Trachemys scripta (Wied, 1839) – Żółw ozdobny – Pond slider
Informacje w bazie danych Gatunki obce w Polsce nie są prawnie wiążące. Mają one charakter naukowy.
Status
Gatunek obcy na całym obszarze, na którym występuje lub występował w Polsce
Występuje obecnie w środowisku
Rozmnaża(ł) się w środowiskach sztucznych
Inwazyjny gatunek obcy
Zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 2022 r. w sprawie listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii i listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Polski, działań zaradczych oraz środków mających na celu przywrócenie naturalnego stanu ekosystemów (Dz.U. 2022 poz. 2649), żółw ozdobny jest w inwazyjnym gatunkiem obcym stwarzającym zagrożenie dla Unii i rozprzestrzenionym na szeroką skalę.
Ogólna charakterystyka
Wygląd i biologia
Karapaks żółwi czerwonolicych jest masywny, owalny i wypukły. Plastron zazwyczaj jest nieco krótszy. Istnieje bardzo duże zróżnicowanie kolorystyczne u tego gatunku. Cały pancerz jest atrakcyjnie ubarwiony zwłaszcza u najmłodszych osobników. Jest on wówczas trawiastozielony z delikatnie zaznaczonymi jaśniejszymi smugami na tarczkach żebrowych. Plastron jest jaśniejszy, żółty, żółtozielony z ciemniejszymi okrągłymi lub owalnymi plamami. Miękkie części ciała są również zielone, szaro-zielone z jasnymi smugami przebiegającymi od szczytu pyska do pachwin, wzdłuż kończyn i ogona. Głowa jest masywna. W części skroniowej zaznaczają się stosunkowo duże jaskrawoczerwone plamy. Wraz z wiekiem dominujący zielonkawy kolor na karapaksie nieco ustępuje i pojawia się kolor brązowy lub żółtobrązowy. U bardzo wyrośniętych osobników może być wówczas nawet ciemnobrązowy, czarnobrązowy. Znaczne zróżnicowanie w rozmiarach od 7 do 30 cm. Masa ciała: około 1 kg. Samce i samice różnią się wyglądem – samice są większe od samców. Dymorfizm płciowy zaznacza się dopiero po osiągnięciu dojrzałości płciowej. Samce mają nieznacznie wklęsły plastron, mniej wypukły karapaks (w porównaniu z samicami) i długi oraz masywny ogon. Trzy środkowe pazury kończyn przednich są kilkukrotnie dłuższe od pozostałych dwóch pazurów. U samic pazury we wszystkich kończynach są krótkie, ogon tuż za kloaką wyraźnie zwęża się. Ich karapaks jest wyraźnie wypukły, a plastron płaski. Brak wyraźnie zaznaczonych różnic w ubarwieniu u samców i samic. Okresowo, wierzchnia warstwa tarczek pancerza ulega wymianie. Gatunek wszystkożerny. Do godów przystępuje krótko po przebudzeniu się. Samice składają od 7 do 25 jaj o wymiarach 30-43 mm długości, 19 - 24 mm szerokości i wadze ok. 11 g. Są one owalne i otoczone twardą białą, lekko chropowatą skorupką. Wyrośnięte samice mogą składać jaja kilkakrotnie w ciągu sezonu aktywności (nawet 5-6 razy). Długość rozwoju zarodków w zależności od temperatury inkubacji jaj trwa w naturze 71 - 83 dni, w warunkach laboratoryjnych przy 30 stopniach Celsjusza klucie następuje już po około 60 dniach. Młode żółwie po wykluciu mierzą ok. 30 mm długości karapaksu i ważą ok. 6 - 8 g. W sprzyjających okolicznościach żółwie czerwonolice dojrzałość płciową mogą osiągać stosunkowo szybko, samce już nawet w 3 - 4, a samice w 5 - 7 roku życia.
Występowanie
Okoliczności poprzedzające introdukcję do Polski
Żółw czerwonolicy należał do gatunków masowo rozmnażanych początkowo w fermach hodowlanych na terenie USA, a następnie w innych rejonach świata. Z USA przez kilka dziesięcioleci (od ok. połowy XX w.) były one z różnym natężeniem eksportowane do wielu krajów. Przykładowo w latach 1989 - 1997 wyeksportowano stamtąd ponad 52 mln osobników. Zanim pojawiły się w Polsce na wolności były znane już w dużej części Azji (głównie południowo - wschodniej), różnych częściach Afryki i w cieplejszych rejonach zachodniej i południowej Europy (np. Francja, Hiszpania, Niemcy, Włochy). Obecnie jeszcze bardziej są rozprzestrzenione i zasiedlają nawet środowiska (obszary) charakteryzujące się znacznie chłodniejszym klimatem niż panujący w Polsce (np. Rosja, Łotwa).
Mapa występowania
Pola atlasowe na mapie przedstawiają miejsca stwierdzeń gatunku, a punkty – miejsca jego introdukcji.
Informacje, które mogłyby uzupełnić mapę występowania gatunku, można przesyłać na adres ias@iop.krakow.pl
Ogólny opis introdukcji
Rozmieszczenie stanowisk żółwia czerwonolicego w Polsce jest słabo znane. Jednakże dotychczas zazwyczaj pojedyncze osobniki lub niewielkie grupy żółwi stwierdzono na terenie niemal całego kraju i w wielu typach siedlisk wodnych. Największe nagromadzenie jego stanowisk przypuszczalnie obejmuje przede wszystkim zbiorniki położone w obrębie aglomeracji miejskich co dotyczy np.: Krakowa, Poznania, Warszawy, Wrocławia, Zielonej Góry, a ponadto przynajmniej pojedynczych obserwacji dokonywano np. w miejscowościach: Bolesławiec, Częstochowa, Gorzów Wlkp., Iłowa, Katowice, Kostrzyn
Najwcześniejsza introdukcja/obserwacja
około roku 1996
Sposoby transportu
- Celowe sprowadzenie do Polski
Przyczyny sprowadzenia
- Celowo sprowadzony w celu "wzbogacenia" flory, fauny lub krajobrazu
Sposoby wsiedlenia do środowiska przyrodniczego
- Celowe wsiedlenie do środowiska przyrodniczego
Literatura
- Marini D. 2017. Invasiveness of alien freshwater turtles: monitoring of paths/positions and sanitary status in Lublin region, Poland Resi di Laurea in Microbiologia ed Epidemiologia Veterinaria. 1-171. Facolta di Medicina Veterinaria. Univerista Degli Studi di Teramo
Rodzaj organizmu: Gad
Typ: Vertebrata
Klasa/Gromada: Reptilia
Rząd: Testudines
Rodzina: Emydidae
Synonimy polskie: Żółw wodno-lądowy
