Menetus dilatatus Gould, 1841 – Zatoczek rozszerzony – Bugle sprite

Informacje w bazie danych Gatunki obce w Polsce nie są prawnie wiążące. Mają one charakter naukowy.

Status

Gatunek obcy na całym obszarze, na którym występuje lub występował w Polsce

Występuje obecnie w środowisku

Rozmnaża(ł) się w środowisku

Liczebność lub/i zasięg utrzymuje się na stałym poziomie

Nieinwazyjny gatunek obcy

Ogólna charakterystyka

Wygląd i biologia

Muszla koloru ciemnobrązowego, rogowego lub żółtawozielonego. Szerokość muszli wynosi 2 - 3,6 mm, a jej wysokość to 0,9 - 1,3 mm. Zbudowana jest z 3 szybko narastających skrętów. Ostatni jest około dwa razy szerszy od przedostatniego. Górna część ostatniego skrętu ma wyraźnie zaznaczoną krawędź, powyżej której skręt jest spłaszczony. Górna strona muszli jest płaska i dobrze wysklepiona (przedostatni skręt wystaje ponad płaszczyznę muszli). Dolna strona skrętów mocno wypukła. Dołek osiowy wąski oraz głęboki. Otwór muszli nieregularnie eliptyczny. Miejsca przyczepienia otworu do przedostatniego skrętu niewiele oddalone czasem połączone płaskim modzelem. Muszla połyskująca, z wyraźnie zaznaczonymi regularnymi prążkami poprzecznymi i słabymi prążkami spiralnymi.

Siedliska w zasięgu rodzimym

Najczęściej spotykany w wodach płytkich (głębokość od 0,05 do 0,7 m), na powierzchni niedużych kamieni, kawałkach drewna zanurzonych w wodzie, na szczątkach roślin wodnych oraz opadłych liściach z drzew, rzadziej na żywych roślinach wodnych. Osobniki tego gatunku stwierdzane były również na stanowiskach zacienionych, gdzie brak roślin oraz wśród mchu wodnego. Zatoczek rozszerzony toleruje warunki beztlenowe w osadach dennych. Może zasiedlać w wody, których temperatura nie przekracza 32 stopnie Celsjusza.

Wpływ na rodzimą różnorodność biologiczną i na gospodarkę

Siedliska w zasięgu wtórnym

Powierzchniowe wody stojące i płynące (kanały z podgrzana wodą)

Występowanie

Okoliczności poprzedzające introdukcję do Polski

Gatunek ten został zawleczony do Europy ze wschodnich stanów USA. Pierwszy raz był wykazany w 1869 na Wyspach Brytyjskich w Pendleton k. Manchesteru w dwóch kanałach, do których spływała woda z przędzalni bawełny. Następne stanowisko (1886 rok- Burley k. Manchesteru) zlokalizowano w odstojnikach papierni. W Walii znany od 1969, a w wielkim Kanale Londyńskim od 1974 roku. W 1980r. pojawił się we Francji. W tym samym czasie odnotowano pierwsze stanowiska w Niemczech (kanał Ren-Herne). W Czechach znany od roku 1994 (wyrobisko popiaskowe w Kolinie). W Polsce od 1970 roku zamieszkuje jeziora konińskie

Mapa występowania

Pola atlasowe na mapie przedstawiają miejsca stwierdzeń gatunku, a punkty – miejsca jego introdukcji.

Informacje, które mogłyby uzupełnić mapę występowania gatunku, można przesyłać na adres ias@iop.krakow.pl

Opis rozmieszczenia

Rozmieszczenie punktowe: liczne w osobniki stanowiska podano w 1970 roku z okolic Konina (jeziora zasilane podgrzanymi wodami zrzutowymi z elektrowni: Gosławskie, Ślesińskie, Licheńskie, Pątnowskie).

Najwcześniejsza introdukcja/obserwacja

około roku 1970

Sposoby transportu

  • Przypadkowe zawleczenie do Polski

Przyczyny sprowadzenia

  • Przypadkowo zawleczony – brak szczegółowych informacji

Sposoby wsiedlenia do środowiska przyrodniczego

  • Przypadkowe zawlecznie z importowanym towarem (zanieczyszczenie) lub na/w środkach transportu (pasażer na gapę)

Sposób rozprzestrzeniania się po introdukcji

Gatunek jest przypadkowo rozprzestrzenianiany przez człowieka Do jezior konińskich mógł być zawleczony z narybkiem amura białego

Literatura

  • Berger L., Dzieczkowski A. 1979. Północnoamerykański zatoczek Menetus dilatatus (Gould, 1841) (Gastropoda, Planorbidae) w Polsce Przeglad Zoologiczny 23,1: 34-40.
  • Piechocki A. 1972. Mięczaki (Mollusca), Ślimaki (Gastropoda) Fauna słodkowodna Polski 7: 1-187.

Rodzaj organizmu: Mięczak wodny

Typ: Mollusca
Klasa/Gromada: Gastropoda
Rząd: Basommatophora
Rodzina: Planorbidae

Synonimy angielskie: Trumpet ram's -horn