
Studia Naturae
Tom 43 Rok 1997
Barabasz B.
Zmiany roślinności łąk w północnej części Puszczy Niepołomickiej w ciągu 20 lat
Wydawca: Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków
ISSN: 0081-6760
Format: B5
Oprawa: miękka
Liczba stron: 99
Język: polski, abstrakt PL, EN
Na przełomie lat 60-tych i 70-tych, w ramach studiów przyrodniczych Międzynarodowego Programu Biologicznego podjętych przez Zakład Ochrony Przyrody PAN, wykonano całościowe badania łąk północnej części Puszczy Niepołomickiej. Ich rezultatem było opracowanie fitosocjologiczne i skartowanie zbiorowisk łąkowych na mapie w skali 1:10000. Dane te posłużyły jako materiał porównawczy przy ponownym opracowaniu zbiorowisk łąkowych. Celem aktualnych badań było uchwycenie dynamiki i kierunków przemian roślinności łąkowej w ciągu ostatnich 20 lat, w wyniku zmian siedliskowych spowodowanych modyfikacją tradycyjnych sposobów gospodarowania lub całkowitym zaniechaniem użytkowania.
Zarówno materiały archiwalne, jak i dane z lat 1992-1994 zostały zebrane klasyczną metodą Braun-Blanqueta. Całość materiału fitosocjologicznego poddano klasyfikacji numerycznej. W wyniku klasyfikacji, z materiałów archiwalnych wyodrębniono 10 zespołów i jedno zbiorowisko roślinne, natomiast z aktualnych danych - 8 zespołów i 5 zbiorowisk. W przypadku danych archiwalnych, wyróżnienia zbiorowisk wykonane kiedyś metodą klasyczną okazały się być zgodne z rezultatami klasyfikacji numerycznej.
Do scharakteryzowania zmian warunków siedliskowych wykorzystano porównanie średnich wartości wskaźników wg Ellenberga. Zdjęcia fitosocjologiczne powtórzone w tych samych miejscach po 20 latach uporządkowano zgodnie z gradientami siedliskowymi przy pomocy "nietendencyjnej analizy zgodności" - DCA. Umożliwiło to przedstawienie pewnego zakresu zmian w opisanych tu kiedyś zbiorowiskach łąkowych w odniesieniu do trzech wyróżnionych aktualnie kategorii ich gospodarowania: koszenie, nieużytkowanie, zalesianie.
Czynnikami, które spowodowały największe zmiany warunków siedliskowych, a tym samym największe zmiany roślinności, są: wahania poziomu wód gruntowych, ograniczenie lub całkowite zaprzestanie tradycyjnego użytkowania oraz zalesianie. Dotyczy to szczególnie obszarów łąk śródleśnych, gdzie efekty działania tych czynników są obecnie najbardziej widoczne.