Diabrotica virgifera LeConte – Zachodnia kukurydziana stonka korzeniowa – Western corn rootworm

Informacje w bazie danych Gatunki obce w Polsce nie są prawnie wiążące. Mają one charakter naukowy.

Status

Gatunek obcy na całym obszarze, na którym występuje lub występował w Polsce

Występuje obecnie w środowisku

Rozmnaża(ł) się w środowisku

Liczebność lub/i zasięg zwiększają się

Inwazyjny gatunek obcy

Ogólna charakterystyka

Wygląd i biologia

Ciało chrząszczy jest wydłużone. Samica osiąga długość 4,2-6,8 mm, natomiast samiec 4,4-4,6 mm. Zabarwienie ciała jest zmienne, począwszy od różnych odcieni żółci, poprzez jasną zieleń aż do lekko pomarańczowego. Przez pokrywy skrzydeł samic przebiegają ciemne pasy, natomiast u samców większa część ich powierzchni jest jednolicie ciemna, bez charakterystycznego paskowania. Występują jednak odstępstwa od powyższego wzorca kolorystycznego, stąd też można spotkać u obojga płci zarówno osobniki jednolicie jasno lub jednolicie ciemno zabarwione jak i o różnym paskowaniu. Najłatwiejszą do zaobserwowania cechą odróżniającą płeć chrząszczy jest występujący u samic od sierpnia do października nabrzmiały odwłok (wypełniony jajami), wystający znacząco poza krawędzie pokryw skrzydeł. Ponadto u osobników żeńskich czułki są krótsze aniżeli u form męskich. Gatunek roślinożerny. Dwa pierwsze stadia larwalne wyjadają tkanki najdrobniejszych korzonków kukurydzy, co prowadzi do ich brązowienia oraz gnicia. Przy silnie uszkodzonym systemie korzeniowym nadziemne części roślin stopniowo żółkną, więdną, a niekiedy zasychają, co jest szczególnie niebezpieczne w okresach niedoboru wilgoci. W wyniku tego formujące się kolby są z reguły mniejsze, słabo zaziarnione, a ziarniaki drobniejsze i gorzej wypełnione, przez co plon ziarna jest mniejszy. Ponadto zniszczenie korzeni prowadzi do wylegania roślin, co utrudnia zbiór plonu. Dodatkowe szkody związane z żerowaniem larw mogą powstać wskutek wnikania przez uszkodzone tkanki wirusów, bakterii i grzybów powodujących groźne choroby. Żerowanie chrząszczy jest mniej szkodliwe aniżeli larw, a poważne uszkodzenia powstają tylko wtedy, gdy ich liczebność jest duża. Podstawowym pokarmem dla chrząszczy jest pyłek kukurydzy, lecz gdy go zabraknie wówczas mogą żerować na świeżych znamionach, na miękkich ziarniakach, a także na blaszkach liściowych. Obok zmniejszenia plonu ziarna, chrząszcze przyczyniają się także do pogorszenia zdrowotności roślin, gdyż ułatwiają ich porażanie przez szereg chorób, zwłaszcza fuzariozę kolb (Fusarium spp.). W strefie klimatu umiarkowanego szkodnik rozwija jedno pokolenie w ciągu roku. Stadium zimującym są jaja składane przez samice od lata aż do późnej jesieni do gleby w pobliżu roślin kukurydzy. Na wiosnę (od połowy maja) po przezimowaniu jaj rozpoczyna się wylęg larw. Jest on rozłożony w czasie i stymulowany przez dwutlenek węgla oraz pewne substancje chemiczne wydzielane przez system korzeniowy młodych roślin kukurydzy. Larwy przechodzą przez trzy stadia rozwojowe, z których ostatnie trwa najdłużej. Ostatnie larwy żerujące na systemie korzeniowym stwierdza się w lipcu. Dojrzałe osobniki trzeciego stadium larwalnego (L3) sukcesywnie, począwszy od czerwca przepoczwarczają się w glebie. Stadium poczwarki w optymalnej temperaturze trwa 10 dni, po czym wylatują osobniki dorosłe.

Wpływ na rodzimą różnorodność biologiczną i na gospodarkę

Siedliska w zasięgu wtórnym

Grunty orne i ogrody produkcyjne - pola kukurydzy

Występowanie

Mapa występowania

Pola atlasowe na mapie przedstawiają miejsca stwierdzeń gatunku, a punkty – miejsca jego introdukcji.

Informacje, które mogłyby uzupełnić mapę występowania gatunku, można przesyłać na adres ias@iop.krakow.pl

Opis rozmieszczenia

Do końca 2009 roku chrząszcze D. virgifera stwierdzono na obszarze 8 województw: dolnośląskie, lubelskie, małopolskie, mazowieckie, opolskie, podkarpackie, śląskie, świętokrzyskie

Najwcześniejsza introdukcja/obserwacja

przed rokiem 2005

Sposoby transportu

  • Samodzielne rozprzestrzenienienie spoza obszaru Polski

Przyczyny sprowadzenia

  • Samodzielne rozprzestrzenienie do Polski po wcześniejszym wprowadzeniu zagranicą

Sposoby wsiedlenia do środowiska przyrodniczego

  • Rozprzestrzenianie po wcześniejszym wprowadzeniu na innym obszarze

Sposób rozprzestrzeniania się po introdukcji

Dane na temat sposobu dyspersji po introdukcji do Polski sa niepewne

Literatura

  • Bereś P., Konefał T., Przewoźny M. 2006. Zachodnia kukurydziana stonka korzeniowa w Polsce Ochrona Roślin 2: 28-31. link
  • Bereś P.K., Sionek R. 2007. Wstępne obserwacje nad biologią zachodniej kukurydzianej stonki korzeniowej (Diabrotica virgifera Le Conte) w okolicach Rzeszowa Progress in Plant Protection 47(1): 188-193. link
  • Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa 2006. Zachodnia kukurydziana stonka korzeniowa (Diabrotica virgifera Le Conte) - szkodnik podlegający obowiązkowi zwalczania : . PIORiN
  • Konefał T., Buzon D., Bereś P.K. 2007. Drugi rok występowania Diabrotica virgifera Le Conte w Polsce - stan aktualny i nowe doświadczenia w zwalczaniu szkodnika Progress in Plant Protection 47: 256-262. link
  • Konefał T., Buzon D., Bereś P.K. 2007. Zachodnia kukurydziana stonka korzeniowa (Diabrotica virgifera Le Conte). Groźny kwarantannowy szkodnik kukurydzy 16 ss.. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa link
  • Mapa Bioróżnorodności [online] 2015. Krajowa Sieć Informacji o Bioróżnorodności link
  • Sahajdak A., Bereś P., Uznańska B., Konefał T. 2006. Zachodnia kukurydziana stonka korzeniowa - nowe zagrożenie dla upraw kukurydzy w Polsce Progress in Plant Protection 46(1): 256-261.
  • Sahajdak A., Bereś P.K., Konefał T. 2006. Diabrotica virgifera Le Conte - a new threat to maize crops in Poland and measures taken against the pest Journal of Plant Protection Research 46(2): 157-161. link

Rodzaj organizmu: Owad

Typ: Arthropoda
Klasa/Gromada: Insecta
Rząd: Coleoptera
Rodzina: Chrysomelidae

Synonimy polskie: Stonka kukurydziana