powiększ

Lycaena helle (Denis et Schiffermüller, 1775)
Czerwończyk fioletek
Violett Copper

Rodzina  Lycaenidae  Modraszkowate
Rząd  Lepidoptera  Motyle
Gromada  Insecta  Owady
Typ  Arthropoda  Stawonogi
   
Status  Gatunek związany z terenami podmokłymi, narażonymi na niekorzystne wpływy oddziaływań gospodarczych. W otoczeniu Polski prawie wyginął, ale w naszym kraju jest jeszcze dość bezpieczny, ustąpił tylko z niektórych znanych stanowisk. Prawnie chroniony.
   
Rozmieszczenie  Gatunek o zasięgu transpalearktycznym obejmującym obszary klimatu umiarkowanego i chłodnego od zachodniej Europy po wschodnią Azję (Buszko 1993). W Europie występuje lokalnie. Częściej spotykany na obszarze Alp, Polski oraz północnej Skandynawii (Kudrna 2002). W zachodniej Europie widoczna jest wyraźna regresja zasięgu. W Polsce gatunek występuje głównie w południowej i wschodniej części kraju. Izolowane stanowiska znane są na Pomorzu Zachodnim i w Wielkopolsce (Buszko 1997b).
   
Biotop/Siedlisko  Gatunek występuje na terenach podmokłych, najczęściej na wilgotnych łąkach w dolinach rzek oraz na torfowiskach niskich. Sprzyjające jest rozproszone występowanie krzewów wierzby szarej Salix cinerea i wierzby uszatej S. aurita. Niekiedy areały występowania poszczególnych populacji są bardzo niewielkie i obejmują obszar zaledwie kilkudziesięciu m2.
   
Biologia  Gatunek ma w Polsce dwa pokolenia w ciągu sezonu. Pierwsze pokolenie pojawia się od początku maja do początku czerwca, a drugie od połowy lipca do połowy sierpnia. Gąsienica jest monofagiem i żyje na rdeście wężowniku Polygonum bistorta. Motyl odwiedza kwiaty rozmaitych roślin, najczęściej rzeżuchy Cardamine spp., niezapominajki Myosotis spp. i rdestu wężownika.
   
Wielkość populacji w Polsce  Trudna do określenia. W ciągu ostatnich kilkunastu lat gatunek został znaleziony na przeszło 70 stanowiskach. Lokalnie spotykany w dużej liczbie osobników.
   
Zagrożenia i ich przyczyny  Zagrożeniem dla gatunku są melioracje i intensywne użytkowanie wilgotnych łąk, które eliminuje roślinę pokarmową. Ponadto - nadmierna sukcesja roślinności krzewiastej, powodująca znikanie dogodnych dla gatunku biotopów.
   
Prognoza zmian populacji  W Polsce stan populacji wydaje się stabilny, w przeciwieństwie do krajów ościennych, gdzie gatunek praktycznie już zupełnie wyginął. Duża liczba znanych stanowisk jest niewątpliwie rezultatem intensywnej inwentaryzacji motyli dziennych w ostatnich dwóch dekadach. Tym niemniej na niektórych, dawniej znanych stanowiskach, gatunek zniknął, głównie wskutek zmiany charakteru środowiska.
   
Aktualne sposoby ochrony  Gatunek prawnie chroniony.
   
Proponowane sposoby ochrony  Dla zachowania gatunku bardzo ważne jest utrzymywanie jego siedlisk lęgowych (np. w formie użytków ekologicznych) na odpowiednim etapie sukcesji roślinnej. Można to osiągnąć poprzez regulację stosunków wodnych oraz koszenie. Łąki, na których występuje czerwończyk fioletek powinny być koszone raz w roku, nie wcześniej niż w końcu lipca.
   
Summary  The species occurs in many locations in the southern and eastern parts of Poland. Its preferred habitats are wet meadows and fens. Caterpillars live on Polygonum bistorta. The species is threatened due to intensification of the use of meadows, succession of shrub vegetation and drainage. Conservation efforts should focus on the maintenance of its breeding habitat in the appropriate state. It is protected by law in Poland.
   
Źródła informacji  Buszko J. 1993. Atlas motyli Polski. I. Motyle dzienne (Rhopalocera). Grupa IMAGE, Warszawa, 269 ss.

Buszko J. 1997b. Atlas rozmieszczenia motyli dziennych w Polsce (Lepidoptera: Papilionoidea, Hesperioidea) 1986-1995. Oficyna Wydawn. Turpress, Toruń, 170 ss.

Kudrna O. 2002. The distribution Atlas of European Butterflies. Oedippus 20, 343 pp.

   
Autor  Jarosław Buszko
   
 

COPYRIGHT © IOP PAN 2004-2009