Zabytkowa Kopalnia Soli Wieliczka jest objeta ochroną jako obiekt Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO (1978) i uznana za Narodowy Pomnik Historii (1994). Znajduje się ona u czoła nasunięcia Karpat w strefie występowania utworów solonośnych należących do środkowego miocenu (badenian). Rezerwat "Groty Kryształowe" położony we wschodniej części kopalni jest promowany na Listę Stanowisk Światowego Dziedzictwa Geologicznego UNESCO.
     W monografii przedstawiono interpretację danych z dokumentów archiwalnych dotyczących historii odkrycia i ochrony strefy dwóch grot (706 m3 i 1000 m3) oraz wyniki przeprowadzonych po raz pierwszy badań stanu ich środowiska na tle warunków geologicznych, hydrogeologicznych i zabezpieczenia techniczno-górniczego. Zniszczenia pierwotnego wystroju krystalicznego grot zostały ocenione na podstawie stwierdzonych śladów eksploatacji oraz kolekcji okazów przechowywanych w muzeach zagranicznych i polskich. Przegląd zbiorów muzealnych dostarczył również dowodów na to, że jeszcze przed odkryciem grot (1989/1899) znane były szczeliny, z których pozyskiwano kryształy halitu. Nowo odkryta pustka o ścianach obrośniętych kryształami świadczy o możliwości występowania podobnych form w obrębie struktury geologicznej tzw. Kopuły Grot Kryształowych.
     Wyniki analiz uranowo-torowych halitu oraz składu izotopowego roztworów z jego inkluzji, wskazują na wtórne pochodzenie kryształów w kawernach wypełnionych metanem. Powiększanie się względnie dużych kryształów następowało kosztem mniejszych w czasie postępującego procesu krystalizacji (prawo Oswalda).
     Przeprowadzony w okresie 1992-1997 monitoring termiczno-wilgotnościowy medium skalnego i powietrza wykazał w całej strefie grot ścisłą współzależność kształtowania się tych parametrów i ich małej zmienności w cyklu rocznym. Wyraźnie destabilizującym czynnikiem wilgotności powietrza jest obecność człowieka. W środowisku o wilgotności względnej powietrza powyżej 75% kryształy halitu ulegają korozji. Eksperymentalnie sprawdzono i dokonano wyboru najkorzystniejszego obiegu powietrza wentylacyjnego w strefie grot i stosowania adsorbenta wilgoci. Dane monitoringu posłużyły do określenia i realizacji czynnej ochrony grot.