Syrmaticus reevesii (Gray 1829) – Bażant królewski – Reeves's Pheasant

Informacje w bazie danych Gatunki obce w Polsce nie są prawnie wiążące. Mają one charakter naukowy.

Status

Gatunek obcy na całym obszarze, na którym występuje lub występował w Polsce

Stwierdzany jedynie sporadycznie

Nie stwierdzono rozmnażania

Pierwsze i jak dotychczas jedyne stwierdzenie tego gatunku na wolności w Polsce miało miejsce 11.10.2009 r. na Stawach Antoniny w Dolinie Środkowej Noteci (pow.chodzieski, woj.wielkopolskie), obserwowano tam jednego samca tego gatunku.

Nieinwazyjny gatunek obcy

Ogólna charakterystyka

Wygląd i biologia

Samce i samice różnią się wyglądem. Samiec jest znacznie większy od samicy. Głowa samca czarno-biała, na szyi czarna obroża, dziób jasny, górna pierś oraz boki ciała biało plamkowane, na brzuchu duża kasztanowoczarna plama. Pióra wierzchu ciała złotobrązowe z czarnymi obrzeżeniami. Pokrywy skrzydłowe białe z czarnymi obrzeżeniami. Nogi szare. Ogon bardzo długi, czarno prążkowany. Samica jest mniejsza, ma krótszy ogon i ubarwienie bardziej stonowane w kolorze brązowoszarym, zapewniającym doskonały kamuflarz przy gnieździe. Długość ciała samca wynosi około 210 cm (w tym ok.160 cm to długość ogona), a jego masa wynosi średnio 1,53 kg. Długość ciała samicy wynosi około 75 cm a masa średnio 0,95 kg. Gatunek wszystkożerny. Zjada głównie owoce i nasiona, a także pączki świeżych liści i kwiatów oraz kłącza, a także owady, ślimaki i dżdżownice. Żeruje także na polach uprawnych przylegających do lasu, które są obsiane fasolą, zbożami, czy roślinami okopowymi. Samica w początkowym okresie inkubacji porzuca gniazdo, gdy jest nadmiernie niepokojona, ale zdecydowanie chroni je od połowy do końca okresu inkubacji, który trwa 24 - 25 dni. Gniazduje na ziemi, pod krzewami lub w trawie. Jaja składa w liczbie 7 - 15. Wymiary jaj 46 mm x 37 mm. Ptaki jesienią i zimą zbierają się w stada liczące 10 lub więcej osobników, wiosną stada zmniejszają się do 4 - 8 osobników i rozbijają się w marcu wraz z nadejściem sezonu godowego. Rewir samców jest największy wiosną, a najmniejszy zimą. Gatunek poligamiczny. Jest najbardziej znanym gatunkiem z rodzaju Syrmaticus. Pozostałe gatunki to bażant kasztanowaty (Syrmaticus ellioti), bażant birmański (Syrmaticus humiae), bażant tajwański (Syrmaticus mikado), bażant japoński (Syrmaticus soemmerringii). Nie tworzy podgatunków. Nazwę gatunkową upamiętnia brytyjski przyrodnik John Reeves, który jako pierwszy sprowadził do Europy ten gatunek w 1831 roku. Pisklęta są zagniazdownikami i opiekę nad nimi sprawuje tylko samica. Całkowita liczebność w Chinach jest szacowana na ok. 3000-5000. Populacja wykazuje trend spadkowy. Gatunek jest narażony na wyginięcie. Jest gatunkiem chronionym w Chinach. Głównym zagrożeniem są wylesienia, które powodują ograniczenie i fragmentację siedlisk bażanta. Wiele dogodnych siedlisk zamieniono na grunty orne. Następnym ważnym zagrożeniem są polowania i kłusownictwo. W przeszłości polowano na ten gatunek z uwagi na pióra ogona, które służyły do ozdabiania kostiumów. Jest zabijany na niektórych obszarach Chin, gdzie jest uważany za szkodnika upraw rolnych, ptaki padają również od trutek wykładanych na gryzonie. Jego jaja są zbierane do celów konsumpcyjnych.

Siedliska w zasięgu rodzimym

Na wysokości 400-2600 m n.p.m w lasach liściastych z przewagą dębów, lasach mieszanych z gestymi koronami i skąpym runem oraz w lasach iglastych i zaroślach.

Wpływ na rodzimą różnorodność biologiczną i na gospodarkę

Siedliska w zasięgu wtórnym

Intensywnie uprawiane tereny rolnicze z płatami naturalnej i półnaturalnej roślinności, mozaikowaty krajobraz z zadrzewieniami, granice lasów i zadrzewień

Sposoby wykorzystywania przez człowieka

  • Zwierzę domowe/ozdobne

Występowanie

Okoliczności poprzedzające introdukcję do Polski

Introdukowany na Hawajach i w Europie (m.in. w Czechach, Francji i Wielkiej Brytanii).

Mapa występowania

Pola atlasowe na mapie przedstawiają miejsca stwierdzeń gatunku, a punkty – miejsca jego introdukcji.

Informacje, które mogłyby uzupełnić mapę występowania gatunku, można przesyłać na adres ias@iop.krakow.pl

Najwcześniejsza introdukcja/obserwacja

w roku 2007

Sposoby transportu

  • Celowe sprowadzenie do Polski

Przyczyny sprowadzenia

  • Celowo sprowadzony do hodowli zwierząt towarzyszących (domowych, akwarystycznych, terrarystycznych)

Sposoby wsiedlenia do środowiska przyrodniczego

  • Ucieczka lub celowe wsiedlenie z uprawy lub hodowli

Sposób rozprzestrzeniania się po introdukcji

Gatunek nie rozprzestrzenia się poza miejsce introdukcji

Literatura

  • Castell P. and Castell R. 2009. Breding Birds of the Western Palearctic. Nest, Eggs, Nestlings, Fledglings and Habitats DVD link
  • Collar N.J, Andreev A.V, Chan S., Crosby M.J, Subramanya S., Tobias J.A. 2001. Threatened Birds of Asia: The BirdLife International Red Data Book. link
  • del Hoyo J., Elliott A., Sargatal J. 1994. Handbook of the Birds of the World (Volume 2): New World Vultures to Guineafowl link
  • Ji-Liang Xu, Xiao-Hui Zhang, Quan-Hui Sun, Guang-Mei Zheng, Yong Wang & Zheng-Wang Zhang 2009. Home Range, Daily Movements and Site Fidelity of Male Reeves's Pheasants Syrmaticus reevesii in the Dabie Mountains, Central China Wildlife Biology 15: 338-344.
  • Kruszewicz A. G, Manelski B 2002. Bażanty. Gatunki, pielęgnacja, choroby Multico link

Opracowanie: Bogdan Rudzionek

Rodzaj organizmu: Ptak

Typ: Vertebrata
Klasa/Gromada: Aves
Rząd: Galliformes
Rodzina: Phasianidae

Synonimy angielskie: Long tailed Pheasant