powiększ

Myrmeleon (Morter) bore (Tjeder, 1941)
Mrówkolew wydmowy
Antlion

Rodzina  Myrmeleontidae  Mrówkolwy
Rząd  Neuroptera  Siatkoskrzydłe (sieciarki)
Gromada  Insecta  Owady
Typ  Arthropoda  Stawonogi
   
Status  Rzadki gatunek eurazjatycki, niżowy, związany głównie z wybrzeżem morskim. W Polsce znany z trzech stanowisk, z których najważniejsze jest na Pustyni Błędowskiej. Nie chroniony.
   
Rozmieszczenie  Gatunek, sięgający od Niemiec po Japonię i Tajwan, rzadko występujący w Europie Środkowej (Aspöck, Hölzel, Aspöck 2001, Röricht 1998). W wielu miejscach zagrożony (Škapec (ed.) 1992). W Europie stanowiska nie przekraczają wysokości 400 m n.p.m. W Polsce stwierdzony na trzech stanowiskach; są to: Dźwiżyno w okolicy Kołobrzegu, Bydgoszcz oraz Pustynia Błędowska. Szczególnie interesujące jest to ostatnie stanowisko, gdzie gatunek ten występuje w niespotykanym nigdzie indziej wysokim zagęszczeniu (Dobosz 1993).
   
Biotop/Siedlisko  Gatunek związany głównie z wydmami nadmorskimi i śródlądowymi oraz piaszczystymi brzegami rozlewisk rzecznych. Występuje również w prześwietlonych, suchych borach sosnowych z odkrytymi piaszczystymi łachami. Ciepło- i sucholubny (Gepp, Hölzel 1989).
   
Biologia  Poznana dość dobrze. Larwy Myrmeleon bore budują lejki w piasku, często występując kolonijnie. Cykl rozwojowy tego gatunku trwa trzy lata. Podobnie jak u innych gatunków, larwy i imagines są drapieżne, polują głównie na owady. Przepoczwarczenie odbywa się w ziemi. Dorosłe owady pojawiają się stosunkowo szybko, bo już nawet po 7 dniach, od czerwca do sierpnia (Gepp, Hölzel 1989).
   
Wielkość populacji w Polsce  Gatunek prawdopodobnie występujący na większej liczbie stanowisk, niż dotychczas wykryto. Obecnie nie ma możliwości oszacowania wielkości jego populacji w skali całego kraju. Populacja tego gatunku na Pustyni Błędowskiej jest stosunkowo liczna, ale trudna do oszacowania liczbowego.
   
Zagrożenia i ich przyczyny  Gatunek ten związany jest z luźnymi łachami i wydmami piaszczystymi, czyli siedliskiem bardzo niestabilnym i narażonym na przekształcenie. Unieruchomienie piasku przez tworzącą się warstwę humusu natychmiast wpływa na spadek liczebności M. bore (Dobosz 1993). Nawet bardzo liczna populacja wykształcona na Pustyni Błędowskiej wskutek stopniowego zarastania pustyni może ulec drastycznemu zmniejszeniu, a nawet zanikowi.
   
Prognoza zmian populacji  Niestabilność zajmowanych siedlisk, zwłaszcza zarastanie i niszczenie wydm śródlądowych i nadmorskich, naraża gatunek na lokalne zanikanie. Regulacja rzek zagrożenie to potęguje.
   
Aktualne sposoby ochrony  Nie podlega żadnym formom ochrony.
   
Proponowane sposoby ochrony  Jedyną skuteczną metodą ochrony tego gatunku może być zachowanie jego potencjalnych siedlisk oraz rewitalizacja dolin rzecznych. Szczegółowe zabiegi ochronne określi najlepiej specjalistaentomolog.
   
Summary  Myrmeleon bore is a Euro-Asiatic species, in Poland exceptionally abundant in the Błędowska Desert, known also from two other localities in the north-western part of the country. Its association with unstable sandy habitat, overgrowing with vegetation, causes its local extinctions or local population decreases. Another threat is river regulation, which makes the origin of sandy shoals, occupied by representatives of Myrmeleontidae, impossible. Not protected.
   
Źródła informacji  Aspöck H., Hölzel H., Aspöck U. 2001. Kommentierter Katalog der Neuropterida (Insecta: Raphidioptera, Megaloptera, Neuroptera) der Westpaläarktis. Denisia 2: 1-606.

Dobosz R. 1993. Remarks on Myrmeleon bore Tjeder, with new localities from Poland and North Korea (Neuroptera: Myrmeleonidae). Ann. Upper Siles. Mus. Ent. 4: 53-58.

Gepp J., Hölzel H. 1989. Ameisenlöwen und Ameisenjungfern, Myrmeleonidae. Die Neue Brehm-Büchrei, 589: 1-108.

Röricht W. 1998. About the distribution of Myrmeleon (Grocus) bore (Tjeder, 1941). Acta zool. fenn. 209: 221-225.

Škapec J. (ed.) 1992. Red Data Book of Treatened and Valuable Plants and Animals in Czechoslovak Federal Republik. 3. Invertebrates: 1-155.

   
Autor  Roland Dobosz
   
 

COPYRIGHT © IOP PAN 2004-2009