Dikerogammarus villosus (Sowinsky, 1894) – Killer shrimp

Informacje w bazie danych Gatunki obce w Polsce nie są prawnie wiążące. Mają one charakter naukowy.

Status

Gatunek obcy na całym obszarze, na którym występuje lub występował w Polsce

Występuje obecnie w środowisku

Rozmnaża(ł) się w środowisku

Liczebność lub/i zasięg zwiększają się

Inwazyjny gatunek obcy

Ogólna charakterystyka

Wygląd i biologia

Dominuje w bentosie strefy przybrzeżnej dużych rzek; największe osobniki zasiedlają podłoże kamieniste, osobniki średniej wielkości i młodociane preferują korzenie przybrzeżnych drzew i makrofity. Bardzo podobny do Dikerogammarus haemobaphes, osobniki młodociane są trudne do rozróżnienia. Podstawową cechą taksonomiczną D. villosus jest uzbrojenie urosomy; zarówno na I, jak i na II segmencie urosomy występuje wysoki, stożkowaty lub cylindryczny kominek z 2-5 kolcami na szczycie. U samców biczyk czułków drugiej pary (A2) oraz propodus pierwszej i drugiej pary pereiopoda (G1 i G2) są zaopatrzone w pęczki długich, gęstych, pierzastych szczecin. U samic brak jest długich szczecin na biczyku A2, propodus G1 i G2 zaopatrzony jest w krótkie szczeciny. I człon egzopoditu ostatniej pary odnóży odwłokowych - uropoda (U3) jest uzbrojony w pojedyncze grupy kolców (po 1-2 w grupie) tylko na zewnętrznej krawędzi. Samice osiągają 8 -14 mm wielkości, samce: 12 -2 2 mm. Największe osobniki mogą osiągać wielkość do 30 mm. Jest jednym z najbardziej agresywnych drapieżników wśród obunogów. Poluje na skorupiaki obunogie (inwazyjne i rodzime) oraz inne bezkręgowce wodne: pijawki, skąposzczety, larwy jętek, ważek, chruścików, chrząszczy czy ochotkowatych. Rozwój iteroparyczny. Trzy generacje w ciągu roku. Rozwój trwa od kwietnia do października.

Występowanie

Okoliczności poprzedzające introdukcję do Polski

Do Europy centralnej i zachodniej gatunek ten migrował tzw. korytarzem południowym - w górę Dunaju. Najwcześniej w węgierskim odcinku Dunaju stwierdził go Dudich (1927), wiele lat później na słowackim odcinku stwierdzili go Brtek (1953) i Šporka (1999). Nesemann i in. (1995) jako pierwsi podali go z austriackiego odcinka Dunaju. W Bawarii był po raz pierwszy stwierdzony w 1992 roku. Ponowne otwarcie kanału Dunaj-Men w 1992 roku spowodowało migrację D. villosus do dolnego Renu, w którym odkryli go Bij de Vaate i Klink (1995), a już w roku 1998 został znaleziony w Mozie. Z dorzecza Renu, penetrując Kanałem Środkowoniemieckim w kierunku wschodnim, przedostał się do Łaby i stąd do Odry . W ostatnich latach G. villosus został również odkryty we wszystkich większych rzekach Francji: Renie, Mozie, Mozeli, Saonie, Rodanie, Sekwanie i Loarze a we Włoszech - w jeziorze Garda i wypływającej z niego rzece Mincio, dokąd prawdopodobnie przedostał się z łodziami turystycznymi lub za pośrednictwem akwakultur .

Mapa występowania

Pola atlasowe na mapie przedstawiają miejsca stwierdzeń gatunku, a punkty – miejsca jego introdukcji.

Informacje, które mogłyby uzupełnić mapę występowania gatunku, można przesyłać na adres ias@iop.krakow.pl

Najwcześniejsza introdukcja/obserwacja

w roku 2003

Sposoby transportu

  • Samodzielne rozprzestrzenienienie spoza obszaru Polski

Przyczyny sprowadzenia

  • Samodzielne rozprzestrzenienie przez sztuczne kanały

Sposoby wsiedlenia do środowiska przyrodniczego

  • Rozprzestrzenianie przez nowy, sztuczny korytarz inwazji

Literatura

  • Dobrzycka-Krahel A., Tarała A., Majkowski W. 2019. Size structure and body condition of Ponto-Caspian gammarids in the Vistula estuary (Poland) Oceanological and Hydrobiological Studies 48: 23-30. DOI: 10.1515/ohs-2019-0003 link
  • Grabowski M., Bącela K., Wattier R. 2007. Dikerogammarus villosus (Sowinsky, 1894) (Crustacea, Amphipoda) colonizes next alpine lake – Lac du Bourget, France Aquatic Invasions 2: 268-271. link
  • Konopacka A. 2012. Dikerogammarus villosus (Sovinsky, 1894). W: Z. Głowaciński, H. Okarma, J. Pawłowski, W. Solarz (red.). Gatunki obce w faunie Polski. Wyd. internetowe. Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków link
  • Rachalewski M., Kobak J., Szczerkowska-Majchrzak E., Bącela-Spychalska K. 2018. Some like it hot: factors impacting thermal preferences of two Ponto-Caspian amphipods Dikerogammarus villosus (Sovinsky, 1894) and Dikerogammarus haemobaphes (Eichwald, 1841) PeerJ 6: e4871. link
  • Szaniawska, A. 2018. Crustaceans in the History of the Baltic Sea. W: Baltic Crustaceans 93-94. Springer, Cham. link

Rodzaj organizmu: Skorupiak

Typ: Arthropoda
Klasa/Gromada: Malacostraca
Rząd: Amphipoda
Rodzina: Gammaridae