Serdecznie polecamy i zachęcamy do zapoznania się z najnowszym numerem kwartalnika „Chrońmy Przyrodę Ojczystą” zima, 2024! Wszystkie treści czasopisma udostępniamy online.

W NUMERZE:

małe ssaki i nietoperze Rezerwatu Biosfery Bory Tucholskie

ocalić chomika europejskiego

oczarowani orzesznicą

małe ssaki i nietoperze Rezerwatu Biosfery Bory Tucholskie: Teriofauna Borów Tucholskich, a zwłaszcza małe ssaki, nie została dotąd wystarczająco poznana. W Sobinach w Rezerwacie Biosfery Bory Tucholskie w lecie 2022 roku przeprowadzono inwentaryzację małych ssaków (ryjówkowatych, gryzoni i nietoperzy) przy wykorzystaniu odłowów w pułapki żywołowne typu „dziekanówka” i stożki oraz na podstawie kontroli skrzynek dla nietoperzy. Badania przeprowadzono na czterech powierzchniach zlokalizowanych w czterech siedliskach. Odłowiono łącznie 193 ssaki ryjówkowate i gryzonie należące do 5 gatunków: ryjówka aksamitna, ryjówka malutka, rzęsorek rzeczek, myszarka leśna i nornica ruda. Odłowiono również 4 norniki z rodzaju Microtus sp. oraz potwierdzono obecność kreta europejskiego. Najliczniej odławianymi gatunkami były ryjówka aksamitna i nornica ruda, a najmniej licznym myszarka leśna. W skrzynkach stwierdzono obecność 5 gatunków nietoperzy: nocka Natterera, borowca wielkiego, karlika większego, karlika drobnego  i karlika malutkiego, przy czym najliczniej reprezentowany był nocek Natterera. Większa liczebność ryjówkowatych na obszarach położonych w pobliżu wody wskazuje na obecność w Borach Tucholskich enklaw stanowiących ostoje dla zachowania różnorodności biologicznej małych ssaków, w tym gatunków objętych ochroną.

ocalić chomika europejskiego: W roku 2020 chomik europejski Cricetus cricetus uzyskał status gatunku krytycznie zagrożonego (CR) w całym zasięgu występowania, a od 2024 roku jest krytycznie zagrożony także w zasięgu europejskim, podczas gdy wcześniej był gatunkiem najmniejszej troski. W Polsce od 2016 roku chomik podlega ochronie ścisłej z koniecznością ochrony czynnej, ale tylko na jednym miejscu w Polsce prowadzona jest ochrona czynna chomika – na Użytku ekologicznym „Chomik europejski” w Jaworznie. Mimo ochrony prawnej wciąż postrzegany jest za gatunek szkodliwy i tępiony. Obserwujemy zanikanie jedynego rodzimego w naszym kraju, dziko żyjącego gatunku – chomika europejskiego. Zanikanie stanowisk postępuje w takim tempie, że między 2038 a 2050 rokiem chomik będzie gatunkiem wymarłym. Tymczasem wciąż wiele osób nie jest świadoma istnienia tego trójbarwnego dzikiego gryzonia, a nawet faktu jego ścisłej ochrony. Warto zatem poznać go bliżej. Artykuł jest próbą przedstawienia najważniejszych informacji dotyczących tego wyjątkowego gryzonia, w tym cyklu życiowego, preferowanych siedlisk i zagrożeń. Omawiane są przyczyny zaniku stanowisk i praktyczne przykłady zaradzenia tej sytuacji, a wszystko w świetle zbliżającej się konferencji, która odbędzie się 27–28 lutego 2025 r. w Centrum Kongresowym Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie pt. „Ochrona chomika europejskiego w Polsce – wyzwania i perspektywy. Kompromis między rozwojem infrastruktury, rolnictwem a ochroną bioróżnorodoności”! (https://chomik.urk.edu.pl/). Wydarzenie z udziałem różnych grup interesariuszy ma służyć m.in. opracowaniu właściwej strategii ochrony gatunku.

oczarowani orzesznicą: orzesznica to najmniejszy przedstawiciel rodziny popielicowatych  Gliridae, którą w naszej faunie reprezentują jeszcze trzy inne gatunki – popielica, koszatka i żołędnica. Wszystkie podlegają ochronie, a orzesznica podlega ochronie ścisłej z wymogiem ochrony czynnej. Rozmieszczenie orzesznicy w Polsce jest jeszcze dość słabo poznane, a jej występowanie w wielu regionach kraju nie zostało potwierdzone. Wylesianie przez setki lat doprowadziło do izolacji lokalnych populacji, które niekiedy przetrwały w niewielkich enklawach leśnych o powierzchni kilkudziesięciu hektarów. Artykuł przedstawia wyniki badań obecności gatunku w czterech nadleśnictwach w makroregionie Pojezierza Mazurskie.  Orzesznice preferują siedliska z gęstym podszytem, szczególnie młodniki liściaste z podszytem leszczynowym. W takich miejscach ich gniazda uwite nisko nad ziemią są dobrze ukryte. Nie lubią miejsc nasłonecznionych i zbyt wilgotnych. Skryty tryb życia i nocna aktywność tego niewielkiego gryzonia sprawiają, że wykrycie jego obecności nie jest łatwe. Autor przedstawia próby wykorzystania różnych sposobów wykazania gatunku od montowania różnego rodzaju budek, poszukiwanie śladów żerowania – tzw. pogryzów oraz odnajdowanie gniazd po analizę nagrań z fotopułapek, analizując przy tym ich skuteczność, wady i zalety.

Chrońmy Przyrodę Ojczystą” (ISSN: 0009-6172) to czasopismo adresowane do przyrodników, zarówno profesjonalnie zajmujących się ochroną przyrody, jak i amatorsko zainteresowanych związaną z nią problematyką. Celem czasopisma jest popularyzacja idei i wspomaganie praktyki ochrony przyrody poprzez publikowanie oryginalnych prac dotyczących aktualnej problematyki z tej dziedziny. Teksty publikowane są w języku polskim.

Papierową, pełną wersję bieżącego oraz archiwalnych numerów "Chrońmy Przyrodę Ojczystą" można nabyć w naszym instytucie: https://www.iop.krakow.pl/sprzedaz_wydawnictw_1_143.html

Jesteśmy także dostępni w prenumeracie u kolporterów prasy.

Informacje redakcyjne: https://www.iop.krakow.pl/informacje_redakcyjne_1_151.html  

Zapraszamy do przeglądania interaktywnej wersji Pdf https://publuu.com/flip-book/23446/1753635