Quadraspidiotus perniciosus (Comstock) – Tarcznik niszczyciel – San José scale
Informacje w bazie danych Gatunki obce w Polsce nie są prawnie wiążące. Mają one charakter naukowy.
Status
Gatunek obcy na całym obszarze, na którym występuje lub występował w Polsce
Występuje obecnie w środowisku
Rozmnaża(ł) się w środowisku
Liczebność lub/i zasięg zwiększają się
Inwazyjny gatunek obcy
Gatunek posiada status szkodnika o dużym znaczeniu gospodarczym w krajach Europy Południowej, od Portugalii i Hiszpanii po Turcję i Bułgarię, a w Europie Środkowo-Wschodniej na Węgrzech, w Mołdawii i na Ukrainie. Uszkodzenia powstają na gałęziach drzew na skutek żerowania larw , które wprowadzają do tkanki roślinnej ślinę zawierającą substancje toksyczne. Kora w miejscach żerowania przebarwia się, nabrzmiewa, często pęka, a w miejscach pęknięć pojawiają się wycieki gumy. Porażone młode jabłonie i grusze mogą zginąć w ciągu 2-3 lat. Żerowanie tarcznika obniża jakość i wartość handlową owoców.
Ogólna charakterystyka
Wygląd i biologia
Ciało samicy - o gruszkowatym kształcie - okryte jest okrągłą szarą tarczką o średnicy ok. 2 mm. W tylnej części ciała wyróżnia się pygidium o charakterystycznej budowie. Samce posiadają normalnie wykształconą pierwszą parę skrzydeł; druga para jest silnie zredukowana, a jej rudymenty przybrały postać wysmukłych wyrostków. Brak narządów gębowych. Większość osobników zimuje w pierwszym stadium larwalnym - odpornym na niskie temperatury, lub jako zapłodnione samice. Pozostałe giną w okresie zimy. Gatunek roślinożerny. Głównymi roślinami żywicielskimi są: jabłoń (Malus spp.), grusza (Pirus spp.), śliwa (Prunus spp.) i gatunki z rodzaju Rubus (tj. maliny i jeżyny). Gatunek ten jest wszechstronnym polifagiem i może zasiedlać oraz uszkadzać wiele innych gatunków (łącznie ponad 150) liściastych drzew i krzewów rosnących w strefie klimatu umiarkowanego, w tym także występujących w środowisku naturalnym. Gatunek ten rozmnaża się płciowo. Samice są żyworodne, a larwy mają zdolność ruchu, co pozwala im znaleźć na roślinie odpowiednie miejsce do dalszego rozwoju. Następne stadia larwalne prowadzą osiadły tryb życia i ukryte są pod woskowymi, stale z powiększającymi się tarczkami - początkowo białymi, a z biegiem czasu zmieniającymi zabarwienie na ciemnoszare. Wczesną wiosną larwy linieją i przechodzą do drugiego stadium, w którym można już odróżnić samce od samic. Larwy samic linieją dwukrotnie, a ich tarczki są okrągłe; larwy samców przechodzą cztery linienia i są okryte tarczkami podłużnymi. W środkowej i północnej Europie rozwija się tylko jedno pokolenie w roku. Granicą klimatyczną występowania dwóch pokoleń w roku jest izoterma roczna 8°C; W Polsce są to okolice Wrocławia, Krakowa i Tarnowa.
Wpływ na rodzimą różnorodność biologiczną i na gospodarkę
Siedliska w zasięgu wtórnym
Sady owocowe
Występowanie
Okoliczności poprzedzające introdukcję do Polski
Występuje m.in. we wszystkich krajach ościennych wokół Polski - w Niemczech notowany od 1900 r., a w Czechach od 1933 r. Do Polski został zawleczony prawdopodobnie z Węgier
Mapa występowania
Pola atlasowe na mapie przedstawiają miejsca stwierdzeń gatunku, a punkty – miejsca jego introdukcji.
Informacje, które mogłyby uzupełnić mapę występowania gatunku, można przesyłać na adres ias@iop.krakow.pl
Najwcześniejsza introdukcja/obserwacja
około roku 1948
Sposoby transportu
- Przypadkowe zawleczenie do Polski
Przyczyny sprowadzenia
- Pasożyt przypadkowo zawleczony wraz z celowo transportowanymi roślinami
Sposoby wsiedlenia do środowiska przyrodniczego
- Przypadkowe zawlecznie z importowanym towarem (zanieczyszczenie)
Literatura
- Golan K. 2020. Contributions to the knowledge of the San José scale (Hemiptera, Coccomorpha, Diaspididae) in Poland Polish Journal of Entomology 89: 7–19. DOI: 10.5604/01.3001.0014.0288 link
Rodzaj organizmu: Owad
Typ: Arthropoda
Klasa/Gromada: Insecta
Rząd: Hemiptera
Rodzina: Diaspididae
Synonimy łacińskie: Comstockaspis perniciosa (Comstock); Diaspidiotus perniciosus (Comstock, 1881)
