| |
| |
|
Mecostethus parapleurus (Hagenbach, 1822) | ||
| Rodzina | Acrididae | |
| Rząd | Orthoptera Prostoskrzydłe | |
| Gromada | Insecta Owady | |
| Typ | Arthropoda Stawonogi | |
| Status | Rzadki w Europie Środkowej, pospolitszy na południu kontynentu. W Polsce wykazany zaledwie z kilku stanowisk, z których część już nie istnieje. Niechroniony. | |
| Rozmieszczenie | Południowa i zachodnia Europa, Mała Azja, Kaukaz, Azja Środkowa, południowa Syberia, Korea, Chiny. W Polsce znany od XIX w., kiedy to został ogólnikowo podany z Górnego Śląska (Kelch 1852). Na początku XX w. był zebrany na kilku stanowiskach w okolicach Krakowa i w Beskidzie Zachodnim, ale informacje o tych stanowiskach opublikowane zostały dopiero w latach 50. wraz z nowo odkrytymi; do stanowisk tych należą: Czerna, Poręba Wielka, Kraków (Krzemionki i Łagiewniki), Zemborzyce koło Suchej Beskidzkiej oraz Niedomice k. Tarnowa (Bazyluk 1957). W latach 70. poszukiwania w Krakowie dały wynik negatywny; nie istnieją już tam siedliska, w których ten gatunek mógłby egzystować (Liana 1976). Natomiast nowe stanowisko zostało odnalezione w 2000 r. w Wólce Niedźwiedzkiej-Krasnem k. Leżajska (Liana A. - mat. niepubl.). | |
| Biotop/Siedlisko | Wilgotne, okresowo zalewane łąki nad rzekami i innymi zbiornikami wodnymi oraz łąki rajgrasowe. Od stuleci łąki te utrzymywane są dzięki koszeniu, na ogół dwukrotnie w ciągu roku. Skład florystyczny tych półnaturalnych siedlisk bywa bardzo bogaty. W ostatnich dziesięcioleciach są często zastępowane przez łąki nawożone i jednorodne. | |
| Biologia | Gatunek termo- i higrofilny. Wylęg larw następuje na wiosnę, owady dorosłe pojawiają się w połowie sierpnia, a więc stosunkowo późno. Zimują jaja w ootekach złożonych do gleby. | |
| Wielkość populacji w Polsce | Niemożliwa do określenia, tym bardziej że nie jest znany aktualny zasięg tego gatunku w Polsce. Choć poszczególne krajowe stanowiska mogą być zasiedlone przez setki osobników dorosłych, łączna ich aktualna liczba prawdopodobnie nie przekracza tysiąca. | |
| Zagrożenia i ich przyczyny | Tradycyjny sposób zagospodarowywania łąk w dolinach rzecznych sprzyjał utrzymywaniu się nabocznia. Zagrożeniem stała się natomiast bardzo intensywna gospodarka prowadząca do zubożenia składu florystycznego łąk, zbytnie osuszanie takich siedlisk i zaprawianie nawozami mineralnymi, a także regulacja rzek podgórskich. Stopień zagrożenia jest prawdopodobnie wyższy niż zasygnalizowany w nagłówku, lecz rozpoznany w niewystarczającym stopniu. | |
| Prognoza zmian populacji | Biorąc pod uwagę regresywne zmiany w preferowanych środowiskach, jak również obserwowane tendencje zaniku tego gatunku w innych krajach europejskich (Kaltenbach 1983), należy spodziewać się dalszego zmniejszania się jego populacji krajowej. | |
| Aktualne sposoby ochrony | W Polsce gatunek ten nie podlega żadnej formie ochrony, jakkolwiek wprowadzony został na krajową "Czerwoną listę zwierząt" (Liana 1992). | |
| Proponowane sposoby ochrony | Naboczeń może być traktowany jako gatunek wskaźnikowy naturalnego lub półnaturalnego charakteru łąk i ich fauny (tylko na południu Polski, w rejonach o ciepłym klimacie), a stanowiska jego występowania chociaż w części powinny być objęte jakąś formą ochrony, np. w postaci użytku ekologicznego. | |
| Summary | It is a very rare and declining species in Europe, in Poland known from a mere handful of localities. Not protected. Due to the unstable character and endangerment of its biotopes (wet and flooded meadows) and a very small population it is believed a seriously endangered species. It is recommended that all its previous localities should be surveyed and the existing ones be protected, e.g. in the form of sites of ecological interest. | |
| Źródła informacji | Bazyluk W. 1957. Nowe dla Polski lub rzadsze gatunki z rzędów Blattodea, Mantodea, Orthoptera i Dermaptera. Fragm. faun. 7: 263-282.  Kaltenbach A. 1983. Rote Liste gefährdeter Geradflüglerartiger (Orthopteroidea), Schaben und Fangschrecken (Dictyoptera) Österreichs unter besonderer Berücksichtung des pannonischen Raumes. In: Rote Listen gefährdeter Tiere Österreichs. Wien: 69-72. Kelch A. 1852. Orthoptera Oliv. (et omn. Auct.) Oberschlesiens. Zu der öffentlichen Prüfung aller Klassen des Königlichen Gymnasiums zu Ratibor und der Entlassung der Abiturienten den 5. und 6. April ladet ergebenst ein das Lehrer-Collegium. Ratibor, 1-3. Liana A. 1976. Prostoskrzydłe (Orthoptera) siedlisk kserotermicznych na Wyżynie Małopolskiej. Fragm. faun. 20: 469-558. Liana A. 1992. Owady prostoskrzydłe Orthoptera. W: Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Z. Głowaciński (red.). ZOP i ZN PAN, Kraków, 83-89. | |
| Autor | Anna Liana | |
 |  |
COPYRIGHT © IOP PAN 2004-2009 |
)
