Polyodon spathula (Walbaum, 1792) – Wiosłonos amerykański – Paddlefish

Informacje w bazie danych Gatunki obce w Polsce nie są prawnie wiążące. Mają one charakter naukowy.

Status

Gatunek obcy na całym obszarze, na którym występuje lub występował w Polsce

Sporadycznie stwierdzany w środowisku

Nie stwierdzono rozmnażania

Nieinwazyjny gatunek obcy

Ogólna charakterystyka

Wygląd i biologia

Ciało znacznie wydłużone, o charakterystycznym, niskim profilu. Ma długie łopatowate rostrum; jego względna długość spada wraz ze wzrostem ryb z około 50% Tl u młodocianych osobników do około 30% Tl u dorosłych. Przed otworem gębowym dwa nieduże wąsiki. Szeroki otwór gębowy, którego średnica przy pełnym rozwarciu przekracza maksymalną średnicę ciała. Szczęki niewysuwalne. U osobników dorosłych nie występują zęby na szczękach; wyrostki filtracyjne gęste, długie i cienkie; kości wieczka skrzelowego wyciągnięte na kształt klina w kierunku ogonowym. Skóra pozbawiona łusek i płytek, gładka; na trzonie ogonowym występują łuski ganoidalne. Grzbiet ciała ciemniejszy niż boki i brzuch, w odcieniach szarości i beżu, na pokrywach skrzelowych często plamki w kształcie gwiazd. Długość ciała wynosi 221 cm; ciężar ciała: 90,7 kg. Samce i samice różnią się wyglądem. U osobników hodowlanych stwierdzono zewnętrzny dymorfizm płciowy; samice w tych samych grupach wieku są większe od samców oraz mają względnie dłuższą głowę i rostrum niż samce. Gatunek planktonożerny - odżywia się zooplanktonem odfiltrowywanym z toni wodnej, „wiosło” powstało z wydłużenia górnej szczęki, pozwala nakierować plankton do stale otwartej paszczy, a rozmieszczone na rostrum receptory lokalizują pole elektryczne emitowane przez plankton. Młodociane osobniki (do około 12 cm długości) zjadają większe formy planktonowe (głównie powolne Cladocera), po wykształceniu aparatu filtracyjnego przechodzą na aktywne filtrowanie. Gatunek charakteryzuje się szybkim tempem wzrostu. Dojrzałość płciową osiąga stosunkowo późno, bo w wieku 6 lat u samców, a u samic w wieku 9 lat. Samice nie składają ikry corocznie, a przerwy między kolejnymi tarłami są nieregularne. Płodność absolutna samic waha się od 82 do 600 tys. Jaj. Ikra barwy brązowej ma średnicę około 3 mm. Naturalne tarło (w Missisippi, Misouri) odbywa się od kwietnia do maja, wraz z wiosennym wzrostem poziomu wód, w temperaturze wody powyżej 16 stopni C.

Siedliska w zasięgu rodzimym

Gatunek słodkowodny, żyjący w strefie umiarkowanej; przebywa w dużych rzekach, wolno płynących, zazwyczaj w wodzie o głębokości przekraczającej 1,3 m.

Występowanie

Mapa występowania

Pola atlasowe na mapie przedstawiają miejsca stwierdzeń gatunku, a punkty – miejsca jego introdukcji.

Informacje, które mogłyby uzupełnić mapę występowania gatunku, można przesyłać na adres ias@iop.krakow.pl

Najwcześniejsza introdukcja/obserwacja

w roku 1999

Sposoby transportu

• Celowe sprowadzenie do Polski

Przyczyny sprowadzenia

• Celowo sprowadzony w celu uprawy, produkcji biomasy, hodowli, akwakultury

Sposoby wsiedlenia do środowiska przyrodniczego

• Ucieczka z uprawy lub hodowli

Literatura

• Kolman R. 1997. Wiosłonos amerykański - perspektywiczny obiekt polikultury. Komunikaty Rybackie 437-438.
• Krzykawski S., B.Więcaszek, S.Keszka 2001. The taxonomic revue of representatives of the extremely rare species in Polish waters collected within 1993-1999 Folia Univ. Agric. Stetin. 218 (28): 53-52. link

Opracowanie: Sławomir Keszka

Rodzaj organizmu: Ryba

Typ: Vertebrata
Klasa/Gromada: Actinopterygii
Rząd: Acipenseriformes
Rodzina: Polyodontidae

Synonimy łacińskie: Platirostra edentula Le Seur, 1818; Polyodon folium Lacepede, 1798; Proceros maculatus Rafinesque-Szmaltz, 1820 (Vasecki 1971); Spathularia reticulata Shaw, 1804