Projekt

2021/05/X/NZ2/01839  Miniatura 5: Molekularna identyfikacja gatunków endosymbiotycznych pierwotniaków u Unio crassus (Philipsson 1788) .
Kierownik projektu:
Źródło finansowania:Narodowe Centrum Nauki
Kwota na realizację:44 770
Okres realizacji: 2021 - 2022
Opis projektu:

Coraz częściej pojawiają się doniesienia o masowych wymieraniach małży, których przyczyny są trudne do zidentyfikowania. Wśród możliwych wyjaśnień często wymienia się choroby i pasożyty. Znane są przypadki silnego wpływu pasożytów i chorób na populacje małży, m.in. przywr digenicznych, dla których mięczaki są żywicielami pośrednimi a które niszczą ich gonady, prowadząc do bezpłodności. Dotyczy to również zagrożonych gatunków małży, takich jak U. crassus, należący rodziny Unionidae, wpisany na Światową Czerwoną Listę Zagrożonych Gatunków IUCN i chroniony prawem w UE.

W celu ochrony i odtworzenia populacji hoduje się małże, takie jak U. crassus, a ewentualne zakażenie drobnoustrojami chorobotwórczymi u osobników lęgowych utrudniłoby wysiłki hodowców i naraziłoby projekty ochronne na niepowodzenie. Wewnątrz muszli słodkowodnych małży z rodziny Unionidae stwierdzono obecność orzęsków należących do różnych rodzajów, m.in. Conchophthirus sp., Heterocinetopsis sp., Trichodina sp. Orzęski zaobserwowano również u U. crassus, ale ich przynależność taksonomiczna nie jest jasna i wymaga szczegółowych badań. W ciągu roku zmienia się częstość występowania pierwotniaków z tej grupy - liczba orzęsków w jamie skrzelowej samic z workami lęgowymi (marsupia) pełnymi jaj i zarodków znacznie wzrasta. Jednak zjawisko to nie zostało zbadane, a rola tych organizmów nie została wyjaśniona.

Podstawą szeroko zakrojonych badań nad wpływem orzęsków endosymbiotycznych na populacje U. crassus jest poznanie ich składu gatunkowego, częstości występowania, poziomu intensywności infekcji oraz rozmieszczenia w różnych typach rzek. W celu przeprowadzenia takich wstępnych badań wybrano 3 rzeki z populacjami U. crassus różniącymi się pod względem genetycznym i składu gatunkowego mikrobiomu w ukladzie pokarmowym. Planowane jest zebranie po 10 osobników U. crassus w każdej z rzek. Będą to osobniki, u których w wyniku badania mikroskopowego próbek pobranych z wnętrza muszli stwierdzono obecność orzęsków. Dla każdego małża zostanie przeprowadzona mikroskopowa i molekularna identyfikacja taksonomiczna endosymbiotycznych orzęsków. Dla prób pobranych w każdej z rzek zostanie odnotowana liczba małży z każdym gatunkiem orzęska i na tej podstawie oceniona będzie ich częstość występowania (prewalencja).

Lista projektów