| |
| |
|
Leptothorax affinis Mayr, 1855 | ||
| Rodzina | Formicidae Mrówkowate | |
| Rząd | Hymenoptera Błonkoskrzydłe | |
| Gromada | Insecta Owady | |
| Typ | Arthropoda Stawonogi | |
| Status | Gatunek eurokaukaski. Występowanie w Polsce od blisko wieku nie potwierdzone (Czechowski, Radchenko, Czechowska 2002). Niechroniony. | |
| Rozmieszczenie | Leptothorax affinis występuje w Europie Południowej, Środkowej i Wschodniej (północna granica jego zasięgu pokrywa się z południową granicą strefy lasów mieszanych), na Krymie i na Kaukazie. Znany jest z licznych, lecz rozproszonych stanowisk (Czechowski 2002). W Polsce był wykazany dwukrotnie na południu kraju, przy czym tylko raz na podstawie robotnicy - w 1920 r. w miejscowości Ujazd k. Krakowa (Wyżyna Krakowsko-Wieluńska) (Kulmatycki 1920). W drugim przypadku, w połowie XX w., schwytany został w locie samiec na szczycie Trzech Koron w Pieninach (Koehler 1951) (czego nie można uznać za dowód występowania tam gatunku). Należy zwrócić uwagę, że ani podczas ówczesnych (Koehler 1951), ani późniejszych badań faunistycznych w Pieninach w latach siedemdziesiątych (Czechowska 1976), osiemdziesiątych (Woyciechowski 1985) i dziewięćdziesiątych XX w. (Czechowska W. - mat. niepubl.) nie znaleziono tam robotnic L. affinis. | |
| Biotop/Siedlisko | L. affinis to gatunek dendrofilny, stenotop suchych i ciepłych lasów liściastych, głównie dąbrów. | |
| Biologia | Gniazda drąży w martwych gałęziach rosnących drzew, rzadziej w spróchniałym drewnie na ziemi. Tworzy kolonie monoginiczne (z jedną królową). | |
| Wielkość populacji w Polsce | Rozproszone izolowane stanowiska, w dodatku dawne i niepewne. | |
| Zagrożenia i ich przyczyny | Występowanie limitowane jest przede wszystkim czynnikami naturalnymi, natomiast antropogeniczne ograniczenia populacji tego gatunku są powodowane zmniejszaniem się powierzchni dąbrów i obniżaniem wieku drzewostanów na skutek intensywnej gospodarki leśnej. | |
| Prognoza zmian populacji | należy się liczyć z trwałym zanikiem stanowisk tego gatunku w Polsce. | |
| Aktualne sposoby ochrony | Nie podlega ochronie gatunkowej. W dawnym wydaniu polskiej "czerwonej listy" zaklasyfikowany jako narażony na wyginięcie (Pisarski i in. 1992), w nowym wydaniu - jako krytycznie zagrożony (Czechowski 2002), niewykluczone, że zupełnie w Polsce zanikły. W Niemczech uznany za gatunek zagrożony (Day 1991, Seifert 1996). | |
| Proponowane sposoby ochrony | Ewentualne przedsięwzięcia ochronne będzie można określić i podjąć dopiero po potwierdzeniu aktualnej obecności L. affinis w Polsce. Wymaga to specjalistycznych badań faunistycznych w regionach jego potencjalnego występowania, zwłaszcza na wyżynach południowej i południowo-wschodniej części kraju. Gatunek nie do rozpoznania przez niespecjalistę. | |
| Summary | Leptothorax affinis is a Euro-Caucasian dendrophilous stenotope associated with warm and dry deciduous forests. In Poland it is only known from the Kraków-Wieluń Upland where was found in the earlier part of the 20th century; next, in the mid of the 20th century one male was collected in the Pieniny Mountains. Its present occurrence should be confirmed in Poland. Not protected. | |
| Źródła informacji | Czechowska W. 1976. Myrmekofauna Pienińskiego Parku Narodowego (Hymenoptera, Formicoidea). Fragm. faun. 21: 115-144.  Czechowski W. 2002. Formicidae. Mrówki. W: Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce Z. Głowaciński (red.). Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków, 62-65. Czechowski W., Radchenko A., Czechowska W. 2002. The ants (Hymenoptera, Formicidae) of Poland. MIZ PAS, Warsaw: 200 + 1 pp. Day M.C. 1991. Towards the conservation of aculeate Hymenoptera in Europe. Nature and Environment Series, No. 51, Council of Europe Press, Strasbourg, 33 pp. Koehler W. 1951. Fauna mrówek Pienińskiego Parku Narodowego. PWRiL, Warszawa, 55 ss. Kulmatycki W. 1920. Mrówki niektórych okolic Małopolski. Spraw. Kom. Fizjogr. 53/54: 157-172. Pisarski B., Huflejt T., Garbarczyk H., Głogowski S., Kierych E., Marczak P., Sawoniewicz J., Skibińska E. 1992. Błonkówki Hymenoptera. W: Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Z. Głowaciński (red.). ZOP i ZN PAN, Kraków: 43-48. Seifert B. 1996. Ameisen: beobachten, bestimmen. Naturbuch Verlag, Augsburg, 352 ss. Woyciechowski M. 1985. Mrówki (Hymenoptera, Formicidae) Małych Pienin - Karpaty. Acta zool. cracov. 28: 283-296. | |
| Autor | Wojciech Czechowski, Wiesława Czechowska & Aleksandr Radchenko | |
 |  |
COPYRIGHT © IOP PAN 2004-2009 |
)
