Oryctolagus cuniculus Linnaeus, 1758 – Królik – Rabbit

Informacje w bazie danych Gatunki obce w Polsce nie są prawnie wiążące. Mają one charakter naukowy.

Status

Gatunek obcy na całym obszarze, na którym występuje lub występował w Polsce

Występuje obecnie w środowisku

Rozmnaża(ł) się w środowisku

Liczebność lub/i zasięg utrzymuje się na stałym poziomie

Potencjalnie inwazyjny gatunek obcy

Przy dużej liczebności króliki mogą wyrządzać poważne szkody w rolnictwie i leśnictwie. Szkody powstają zarówno wskutek żerowania, wygniatania i wydeptywania roślinności, jak też kopania nor, które prowadzi do odsłaniania i wysychania korzeni drzew oraz osuszania gleby. Kopanie nor może prowadzić do zapadania się gruntu wraz ze znajdującą się na powierzchni infrastrukturą .

Ogólna charakterystyka

Wygląd i biologia

Przypomina zająca Lepus europaeus, jednak jest od niego znacznie mniejszy i bardziej krępy, a jego uszy są krótsze. Sierść królika na grzbiecie i bokach ciała może mieć różne odcienie - od żółtoszarego aż do czarnobrązowego. Podbrzusze jest na ogół białe. Ogon jest z wierzchu czarny, a od spodu biały. Długość ciała: 34 - 45 cm; masa ciała: 1,3 - 2,2 kg. Gatunek roślinożerny. Pokarm królika stanowią nadziemne i podziemne części roślin. Żerują zwykle o zmierzchu i nad ranem. Żywią się rozmaitym pokarmem roślinnym - roślinami zielnymi, owocami, płodami rolnymi, korą, pędami krzewów i drzew. Cechuje się wyjątkowo szybkim tempem rozmnażania. Ruja trwa od lutego do września. Ciąża trwa około 4 tygodnie. W miocie samica rodzi najczęściej 5 - 6 (do 12) ślepych młodych. Po 10 dniach zaczynają widzieć. Okres karmienia trwa około 4 tygodni. W ciągu sezonu, samica wyprowadza 3 - 5 miotów. Po 5 -8 miesiącach młode uzyskują dojrzałość płciową. Żyje kolonijnie.

Siedliska w zasięgu rodzimym

Ulubionymi żerowiskami są intensywnie użytkowane pastwiska, pożarzyska i inne powierzchnie pokryte drobną roślinnością. Chętnie żerują również na obrzeżach lasów.

Wpływ na rodzimą różnorodność biologiczną i na gospodarkę

Siedliska w zasięgu wtórnym

Niewielkie antropogeniczne powierzchnie leśne, linie drzew, świeże zręby, lasy i uprawy leśne we wczesnych stadiach sukcesji na brzegach lasów, w młodych lasach iglastych i mieszanych; mozaikowaty krajobraz z zadrzewieniami na zboczach parowów, w zadrzewieniach śródpolnych, położonych w pobliżu pól, pastwisk, zrębów, nieużytków oraz w innych środowiskach przekształconych przez człowieka

Występowanie

Okoliczności poprzedzające introdukcję do Polski

Z Półwyspu Iberyjskiego gatunek ten został celowo introdukowany prawie w całej Europie. Wielu autorów uważa, że królik był jednym z wielu gatunków hodowanych przez Rzymian, stanowiąc swego rodzaju spiżarnie ze świeżym mięsem. Do Włoch, a być może także do Grecji, królik został wprowadzony prawdopodobnie około 230 roku p.n.e. Około VI w. gatunek ten pojawił się w paru miejscach we Francji. W późniejszym średniowieczu podawany jest również z terenu Holandii i Niemiec (XII w.), następnie z Danii, Anglii i Irlandii (XII-XIII w.), gdzie w XVI w. był już gatunkiem bardzo licznym. Rozrastające się populacje rozprzestrzeniały się samorzutnie na krótkie dystanse. W XVIII w. pojawił się w Czechach, na Węgrzech i Słowacji, w XIX w. Szwajcarii i na Ukrainie, a pod koniec tego stulecia wsiedlony został w kilku miejscach w południowej Szwecji.

Mapa występowania

Pola atlasowe na mapie przedstawiają miejsca stwierdzeń gatunku, a punkty – miejsca jego introdukcji.

Informacje, które mogłyby uzupełnić mapę występowania gatunku, można przesyłać na adres ias@iop.krakow.pl

Opis rozmieszczenia

Rozmieszczenie regionalne: przez Polskę przebiega wschodnia granica zasięgu w Europie. Występuje głównie w zachodniej i centralnej części kraju; na wschód od Wisły występuje nielicznie. Rozkład kolonii ma charakter wyspowy; poszczególne populacje są często izolowane

Najwcześniejsza introdukcja/obserwacja

około roku 1860

Sposoby transportu

  • Celowe sprowadzenie do Polski

Przyczyny sprowadzenia

  • Celowo sprowadzony w celach łowieckich

Sposoby wsiedlenia do środowiska przyrodniczego

  • Celowe wsiedlenie do środowiska przyrodniczego

Sposób rozprzestrzeniania się po introdukcji

Gatunek jest celowo rozprzestrzeniany przez człowieka

Literatura

  • Goetz J. 1952. Rozmieszczenie królika dzikiego (Oryctolags cuniculus L.) w półn.-wschodniej Polsce. Mat. do Fizjogr. Kraju 29: 1-12.
  • Hay J., Tropiło J. 1968. Rozmieszczenie dzikich królików w Polsce Łowiec polski 6: 3,6.
  • Kałuziński J. 1984. Dziki królik – gatunek zasługujacy na uwagę mysliwych Łowiec polski 11: 6-7.
  • Kamieniarz J., Kamieniarz R. 1992. Dziki królik szansą dla wielu polskich łowisk Łowiec polski 8: 6.
  • Kowalski K. (red.) 1964. Klucze do oznaczania kręgowców Polski; część V Ssaki – Mammalia 261-262. PWN, Warszawa – Kraków
  • Nowak E. 1968. Rozmieszczenie, dynamika ilosciowa i znaczenie dzikiego królika Oryctolagus cuniculu (Linnaeus 1758) w Polsce Acta Theriologica 13: 75-98.
  • Pielowski Z., Kamieniarz R., Panek M. 1993. Raport o zwierzętach łownych w Polsce 24-25. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa
  • Pińkowski M. 1994. Dziki królik – próby reintrodukcji Łowiec polski 7: 8.
  • Suminski P. 1963. Aklimatyzacja ssaków łownych w Polsce. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 19: 13-22.
  • Zoll T. 1928. Dziki królik na ziemiach Polski Sprawozdanie Komisji Fizjograficznej 63: 1-38.

Opracowanie: Wojciech Solarz

Rodzaj organizmu: Ssak

Typ: Vertebrata
Klasa/Gromada: Mammalia
Rząd: Lagomorpha
Rodzina: Leporidae

Synonimy angielskie: Domestic rabbit; European rabbit; European wild rabbit; Jack rabbit; Wild rabbit