Projekt

SONATA 20 2024/55/D/NZ8/01512 Konflikty między ludźmi a dzikimi zwierzętami w warunkach globalnych zmian.
Kierownik projektu:

dr Carlos Bautista

tel.: 12 370 35 63
Wykonawcy:
Źródło finansowania:Narodowe Centrum Nauki
Kwota na realizację:1 221 480 PLN
Okres realizacji: 2025 - 2028
Opis projektu:

Zwierzęta zawsze wchodziły ze sobą w interakcje. Przez tysiąclecia interakcje między ludźmi a innymi zwierzętami były regulowane potrzebą pożywienia i przetrwania. Ludzie byli ofiarami, ale także myśliwymi, a w konsekwencji zagrożeniem dla innych zwierząt, które broniły się, aby przetrwać. Wraz ze zmieniającymi się warunkami środowiskowymi częstotliwość interakcji mogła wzrosnąć. Na przykład w czasach suszy ludzie przed rolnictwem mieliby większe szanse na napotkanie innych zwierząt w pobliżu punktów zaopatrzenia w wodę.
Wraz z pojawieniem się rolnictwa, ludzie zaczęli modyfikować krajobraz i pojawiły się nowe rodzaje interakcji; plantacje i zwierzęta gospodarskie musiały być starannie chronione. Jednak intensywność tych nowych negatywnych interakcji nadal podlegała zmianom w środowisku, a zwierzęta próbowały chętniej korzystać z ludzkiej żywności, gdy zasoby naturalne zawodziły.

Po stuleciach rozwoju technologicznego i wzrostu populacji ludzkiej, nasz wpływ na planetę nabrał bezprecedensowych rozmiarów. Nasza działalność znacząco zmodyfikowała naturalne procesy, takie jak klimat czy skład krajobrazu, a poprzez to również interakcje między różnymi formami życia i ich zdolność do przetrwania. Pomimo rosnącej liczby literatury naukowej dotyczącej wpływu człowieka na środowisko, nadal w dużej mierze nie wiemy, w jaki sposób nasz wpływ na Ziemię może wzmacniać lub zmniejszać nasze negatywne interakcje z innymi żywymi stworzeniami.

W tym projekcie chcemy zbadać, w jaki sposób działalność człowieka wpływająca na globalne środowisko przyczynia się do konfliktów między ludźmi a dziką przyrodą. Skupimy się na negatywnym wpływie dzikich zwierząt na ludzi w ekosystemach lądowych na całym świecie. Obejmuje to straty w inwentarzu żywym, szkody w uprawach, ataki na ludzi, kolizje pojazdów i wiele innych. Planujemy odpowiedzieć na następujące pytania badawcze: (1) Jakie są cechy konfliktów między ludźmi a dziką przyrodą w kontekście globalnych zmian środowiskowych? (2) Czy konflikty nasilają się w czasie wraz z rosnącymi trendami w populacji ludzkiej i wykorzystaniu zasobów? (3) W jaki sposób globalne zmiany kształtują konflikty między ludźmi a dziką przyrodą?

Aby odpowiedzieć na te pytania, dokonamy przeglądu literatury naukowej na temat konfliktów z kręgowcami lądowymi, takimi jak ssaki, gady i ptaki. Przeprowadzimy analizy porównawcze między taksonami, ekosystemami i regionami świata, aby ocenić różnice w występowaniu konfliktów, a także ich wpływ na ludzi i faunę. Ponadto zajmiemy się tymi pytaniami, wykorzystując dostępny obszerny zestaw danych na temat szkód wyrządzanych przez niedźwiedzie brunatne zwierzętom gospodarskim i produktom rolnym w Europie. Wykorzystamy zaawansowane metody statystyczne, aby zrozumieć, czy niedźwiedzie uszkadzają więcej ludzkich nieruchomości w czasach lub miejscach, w których lasy produkują mniej zasobów żywnościowych, lub w krajobrazach, które są silnie zhumanizowane. Ponadto zbadamy, czy konflikty te nasilają się na przestrzeni lat wraz ze zmianą warunków klimatycznych. Na przykład, spróbujemy odpowiedzieć na pytania takie jak: Czy niedźwiedzie niszczą więcej uli wiosną po ciepłej zimie z niewielką ilością śniegu? Jak wypada to w porównaniu z surowymi zimami z dużą ilością śniegu i bardzo niskimi temperaturami?".

Połączenie naszych dwóch podejść pomoże nam połączyć ogólne wyniki analiz na dużą skalę obejmujących różne gatunki i regiony globalne z bardziej szczegółowymi spostrzeżeniami uzyskanymi podczas badania szkód wyrządzonych przez niedźwiedzie brunatne w różnych populacjach europejskich. Połączenie szerszych czynników ekologicznych i geograficznych z bardziej szczegółowymi danymi na poziomie krajobrazu z pewnością zapewni nowy wgląd w to, dlaczego dochodzi do konfliktów i jak różnią się one w różnych miejscach i czasach w naszym ciągle zmieniającym się świecie.

Lista projektów