| |
| |
|
Leptothorax sordidulus Müller, 1923 | ||
| Rodzina | Formicidae Mrówkowate | |
| Rząd | Hymenoptera Błonkoskrzydłe | |
| Gromada | Insecta Owady | |
| Typ | Arthropoda Stawonogi | |
| Status | Bardzo rzadki i mało znany gatunek południowoeuropejski. W Polsce znany od niedawna i tylko z Ojcowskiego Parku Narodowego. Niechroniony. | |
| Rozmieszczenie | Gatunek ten występuje lokalnie w środkowej i wschodniej części Europy Południowej; notowany łącznie z kilkunastu stanowisk w Bułgarii, krajach b. Jugosławii, północnych Włoszech, Austrii, Czechach, Niemczech i Polsce (Czechowski, Radchenko, Czechowska 2002). W Polsce występuje podgatunek Leptothorax sordidulus saxonicus Seifert, 1995 (wysmuklica żałobna saksońska), którego areał odpowiada północnej części areału gatunkowego (Seifert 1995). W Polsce znany jest tylko z jednego stanowiska w Ojcowskim Parku Narodowym (Wyżyna Krakowsko-Wieluńska), gdzie wykazano go dopiero w 1999 r. na podstawie pojedynczych robotnic (Czechowski, Czechowska, Radchenko 1999). | |
| Biotop/Siedlisko | L. sordidulus jest kserotermofilnym stenotopem, właściwym suchym środowiskom trawiastym, z rzadka porośniętym krzewami i drzewami; w Niemczech spotykany jest w wyżynnej części Saksonii, gdzie zasiedla luki w bardzo ciepłych dąbrowach na południowych stokach (Seifert 1995). W Ojcowskim Parku Narodowym osobniki L. s. saxonicus znaleziono na szczycie wapiennych skałek na południowym stoku (Czechowski, Czechowska, Radchenko 1999). | |
| Biologia | Bardzo słabo poznana. Gniazduje głównie w szczelinach skalnych i drewnie martwych drzew. | |
| Wielkość populacji w Polsce | Co najwyżej kilka rozproszonych izolowanych stanowisk. | |
| Zagrożenia i ich przyczyny | W Polsce L. sordidulus jest gatunkiem krańcowo rzadkim, żyjącym w nielicznych, swoistych mu środowiskach. Zagrożeniem dla niego może być zarastanie otwartych środowisk kserotermicznych przez zwartą roślinność drzewiastą i krzewiastą. | |
| Prognoza zmian populacji | Stanowiska poza obszarami czynnie chronionymi pod kątem zachowania otwartych zbiorowisk kserotermicznych będą samoistnie zanikać w miarę postępu naturalnej sukcesji, a także będą likwidowane wraz z zagospodarowywaniem tzw. nieużytków. | |
| Aktualne sposoby ochrony | Nie podlega ochronie gatunkowej. Jedyne znane w Polsce stanowisko znajduje się na terenie parku narodowego, gdzie w ramach ochrony czynnej są prowadzone prace zapobiegające zarastaniu zboczy. W Niemczech uznany za silnie zagrożony (Seifert 1996). | |
| Proponowane sposoby ochrony | Dotychczas przyjęte w Ojcowskim Parku Narodowym, jeśli będą konsekwentnie stosowane, wydają się wystarczające. W ramach ogólnych działań na rzecz ochrony tego gatunku w Polsce wskazane jest poszukiwanie w odpowiednich środowiskach ewentualnych dalszych jego stanowisk, zwłaszcza w południowej części kraju. Gatunek nie do rozpoznania przez niespecjalistę. | |
| Summary | Leptothorax sordidulus is a rare and little known south-European stenotopic species connected with xerothermic habitat. In Poland it occurs as a subspecies, L. s. saxonicus, reported from the Ojców National Park where single worker ants were only found. Conservation efforts should focus on preventing the overgrowing of grassland communities on the southern slopes by dense shrub and arboreous vegetation. | |
| Źródła informacji | Czechowski W., Czechowska W., Radchenko A. 1999. Nowe dane o rozmieszczeniu w Polsce rzadkich gatunków mrówek z rodzaju Leptothorax Mayr (Hymenoptera, Formicidae). Fragm. faun. 41: 247-250.  Czechowski W., Radchenko A., Czechowska W. 2002. The ants (Hymenoptera, Formicidae) of Poland. MIZ PAS, Warsaw: 200 + 1 pp. Seifert B. 1995. Two new Central European subspecies of Leptothorax nylanderi (Förster, 1850) and Leptothorax sordidulus Müller, 1923 (Hymenoptera, Formicidae). Abh. Ber. Naturkundemus. Görlitz, 68: 1-18. Seifert B. 1996. Ameisen: beobachten, bestimmen. Naturbuch Verlag, Augsburg, 352 ss. | |
| Autor | Wojciech Czechowski, Wiesława Czechowska & Aleksandr Radchenko | |
 |  |
COPYRIGHT © IOP PAN 2004-2009 |
)
