Acipenser gueldenstaedtii Brandt et Ratzeburg, 1833 – Jesiotr rosyjski – Russian sturgeon

Informacje w bazie danych Gatunki obce w Polsce nie są prawnie wiążące. Mają one charakter naukowy.

Status

Gatunek obcy na całym obszarze, na którym występuje lub występował w Polsce

Sporadycznie stwierdzany w środowisku

Nie stwierdzono rozmnażania

Nieinwazyjny gatunek obcy

Ogólna charakterystyka

Wygląd i biologia

Ciało podobnie jak u innych gatunków jesiotrowatych jest wydłużone, zwężające się w kierunku części ogonowej. Rostrum jest krótkie, tępo zakończone, czasami zaokrąglone. Charakterystycznym elementem są występujące pomiędzy rzędami tarczek, nieregularnie ułożone dodatkowe liczne płytki określane na terenie występowania tego gatunku jako „zvezdočki” (gwiazki). Liczba tarczek grzbietowych u tego gatunku mieści się w granicach 8 -18, bocznych 24 - 50, brzusznych 6 - 13. Liczba prosto zakończonych wyrostków filtracyjnych, których jest zwykle mniej niż 30, waha się w granicach 15 - 31. Stosunkowo niewielki otwór gębowy jest ustawiony poprzecznie, na spodniej stronie głowy, jego dolna warga jest wyraźnie przerwana. Gatunek wszystkożerny – żywi się w głównej mierze mięczakami z rodzajów: Abra, Cardium, Cerastoderma, Corbulomya, Didacna, Hypanis, Mytilaster, Nassa. Ponadto żywi się wieloszczetami (Nereis), skorupiakami (Rhitropanopeus) oraz niewielkimi rybami z rodzajów: Engraulis, Sprattus, Clupeonella, Benthopfilus, Callionymus. W połnocnej części Morza Czarnego głównym składnikiem pokarmu jesiotra rosyjskiego jest małż Mytilus galloprovincialis. Jest to gatunek anadromiczny, poszczególne jego populacje żyjące w morzach są powiązane z rzekami do nich uchodzącymi, jakkolwiek występują również nieliczne populacje niewędrowne przebywające wyłącznie w rzekach. Duża część jesiotrów wędruje wczesną wiosną z prędkością 15 - 20 km dziennie, przebywając odległość 200 - 300 km do miejsc tarła. Część ryb wędruje jesienią nawet 1200 km, zimuje w głębokich miejscach, wykorzystując w 50% rezerwę energii skomasowaną w tłuszczu, a do tarła przystępuje na wiosnę roku przyszłego. Tylko niewielka liczba ryb trze się w przyujściowych odcinkach rzek. Podczas życia w morzu młode jesiotry utrzymują się na stałej głębokości 2 - 5 m nad piaszczystym dnem. Starsze osobniki wędrują podobnie jak jesiotry syberyjskie wzdłuż wybrzeży na głębokości 2-100 metrów, jakkolwiek w okresie zimowym zapuszczają się w głębsze obszary wód w środkowej części morza. Dojrzałość płciową samce uzyskują w wieku 10-16 lat, przy długości 1-1,2 m i średniej masie 3-9 kg. Samce przystępują do tarła co 2 - 3 lata a samice co 4-6 lat. Większość tarlaków ma w przypadku samców 11-18 lat i długość 130-150 cm, a w przypadku samic 14 - 23 lat i 150 -170 cm długości. Tarło rozciągnięte jest w czasie: trwa od kwietnia do czerwca przy temperaturze wody od 10 do 200 C. Tylko w Dunaju i Kurze tarło trwa dłużej od marca do października. Jesiotr rosyjski trze się zwykle nocą lub we wczesnych godzinach rannych, w środku nurtu, na głębokości 4 - 25 m przy prądzie wody o prędkości 1,5 m/s na dnie piaszczystym, kamienistym bądź żwirowatym. W Wołdze z sukcesem eksperymentowano nad tworzeniem sztucznego podłoża w miejscach rozrodu. Liczba złożonych jaj na jednostkę powierzchni tarliska waha się pomiędzy 50 a 4000 sztuk na m2. Na miejscach tarła złożone jaja nie są bezpieczne, gdyż często padają łupem innych ryb także jesiotrowatych (sterleta) a wylęg jest dziesiątkowany głównie przez sumy i młode bieługi.

Występowanie

Mapa występowania

Pola atlasowe na mapie przedstawiają miejsca stwierdzeń gatunku, a punkty – miejsca jego introdukcji.

Informacje, które mogłyby uzupełnić mapę występowania gatunku, można przesyłać na adres ias@iop.krakow.pl

Najwcześniejsza introdukcja/obserwacja

około roku 2000

Sposoby transportu

• Celowe sprowadzenie do Polski

Przyczyny sprowadzenia

• Celowo sprowadzony w celu uprawy, produkcji biomasy, hodowli, akwakultury

Sposoby wsiedlenia do środowiska przyrodniczego

• Ucieczka z uprawy lub hodowli

Literatura

• Keszka S., Heese T. 2003. Occurrence of exotic Russian sturgeons, Acipenser gueldenstaedtii Brandt et Ratzeburg, 1833 (Actinopterygii: Acipenseridae) in the Baltic Sea. Acta Ichthyologica et Piscatoria 33: 178-18. link

Opracowanie: Sławomir Keszka

Rodzaj organizmu: Ryba

Typ: Vertebrata
Klasa/Gromada: Actinopterygii
Rząd: Acipenseriformes
Rodzina: Acipenseridae

Synonimy łacińskie: Acipenser aculeatus Lovetsky, 1834; Acipenser gueldenstaedti Bonaparte, 1946; Acipenser gueldenstaedti colchicus V. Marti, 1948 (Antipa 1909; Berg 1948); Acipenser gueldenstaedti var. acutirostris Antipa, 1909; Acipenser gueldenstaedti var. colchica Marti, 1940; Acipenser gueldenstaedti var. golis Antipa, 1909; Acipenser gueldenstaedti var. longirostris Antipa, 1909; Acipenser gueldenstaedti var. scaber Antipa, 1909; Acipenser gueldenstaedti var. tanaica Marti, 1940; Acipenser shypa (non Gmelin) Fitzinger and Heckel 1836