Projekt
PRELUDIUM-BIS DEC-2020/39/O/ST10/03504 Rekonstrukcja zmian paleośrodowiska polskich Karpat zachodnich w późnym glacjale, w oparciu o analizy litologiczne i makroszczątków osadów wybranych torfowisk osuwiskowych. | |
Kierownik projektu: |
dr hab. inż. Włodzimierz Margielewski, prof. IOP PANe-mail: margielewski@iop.krakow.pl tel.: 12 370 35 28 |
Źródło finansowania: | NCN |
Kwota na realizację: | 525 942 PLN |
Okres realizacji: | 2021 - 2025 |
Opis projektu: | Przedmiotem badań jest rekonstrukcja zmian paleośrodowiska (i paleoklimatu) zachodzących w trakcie trwania tzw. późnego glacjału (schyłek ostatniego zlodowacenia obejmujący około 15-11.7 tys. lat) w obrębie Karpat Zachodnich. Badania będą prowadzone przez doktoranta w obrębie torfowisk osuwiskowych Kotoń (731 m npm) i Klaklowo (472 m npm) w Beskidzie Makowskim, w których akumulacja osadów organiczno-mineralnych rozpoczęła się około 15 – 13.5 tys. lat temu, zaś osady późnoglacjalne stanowią tu 70% profilu. W oparciu o analizy makroszczątków roślin (nasiona, liście, szpilki, drewno) występujących w osadach, analizy litologicznej osadów (straty prażenia, analiza wielkości ziaren) wykonane w interwałach 5 cm dla dwóch profili każdego z torfowisk oraz liczne datowania bezwzględne metodą radiowęgla (14C), zostaną odtworzone zmiany środowiska przyrodniczego w późnym glacjale w sąsiedztwie torfowisk osuwiskowych (zapis lokalny), zachodzące w obrębie szczytowych partii gór (Kotoń), jak i w strefach dolin (Klaklowo). Analizy asocjacji pyłku roślin w osadach (palinologiczne) wykonane przez specjalistyczne laboratoria, pozwolą na określenie, w jaki sposób lokalne zmiany środowiska przyrodniczego są odzwierciedleniem zmian klimatycznych (i środowiskowych) o charakterze regionalnym, jakie zaś - o charakterze powszechnym. Określenie zmian w składzie makroszczątków w obrębie dwóch profili pobranych z różnych partii tego samego torfowiska, pozwoli określić, w jakim stopniu analiza jednego profilu jest reprezentatywna dla danego torfowiska, szczególnie w późnym glacjale charakteryzującym się stosunkowo niewielką różnorodnością biologiczną. Badania pozwolą na odtworzenie zmian szaty roślinnej w otoczeniu torfowisk, w trakcie krótkotrwałego (190 lat) ochłodzenia klimatu w tzw. starszym dryasie (13540-13350 lat kalendarzowych), zarejestrowanego w osadach o miąższości 0.5m. W oparciu o analizy makroszczątków, zostanie poddana weryfikacji hipoteza występowania w późnym glacjale refugium roślin ciepłolubnych (lipa, dąb, leszczyna) na osuwisku Kotoń, na co wskazywała wykonana tu dotychczas analiza pyłku roślin zachowanych w późnoglacjalnej sekwencji. |