| |
| |
|
Zygaena cynarae (Esper, 1789) | ||
| Rodzina | Zygaenidae Kraśnikowate | |
| Rząd | Lepidoptera Motyle | |
| Gromada | Insecta Owady | |
| Typ | Arthropoda Stawonogi | |
| Status | Gatunek w Polsce rzadko spotykany, występujący lokalnie, związany ze środowiskiem ciepłych śródleśnych łąk i polan. Nie jest objęty żadną formą ochrony. | |
| Rozmieszczenie | Areał występowania gatunku obejmuje środkową i południową Europę oraz zachodnią część Azji po góry Ałtaj. W Polsce znany z rozproszonych stanowisk, głównie we wschodniej części kraju. Na wielu stanowiskach gatunek występował jedynie w okresie historycznym, np. w Wielkopolsce, okolicach Kielc i Sandomierza (Dąbrowski, Krzywicki 1982). W ostatnim dziesięcioleciu spotykany jedynie w okolicy Torunia (Prüffer, Sołtys 1974) i Puszczy Knyszyńskiej (Buszko J. - mat. niepubl.), a nieco wcześniej w Puszczy Piskiej (Dąbrowski, Krzywicki 1982). | |
| Biotop/Siedlisko | Gatunek zasiedla suche śródleśne łąki, zręby, drogi leśne oraz przytorza wśród borów sosnowych. | |
| Biologia | W ciągu roku występuje jedno pokolenie. Gąsienica żyje na goryszu pagórkowym Peucedanum oreoselinum, a także na goryszu sinym P. cervaria. Żeruje na liściach. Przepoczwarcza się w pergaminowatym kokonie na łodydze rośliny pokarmowej lub na rosnących w pobliżu trawach. Motyl pojawia się od końca czerwca do początku sierpnia, lata w dzień i chętnie odwiedza kwiaty świerzbnicy polnej Knautia arvensis L. | |
| Wielkość populacji w Polsce | W praktyce trudna do oszacowania. Na obecnie istniejących stanowiskach obserwowano jednorazowo najwyżej kilkanaście do kilkudziesięciu osobników. | |
| Zagrożenia i ich przyczyny | Siedliska, w których występuje gatunek, są nietrwałe. Głównym zagrożeniem jest więc ich przekształcanie wskutek gospodarki leśnej oraz zarastanie przez drzewa i krzewy jako efekt naturalnej sukcesji lasu. Niekorzystnie wpływa także wiosenne wypalanie traw na przydrożach i przytorzach. | |
| Prognoza zmian populacji | Należy się liczyć z tendencją spadkową oraz wymieraniem gatunku w miejscach, gdzie liczebność populacji zmniejszyła się krytycznie. | |
| Aktualne sposoby ochrony | Obecnie gatunek nie jest objęty w Polsce żadną formą ochrony. Środowiska, w których występuje kraśnik kminowiec, nie kwalifikują się do ochrony rezerwatowej. | |
| Proponowane sposoby ochrony | Należy dążyć do zachowania polan śródleśnych i brzegów lasu w postaci umożliwiającej zasiedlenie ich przez kraśnika kminowca. Szczególną uwagę należy zwrócić na wielkość populacji rośliny pokarmowej gąsienic i, w razie potrzeby, dosiewać ją w odpowiednich miejscach. | |
| Summary | Zygaena cynarae is known from a few scattered localities in southern and eastern Poland. It occurs in mid-forest meadows, as well as on roadsides and along railways in pine forests. Peucedanum oreoselinum and also P. cervaria L. are host plants of its larvae. In Poland the species is threatened due to both anthropogenic transformations of the environment and overgrowing of habitats as the result of natural succession. Conservation efforts should focus on shaping habitats according to Z. cynarae ecological requirements. | |
| Źródła informacji | Dąbrowski J.S., Krzywicki M. 1982. Ginące i zagrożone gatunki motyli (Lepidoptera) w faunie Polski. Studia Naturae B, 31, 1-171.  Prüffer J., Sołtys E. 1974. Motyle ziemi Chełmińskiej i terenów sąsiednich. Studia Soc. Sci. Tor., Sectio E (Zoologia), 10: 1-88. | |
| Autor | Jarosław Buszko | |
 |  |
COPYRIGHT © IOP PAN 2004-2009 |
)
