Menetus dilatatus Gould, 1841 – Zatoczek rozszerzony – Bugle sprite
Informacje w bazie danych Gatunki obce w Polsce nie są prawnie wiążące. Mają one charakter naukowy.
Status
Gatunek obcy na całym obszarze, na którym występuje lub występował w Polsce
Występuje obecnie w środowisku
Rozmnaża(ł) się w środowisku
Liczebność lub/i zasięg utrzymuje się na stałym poziomie
Nieinwazyjny gatunek obcy
Ogólna charakterystyka
Wygląd i biologia
Muszla koloru ciemnobrązowego, rogowego lub żółtawozielonego. Szerokość muszli wynosi 2 - 3,6 mm, a jej wysokość to 0,9 - 1,3 mm. Zbudowana jest z 3 szybko narastających skrętów. Ostatni jest około dwa razy szerszy od przedostatniego. Górna część ostatniego skrętu ma wyraźnie zaznaczoną krawędź, powyżej której skręt jest spłaszczony. Górna strona muszli jest płaska i dobrze wysklepiona (przedostatni skręt wystaje ponad płaszczyznę muszli). Dolna strona skrętów mocno wypukła. Dołek osiowy wąski oraz głęboki. Otwór muszli nieregularnie eliptyczny. Miejsca przyczepienia otworu do przedostatniego skrętu niewiele oddalone czasem połączone płaskim modzelem. Muszla połyskująca, z wyraźnie zaznaczonymi regularnymi prążkami poprzecznymi i słabymi prążkami spiralnymi.
Siedliska w zasięgu rodzimym
Najczęściej spotykany w wodach płytkich (głębokość od 0,05 do 0,7 m), na powierzchni niedużych kamieni, kawałkach drewna zanurzonych w wodzie, na szczątkach roślin wodnych oraz opadłych liściach z drzew, rzadziej na żywych roślinach wodnych. Osobniki tego gatunku stwierdzane były również na stanowiskach zacienionych, gdzie brak roślin oraz wśród mchu wodnego. Zatoczek rozszerzony toleruje warunki beztlenowe w osadach dennych. Może zasiedlać w wody, których temperatura nie przekracza 32 stopnie Celsjusza.
Wpływ na rodzimą różnorodność biologiczną i na gospodarkę
Siedliska w zasięgu wtórnym
Powierzchniowe wody stojące i płynące (kanały z podgrzana wodą)
Występowanie
Okoliczności poprzedzające introdukcję do Polski
Gatunek ten został zawleczony do Europy ze wschodnich stanów USA. Pierwszy raz był wykazany w 1869 na Wyspach Brytyjskich w Pendleton k. Manchesteru w dwóch kanałach, do których spływała woda z przędzalni bawełny. Następne stanowisko (1886 rok- Burley k. Manchesteru) zlokalizowano w odstojnikach papierni. W Walii znany od 1969, a w wielkim Kanale Londyńskim od 1974 roku. W 1980r. pojawił się we Francji. W tym samym czasie odnotowano pierwsze stanowiska w Niemczech (kanał Ren-Herne). W Czechach znany od roku 1994 (wyrobisko popiaskowe w Kolinie). W Polsce od 1970 roku zamieszkuje jeziora konińskie
Mapa występowania
Pola atlasowe na mapie przedstawiają miejsca stwierdzeń gatunku, a punkty – miejsca jego introdukcji.
Informacje, które mogłyby uzupełnić mapę występowania gatunku, można przesyłać na adres ias@iop.krakow.pl
Opis rozmieszczenia
Rozmieszczenie punktowe: liczne w osobniki stanowiska podano w 1970 roku z okolic Konina (jeziora zasilane podgrzanymi wodami zrzutowymi z elektrowni: Gosławskie, Ślesińskie, Licheńskie, Pątnowskie).
Najwcześniejsza introdukcja/obserwacja
około roku 1970
Sposoby transportu
- Przypadkowe zawleczenie do Polski
Przyczyny sprowadzenia
- Przypadkowo zawleczony – brak szczegółowych informacji
Sposoby wsiedlenia do środowiska przyrodniczego
- Przypadkowe zawlecznie z importowanym towarem (zanieczyszczenie) lub na/w środkach transportu (pasażer na gapę)
Sposób rozprzestrzeniania się po introdukcji
Gatunek jest przypadkowo rozprzestrzenianiany przez człowieka Do jezior konińskich mógł być zawleczony z narybkiem amura białego
Literatura
- Berger L., Dzieczkowski A. 1979. Północnoamerykański zatoczek Menetus dilatatus (Gould, 1841) (Gastropoda, Planorbidae) w Polsce Przeglad Zoologiczny 23,1: 34-40.
- Piechocki A. 1972. Mięczaki (Mollusca), Ślimaki (Gastropoda) Fauna słodkowodna Polski 7: 1-187.
Rodzaj organizmu: Mięczak wodny
Typ: Mollusca
Klasa/Gromada: Gastropoda
Rząd: Basommatophora
Rodzina: Planorbidae
Synonimy angielskie: Trumpet ram's -horn