jej konsekwencje, str. 4-9

Woda dla życia, str. 10-19

Łukasz Kajtoch, Dorota Horabik, Łukasz Piechnik, Bogusław Binkiewicz:

Ochrona rezerwatowa w województwie małopolskim – czy jest wystarczająca? str. 20-37

Waldemar Bena:

Obserwacje podróżniczka Luscinia svecica w polskiej części Górnych Łużyc, str. 38-55

Urodzony, by nurkować, str. 56-61

Włodzimierz Cichocki, Paweł Mielczarek, Paweł Kauzal, Jarosław Rabiasz, Stanisław Broński, Piotr Profus:

Populacje lęgowe pluszcza Cinclus cinclus i pliszki górskiej Motacilla cinerea w Tatrzańskim Parku Narodowym w roku 2019, str. 62-73

Antoni Amirowicz:

Nasze ryby chronione: echo pradziejów, str. 74-79