Baza danych Atlasu Płazów i Gadów Polski


Witamy na stronie internetowej bazy danych Atlasu Płazów i Gadów Polski prowadzonej przez Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk. Baza ta powstała jako aktualizacja i uzupełnienie danych zawartych w dwóch wydaniach Atlasu Płazów i Gadów Polski.

Baza służy gromadzeniu informacji o występowaniu i rozmieszczeniu herpetofauny występującej w Polsce. Od teraz każda osoba zainteresowana płazami i gadami może w łatwy sposób zgłaszać własne obserwacje za pomocą formularza internetowego. Podstawą do zaakceptowania podanych informacji są fotografie zwierząt oraz data i miejsce obserwacji.

Wszystkie potwierdzone informacje dotyczące obserwacji płazów i gadów będą na bieżąco przetwarzane i obrazowane w formie map rozmieszczenia poszczególnych gatunków. Zbieranie danych rozpoczynamy wiosną 2021 roku, ale interesują nas też wszystkie wcześniejsze stwierdzenia. Zachęcamy do zgłaszania obserwacji nawet wtedy, gdy nie jesteśmy pewni oznaczenia gatunku, dokona tego za nas zespół ekspertów na podstawie dostarczonej dokumentacji fotograficznej.

Po co zbieramy informacje o występowaniu płazów i gadów?

Płazy i gady są ewolucyjnie przystosowane do funkcjonowania w różnorodnych środowiskach, występują na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy i Arktyki. Działalność człowieka doprowadziła do ogólnoświatowych trendów skutkujących zmniejszaniem się ich populacji, kurczeniem zasięgów występowania i wymieraniem. Straty w populacjach płazów i gadów to globalny problem o złożonych lokalnych przyczynach.

Jednym z ważniejszych wyzwań współczesnej biologii konserwatorskiej jest prowadzenie monitoringu stanu populacji gatunków, by przy jednoczesnym niedostatku wiedzy na temat ich biologii i ekologii równolegle wypracowywać metody ich ochrony. Ponadto z powodu globalnego rozwoju handlu, transportu i turystyki narasta problem inwazji biologicznych. Płazy i gady w określonych warunkach mogą się stawać gatunkami obcymi, a nawet inwazyjnym i w takich przypadkach powinny podlegać monitoringowi i próbom kontroli, zwłaszcza na wczesnym etapie kolonizacji nowego regionu.

Dostęp do nowoczesnych narzędzi jak geograficzne systemy informacyjne i związanych z nimi metod przestrzennych analiz, w oparciu jedynie o dane o rozmieszczeniu gatunków, pozwala badać wpływ różnych czynników na procesy związane z występowaniem, funkcjonowaniem i stanem populacji. Dlatego do śledzenia trendów populacyjnych czy zmian w rozmieszczeniu wielu taksonów coraz powszechniej powstają internetowe bazy danych. Dużą rolę w prowadzeniu tego typu przedsięwzięć odgrywa obecnie nauka obywatelska (ang. citizen science), polegająca m.in. na zbieraniu danych w ramach współpracy naukowców z osobami niezwiązanymi zawodowo z nauką. Zapraszamy wszystkich obserwatorów przyrody do dzielenia się z nami informacjami na temat występowania płazów i gadów – ważne są obserwacje wszystkich gatunków, nie tylko tych rzadkich i objętych ścisłą ochroną.