| |
| |
|
Sphecomyia vittata (Wiedemann, 1830) | ||
| Rodzina | Syrphidae Bzygowate | |
| Rząd | Diptera Muchówki | |
| Gromada | Insecta Owady | |
| Typ | Arthropoda Stawonogi | |
| Status | Nadzwyczaj rzadki, holarktyczny gatunek muchówki o zasięgu borealnym, tajgowym. Nieco liczniej, lecz tylko lokalnie występuje na Syberii. Niechroniony. | |
| Rozmieszczenie | Występuje w północnej Europie, na Syberii, Dalekim Wschodzie i w Ameryce Północnej. Notowany w Norwegii, Szwecji, Finlandii i w północno-wschodniej Europie po Ural. W Polsce południową granicę swojego zasięgu osiąga nad Biebrzą. Jego występowanie stwierdzono w latach 1989 i 1990 na terenie Wigierskiego Parku Narodowego w Puszczy Augustowskiej w uroczysku leśnym "Walik" i jego sąsiedztwie we wsi Krzywe oraz ostatnio w 2002 roku na stanowisku Barwik na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego (Soszyński 1991, mat. niepubl.). | |
| Biotop/Siedlisko | Gatunek leśny, związany z lasami naturalnymi, siedliskami dość żyznymi i wilgotnymi z dużym udziałem świerka. Jest charakterystycznym elementem tajgowym. Poprzez biologię larw, związany z lasami o dużej ilości zalegającego w nich martwego drewna w różnych stadiach rozpadu. | |
| Biologia | Nie jest dostatecznie poznana. Wiadomo tylko, że larwy odbywają rozwój w martwym i próchniejącym drewnie. Cykl rozwojowy trwa prawdopodobnie 4-5 lat. Formy doskonałe spotykane są w czerwcu. Muchówki, szczególnie w dni ciepłe i słoneczne, spotyka się na kwiatach krzewów porastających brzegi dróg, polan i łąk śródleśnych oraz brzegi lasów. Odżywiają się pyłkiem i nektarem kwiatów, zwłaszcza maliny właściwej Rubus idaeus, głogów Crataegus spp., jarzębu pospolitego Sorbus aucuparia. Spotykane także na roślinach uprawnych. | |
| Wielkość populacji w Polsce | Nie jest możliwa do oszacowania; w Europie północno-wschodniej S. vittata jest gatunkiem spotykanym sporadycznie i pojedynczo. Stanowiska w Wigierskim i Biebrzańskim Parku Narodowym są prawdopodobnie izolowanymi stanowiskami na granicy zasięgu gatunku w Polsce. | |
| Zagrożenia i ich przyczyny | Gatunkowi temu najbardziej zagraża eliminowanie z lasu starych drzew oraz zabiegi pielęgnacyjne, polegające na usuwaniu martwego drewna. Działania te powodują stopniową eliminację rzeczywistych i potencjalnych miejsc właściwych dla rozwoju tego gatunku. | |
| Prognoza zmian populacji | W przypadku S. vittata nie należy liczyć na wyraźne zwiększenie liczebności, zwłaszcza że są to stanowiska brzeżne i niewielkie. Dopiero odkrycie kolejnych stanowisk mogłoby tchnąć więcej optymizmu co do perspektyw zachowania tego gatunku naszej fauny. | |
| Aktualne sposoby ochrony | Nie objęty ochroną gatunkową. Występując na terenie rezerwatu "Walik" w Wigierskim Parku Narodowym oraz w Biebrzańskim Parku Narodowym korzysta z ochrony ścisłej jako gatunek występujący w parku narodowym. | |
| Proponowane sposoby ochrony | W związku z tym, że S. vittata należy do gatunków, których występowanie w lasach gospodarczych jest niemal wykluczone, jedynym sposobem jest rozwijanie ochrony rezerwatowej w miejscach występowania gatunku. Szczególną uwagę należy zwracać na zachowanie w dnie lasu martwych drzew starszych klas wieku. | |
| Summary | It is a boreal species, one of the rarest in the family Syrphidae in Poland. It occurs in the north-east of the country, in the Augustów Forest and by the Biebrza river, where it reaches the southern border of its geographical range. Recently, its occurrence has only been found in the "Walik" nature reserve situated in the Wigry National Park and Biebrza National Park. These localities are probably the only or two of a few sites of Sphecomyia vittata, which is a relict of taiga forests, in north-eastern Poland. The principal threat to this saprophagous insect is loss of natural biotopes, i.e. old forests with a large share of spruce. Recommended is conservation of its habitats and protection of areas where S. vittata is found. The species is not protected by law. | |
| Źródła informacji | Soszyński B. 1991. Syrphidae. W: Wykaz zwierząt Polski, 2. J. Razowski (red.). Ossolineum, Wrocław: 162-169.  | |
| Autor | Bogusław Soszyński | |
 |  |
COPYRIGHT © IOP PAN 2004-2009 |
)
