Projekt

N304-294037 Wpływ dokarmiania ssaków kopytnych na niedźwiedzie brunatne: reakcja na poziomie osobniczym, populacyjnym i zespołu.
Kierownik projektu:
Wykonawcy:
Źródło finansowania:Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Kwota na realizację:386450 PLN
Okres realizacji: 2009 - 2012
Opis projektu:

Dokarmianie zwierzyny łownej ma długą i głęboko zakorzenioną tradycję w Europie, także w Polsce. Poprzez dokarmianie dostarczane jest pożywienie, które powoduje drastyczne zmiany w czasowym i przestrzennym rozkładzie pokarmu: jest umiejscowione punktowo (miejsca dokarmiania/nęciska), ciągle uzupełniane i dostępne w okresach niedoboru naturalnego pokarmu. Biorąc pod uwagę dużą skalę tego zjawiska, możemy oczekiwać, iż efekty ekologiczne tej działalności są poważne i złożone oraz że mają istotne znaczenie dla ochrony i zarządzania przyrodą. Ogólnym celem proponowanego projektu jest ocena ekologicznego wpływu dokarmiania na poziomie osobniczym, populacji i zespołów w Bieszczadach. Jednym z gatunków będących pod bezpośrednim wpływem dokarmiania ssaków kopytnych jest niedźwiedź brunatny Ursus arctos. W szczególności mamy zamiar:

(1) Określić dynamikę dostępności sztucznych zasobów, czyli ich ilość, rozmieszczenie w przestrzeni i dostępność w czasie oraz gatunki zwierząt z nich korzystające;

(2) Oszacować wzorce korzystania z dokarmiania przez różne gatunki, zwłaszcza niedźwiedzie należące do różnych klas wiekowo-płciowych, posiadające odmienny status reprodukcyjny i różne wzorce snu zimowego, i sprawdzić czy nęciska mogą funkcjonować jak pułapki ekologiczne dla niedźwiedzi;

(3) Ocenić udział pokarmu z nęcisk w diecie korzystających z nich zwierząt, szczególnie (a) poszczególnych osobników niedźwiedzi, (b) populacji niedźwiedzi i (c) ssaków kopytnych, w zależności od odległości od nęcisk i obszarów kontrolnych w Bieszczadzkim Parku Narodowym. Fakt, że kukurydza, główna karma wykładana na nęciskach, należy do roślin C4, pozwoli na dokładne oszacowanie i śledzenie jej wyraźnego śladu izotopowego(wysoki poziomδ13C) w przestrzeni (w krajobrazie roślin C3) i w sieci troficznej za pomocą analizy trwałych izotopów,

(4) Oszacować zmiany w przestrzennym rozmieszczeniu i lokalnych zagęszczeniach gatunków oraz ich konsekwencje dla struktury zespołów zwierząt. Szczególną uwagę zwrócimy na pośrednie efekty dokarmiania dla gatunków nie korzystających z nęcisk, takich jak ptaki gnieżdżące się na ziemi, drapieżniki i gatunki roślin.

Metodyka badań obejmuje fotografowanie zwierząt za pomocą automatycznych aparatów z sensorami ruchu w miejscach dokarmiania i obszarach kontrolnych, mapowanie miejsc dokarmiania/nęcisk, zbieranie próbek tkanek zwierzęcych i roślinnych wraz z analizą trwałych izotopów w tych próbkach oraz ocenę liczebności zwierząt na powierzchniach próbnych. Przedkładany projekt będzie reprezentował ważny wkład w wiedzę ekologiczną o zespołach w ekosystemach lądowych, zespołach które są zasilane pokarmem punktowo („spatially subsidized”). Co więcej, zbadanie ekologicznego wpływu dokarmiania będzie miało ważne znaczenie dla ochrony przyrody, w szczególności - dla ochrony niedźwiedzie brunatnego w Polsce oraz ogólnie - dla ochrony różnorodności biologicznej i procesów ekologicznych w Karpatach.

Lista projektów