Projekt

DEC-2023/49/B/ST10/01387 Wpływ zabudowy regulacyjnej koryt na stan roślinności w obrębie dolin rzek górskich.
Kierownik projektu:
Źródło finansowania:Narodowe Centrum Nauki
Kwota na realizację:930 067
Okres realizacji: 2024 - 2027
Opis projektu:

Projekt ma na celu zbadanie skutków regulacji koryt rzek górskich na obecną kondycję roślinności nadrzecznej. W tym ujęciu jest to temat słabo rozpoznany, mający liczne implikacje dla obecnego i przyszłego zarządzania obszarami nadrzecznymi. Planujemy przeprowadzić badania w dolinach trzech górskich rzek, położonych w różnych częściach Polskich Karpat, charakteryzujących się różnym stopniem oddziaływania człowieka na koryto i na tereny zalewowe. W ramach projektu określimy stan roślinności nadrzecznej w dwóch hydromorfologicznie odmiennych, blisko siebie położonych odcinkach każdej rzeki. Pozwoli nam to na: (i) porównanie stanu roślinności nadrzecznej (różnorodności, wieku, rozmieszczenia i stanu) w uregulowanych i niezagospodarowanych odcinkach rzek (ii) określenie miejsc występowania roślin gatunków obcych oraz gęstości pokrycia tymi gatunkami odcinków uregulowanych i swobodnych jak również sąsiadujących terenów zalewowych oraz (iii) ilościowe oszacowanie wpływu powodzi o różnej magnitudzie na długookresową trajektorię rozwoju roślinności nadrzecznej.

Wcześniej udokumentowano, że regulacja koryt rzek górskich i związane z nią wcinanie się rzeki doprowadziły do odcięcia terenów nadrzecznych od przykrycia falą wezbraniową generowaną przez okresowe, naturalnie występujące powodzie jak również doprowadziły do znacznego obniżenia poziomu wody w korycie.

W opracowanym projekcie postawiliśmy zatem następujące hipotezy:

H1 Zmiany hydromorfologiczne wywołane regulacją rzek górskich w dłuższym okresie czasu (60 lat) skutkują zmniejszeniem się bogactwa gatunkowego i różnorodności gatunkowej roślinności nadrzecznej. Spodziewamy się znacznie większego zróżnicowania i bogactwa gatunkowego roślinności wzdłuż niezagospodarowanych odcinków rzek niż wzdłuż odcinków uregulowanych. Aby porównać stan lasów obecnych wzdłuż naturalnych i zmienionych przez człowieka koryt rzecznych użyjemy wielu wskaźników odnoszących się do roślinności.

H2 Utrata różnorodności gatunkowej roślinności nadrzecznej będzie sprzyjać z kolei ekspansji inwazyjnych gatunków roślin w obrębie terenów zalewowych. Zostanie to przetestowane przez porównanie udziału gatunków rodzimych z udziałem gatunków inwazyjnych wzdłuż uregulowanegych i niezagospodarowanych odcinków badanych rzek.

Badania zaplanowane w projekcie przyczynią się do zrozumienia czynników generujących zmiany stanu roślinności w efekcie działania człowieka i klimatu. Zwrócą również uwagę na potrzebę odtworzenia naturalnych koryt rzecznych w celu poprawy warunków hydrologicznych dla rozwoju i przetrwania lasów nad górskimi rzekami. Rezultatem projektu będzie opracowanie innowacyjnej metody waloryzacji lasów nadrzecznych z wykorzystaniem najdokładniejszych technik teledetekcji. Wynikowa mapa stanu roślinności nadrzecznej będzie oryginalnym narzędziem do porównania formacji roślinnych w obrębie odcinków rzek o różnej morfologii koryt.

Lista projektów