Łąki w Karpatach polskich

Projekt

Fitosocjologiczna baza danych „Łąki w Karpatach polskich” jest tworzona od 2007 roku w Instytucie Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. Jej celem jest zgromadzenie jak najpełniejszych danych fitosocjologicznych (historycznych i współczesnych) na temat półnaturalnej roślinności łąkowej w polskiej części Karpat, która wskutek nasilających się od końca XX wieku zmian w rolnictwie podlega dynamicznym przemianom. Szczególny nacisk położono na zespoły i zbiorowiska reprezentujące wybrane siedliska Natura 2000:

  • 6230 Bogate florystycznie górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardetalia – płaty bogate florystycznie),
  • 6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion),
  • 6510 Niżowe świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris),
  • 6520 Górskie łąki mietlicowe i konietlicowe użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion i Polygono-Trisetion).

Z założenia baza ma być narzędziem w ocenie zróżnicowania roślinności karpackich łąk, diagnozy ich stanu oraz prognozy zachowania.

Od 2009 roku, dzięki środkom z grantu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego nr N N305 283137 „Fitosocjologiczna baza danych w ocenie zróżnicowania, przemian i stanu zachowania roślinności łąkowej w Karpatach polskich”, możliwe stało się aktywne uzupełnienie zasobów bazy o dane z regionów Karpat najsłabiej reprezentowanych w opracowaniach fitosocjologicznych. W okresie 2009-2013 wykonano ponad 1800 zdjęć fitosocjologicznych, z tego większość na terenach wcześniej nie badanych lub słabo zbadanych, m.in. na łąkach piętra pogórza i regla dolnego niektórych pasm Beskidów. Obecnie baza zawiera 5893 ze źródeł publikowanych i niepublikowanych.

Baza jest tworzona i zarządzana w programie Turboveg, który dobrze komunikuje się z programami do analizy danych o roślinności. Zasadniczą część jej zasobów stanowią zdjęcia fitosocjologiczne z szeroko ujętych łąk mezofilnych ze związku Arrhenatherion elatioris, łącznie ze zbiorowiskami przejściowymi, nawiązującymi do łąk wilgotnych ze związków Calthion palustris i Alopecurion pratensis, pastwisk ze związku Cynosurion i psiar rzędu Nardetalia. Oprócz tego zbierane są także dane z rzadkich w Karpatach zmiennowilgotnych łąk trzęślicowych ze związku Molinion caeruleae oraz muraw bliźniczkowych ze związków Nardion i Violion caninae.

W prace zaangażowani są botanicy z różnych jednostek, głównie z uczelni wyższych i parków narodowych.Bardziej szczegółowe informacje na temat organizacji bazy, jej struktury i zasobów znajdują się w pracy: Korzeniak J. 2013. Scope and data set of the phytosociological database ‘Grasslands in the Polish Carpathians’. Acta Soc. Bot. Pol. 82(3): 237-242 (link)

Baza „Łąki w Karpatach polskich” została zarejestrowana w Global Index of Vegetation Databases pod nazwą „Grasslands in the Polish Carpathians” EU-PL-002

Inne bazy danych o roślinności

Polish Vegetation Database – tworzona na Uniwersytecie Wrocławskim, prężnie się rozwijająca, krajowa (narodowa) baza fitosocjologiczna (link)

Global Index of Vegetation Databases (GIVD) – „baza baz”, portal on-line zawierający metadane o botanicznych bazach danych na świecie (link).