W NUMERZE:
wspomnienia: Eugeniusz Nowak, Eugeniusz Panek
o orzesznicy
nowy rezerwat
„Cisy w Wyskitnej”
Antarktyka – zmiany przyrodnicze
stop suszy!

Serdecznie polecamy i zachęcamy do zapoznania się z najnowszym numerem kwartalnika „Chrońmy Przyrodę Ojczystą” lato 2025! Wszystkie treści czasopisma udostępniamy online.

Orzesznica leszczynowa – biologia, ekologia i rozmieszczenie. O orzesznicy wprawdzie pisaliśmy w zeszycie 4/2024, ale tym razem przyjrzymy się jej dokładniej i bardziej „naukowo”. Artykuł zawiera ciekawe i szczegółowe informacje o systematyce, historii zasiedlenia środkowej Europy (z mapą występowania w Europie i Turcji), szczegóły dotyczące wyglądu i anatomii, hibernacji, długości życia, rozrodu, diecie, zagrożeniach ze strony drapieżników, preferowanych siedliskach, areałach osobniczych, budowanych gniazdach i ich usytuowaniu, występowaniu i rozmieszczeniu w Polsce wraz z mapkami stwierdzeń od 1960 roku. Artykuł zawiera obszerne streszczenie angielskie.

 „Cisy w Wyskitnej” – o powołanym pod koniec 2024 roku rezerwacie przyrody dla ochrony cisa pospolitego – rzadkiego i chronionego gatunku drzewa. Na powierzchni 5,22 ha objętej ochroną rośnie 1126 żywych cisów, w większości form drzewiastych. W bogato ilustrowanym zdjęciami i wykresami artykule opisano m.in. gatunki flory i zbiorowiska roślinne, faunę oraz biotę grzybów rezerwatu, warunki występowania cisa w rezerwacie, charakterystykę drzewostanów, liczebność i zagęszczenie osobników cisa, żywotność i kondycję osobników cisa, a także najważniejsze zagrożenia dla przedmiotu ochrony.

Stop suszy! Susze będące efektem zmian klimatycznych staną się coraz intensywniejsze i dotkliwsze. Zasoby wodne Polski w porównaniu do innych krajów nie wyglądają optymistycznie. Polska jest zaliczana do krajów poniżej granicy bezpieczeństwa wodnego. Aby zwiększyć bezpieczeństwo wodne, retencję wody opadowej powinniśmy zwiększyć przynajmniej dwukrotnie. Tymczasem średnio aż 70% wody opadowej jest bezpowrotnie tracone poprzez wysokowydajne systemy kanalizacji na terenach miejskich, a rowy melioracyjne, których łączna długość wynosi trzykrotność długości rzek, odprowadzają 3 mld m3 wody w skali całego kraju. Na większości z nich nie ma żadnych urządzeń piętrzących wodę czy spowalniających spływ. Lekarstwem na łagodzenie skutków zmian klimatu jest retencja oraz wdrożenie różnorakich rozwiązań i programów naprawczych w rolnictwie, miastach, lasach. Racjonalne gospodarowanie zasobami wody jest tematem podejmowanym  w międzyuczelnianych zespołach badawczych. Szczególnego znaczenia nabiera kształcenie hydrotechników, którzy wniosą nowe podejście do kwestii gospodarowania wodą, z uwzględnieniem naturalnych rozwiązań. Artykuł powstał w oparciu o materiały z dwóch konferencji „Stop suszy! Start retencji!”, które dobyły się w kontekście niedalekiej aktualizacji krajowego Planu przeciwdziałania skutkom suszy.

Antarktyka – zmiany przyrodnicze w ciągu ostatnich 50 lat od czasu założenia stacji Henryka Arctowskiego. Artykuł jest niejako kontynuacją tematyki zapoczątkowanej w zeszycie 1/2025 o pierwszej samodzielnej wyprawie do Antarktyki.

Wspomnienia o dwóch naukowcach zmarłych w minionym 2024 roku – doc. dr hab. Eugeniuszu Nowaku oraz dr. Eugeniuszu Panku. Pierwszy – ornitolog i ekolog – znaczną część kariery naukowej kontynuował w Niemczech organizując wspólne działania na polu naukowym w szczególności między Niemcami a Polską. Współpraca polsko-niemiecka na różnych poziomach działalności społecznej przyczyniła się do porozumienia między dwoma sąsiadującymi narodami. Jako jeden z pierwszych zastosował telemetrię satelitarną u ptaków – na początku lat 90. XX wieku pierwsze bociany białe otrzymały nadajniki satelitarne. Drugi – związany z Uniwersytetem Wrocławskim był zapalonym, wszechstronnym przyrodnikiem „z krwi i kości”, oddanym swojej pasji.

Papierową, pełną wersję bieżącego oraz archiwalnych numerów "Chrońmy Przyrodę Ojczystą" można nabyć w naszym instytucie: http://www.iop.krakow.pl/sprzedaz_wydawnictw_1_143.html.
Jesteśmy także dostępni w prenumeracie u kolporterów prasy.

Informacje redakcyjne: http://www.iop.krakow.pl/informacje_redakcyjne_1_151.html

Zapraszamy do przeglądania interaktywnej wersji Pdf https://publuu.com/flip-book/23446/2113297