Rattus norvegicus (Berkenhout, 1769) – Szczur wędrowny – Brown rat

Informacje w bazie danych Gatunki obce w Polsce nie są prawnie wiążące. Mają one charakter naukowy.

Status

Gatunek obcy na całym obszarze, na którym występuje lub występował w Polsce

Występuje obecnie w środowisku

Rozmnaża(ł) się w środowisku

Trend liczebności i zasięgu nie jest znany

Inwazyjny gatunek obcy

Powoduje roznoszenie chorób, straty w żywności oraz szkody wynikające z niszczenia produktów i mienia gospodarczego. Wraz z postępującą zabudową może z czasem stanowić zagrożenie epidemiologiczne dla rodzimej fauny.

Ogólna charakterystyka

Wygląd i biologia

Pysk bardziej tępy niż u szczura śniadego, ucho mniejsze nie zachodzi na oko. Ogon krótszy od długości ciała, masywny. Ubarwienie najczęściej brunatne z żółtawoszarym nalotem i białawym spodem. Spotyka się też osobniki melanistyczne czarne, albinotyczne i kremowe. Długość ciała wynosi 16,5 - 28 cm; długość ogona: 13,5 - 22 cm; masa ciała: 0,16 - 0,909 kg. Gatunek wszystkożerny, szczególnie chętnie wybiera miejsca, w których przetrzymywane jest pożywienie lub składane są odpadki żywności. W niewoli może żyć około 3 lata, zwykle nie żyje dłużej niż 1 rok. Gniazda zakłada w zaniedbanych częściach budynków, np. pod gruzem, w samodzielnie wykopanych norach. Od gniazda nie odchodzi dalej niż 50-100 m. Jest to gatunek wielorujowy - cykl płciowy występuje ciągle, bez przerw, ciąża trwa 20-26 dni, samica rodzi średnio od 6 do 10 młodych; w ciągu roku może wydać do 6 miotów. Młode usamodzielniają się po 3-4 miesiącach. Szczyt aktywności przypada na wieczór od godzin popołudniowych do nocy. Łatwo się wspina.

Wpływ na rodzimą różnorodność biologiczną i na gospodarkę

Siedliska w zasięgu wtórnym

Sztuczne konstrukcje i inne sztuczne siedliska

Występowanie

Okoliczności poprzedzające introdukcję do Polski

W 1716 roku szczur został stwierdzony w Kopenhadze (pojawił się po zawinięciu statków z Rosji), w 1722 w Islandii, a w 1744 w Szkocji. W 1727 roku gatunek ten przekroczył Wołgę i drogą lądową dostał się do zachodniej części Rosji oraz pojawił w krajach nadbałtyckich. W 1750 roku stwierdzono go w Paryżu i Prusach Wschodnich. Do Norwegii i Szwecji dotarły w latach 1762-1790. W 1780 roku stwierdzony został na Grenlandii, około roku 1809 w Szwajcarii. Do południowej Europy (Hiszpania, Włochy) dotarły w połowie lub pod koniec XVIII w

Literatura

• Cichocki J. 2012. Rattus norvegicus (Berkenhout, 1769) Szczur wędrowny. W: Z. Głowaciński, H. Okarma, J. Pawłowski, W. Solarz (red.). Gatunki obce w faunie Polski Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków link

Rodzaj organizmu: Ssak

Typ: Vertebrata
Klasa/Gromada: Mammalia
Rząd: Rodentia
Rodzina: Muridae