| |
| |
|
Vertigo arctica (Wallenberg, 1858) | ||
| Rodzina | Vertiginidae Poczwarówkowate | |
| Rząd | Stylommatophora Trzonkooczne | |
| Gromada | Gastropoda Ślimaki (Brzuchonogi) | |
| Typ | Mollusca Mięczaki | |
| Status | Gatunek arktyczno-alpejski, w Polsce mający izolowane stanowiska jedynie w Tatrach. Objęty ochroną gatunkową, stanowiska chroni Tatrzański Park Narodowy. | |
| Rozmieszczenie | Zamieszkuje przede wszystkim góry Norwegii; ma rozproszone stanowiska w Szwecji, północnej Finlandii i północnej części Rosji. W Europie Środkowej i Zachodniej ma izolowane stanowiskach w wyższych położeniach górskich w Alpach i Karpatach (Kerney, Cameron, Jungbluth 1983, Pokryszko 1990, 2003, Riedel 1988). W Azji zamieszkuje północną część Syberii (Pokryszko 2003, Riedel 1988, Shileyko 1984). Gatunek ten często występuje w literaturze jako Vertigo modesta (Say 1824), nazwy te nie są jednak synonimiczne. Wszystkie dane o V. modesta z terenu Europy i Azji odnoszą się w rzeczywistości do V. arctica (Pokryszko 1990). W Polsce kilka izolowanych od głównego zasięgu stanowisk znajduje się w wapiennej części Tatr - w rejonie Czerwonych Wierchów i Kopy Magury (Pokryszko 1990, 2003, Riedel 1988). | |
| Biotop/Siedlisko | V. arctica jest gatunkiem wapniolubnym. W obrębie zwartego zasięgu zamieszkuje wilgotne lasy subarktyczne, otwarte lub częściowo zakrzewione zbocza górskie, turzycowiska. W Polsce i Słowacji żyje w siedliskach suchszych: murawach naskalnych w wapiennej części Tatr, od 1500 m n.p.m. wzwyż. Przebywa tam w kępach skalnic: gronkowej Saxifraga paniculata i nakrapianej S. aizoides, dębika ośmiopłatkowego Dryas octopetala, wśród wierzb: zielnej Salix herbacea i żyłkowanej S. reticulata, najczęściej w towarzystwie poczwarówek Columella columella i Vertigo alpestris (Pokryszko 1990, 2003). | |
| Biologia | Gatunek jajorodny, o nieznanym czasie życia i okresie rozrodu (Pokryszko 1990, 2003). | |
| Wielkość populacji w Polsce | Na polskich stanowiskach gatunek jest stosunkowo liczny, a stanowiska zajmują łącznie niewielką powierzchnię, w granicach 3-5 ha. | |
| Zagrożenia i ich przyczyny | Stanowiskom znajdującym się w pobliżu uczęszczanych szlaków turystycznych grozi jedynie zadeptywanie. Poza tym zagraża im pośrednio, poprzez niszczenie roślinności, zanieczyszczenie atmosferyczne. | |
| Prognoza zmian populacji | Zaistnienie czynników wymienionych jako zagrożenia może spowodować zniknięcie populacji. | |
| Aktualne sposoby ochrony | Wszystkie polskie stanowiska znajdują się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Podlega ochronie gatunkowej. | |
| Proponowane sposoby ochrony | Utrzymać dotychczasowe. | |
| Summary | A rare species, whose few localities in Poland are isolated from the main Arctic-Alpine range and located in the western part of the Tatra Mountains, within the Tatra National Park. The populations may be threatened by tourists wandering off tourist routes (treading paths through vegetation) and, indirectly, by atmospheric pollution. Protected by law. | |
| Źródła informacji | Kerney M.P., Cameron R.A.D., Jungbluth J.H. 1983. Die Landschnecken Nord- und Mitteleuropas. Paul Parey - Hamburg und Berlin, 384 ss, 890 figs., 368 maps.  Pokryszko B.M. 1990. The Vertiginidae of Poland (Gastropoda: Pulmonata: Pupilloidea) - a systematic monograph. Ann. Zool. 48: 133-257. Pokryszko B.M. 2003. Vertigo of continental Europe - autecology, threats and conservation status (Gastropoda, Pulmonata, Vertiginidae). Heldia 5: 13-26 Riedel A. 1988. Ślimaki lądowe Gastropoda terrestria. Katalog fauny Polski. XXXVI. PWN, Warszawa, 316 ss +1 mapa. Shileyko A.A. 1984. Nazemnye mollyuski podotryada Pupillina fauny SSSR (Gastropoda, Pulmonata, Geophila). Fauna SSSR. Mollyuski 3, 3, Leningrad. | |
| Autor | Beata M. Pokryszko | |
 |  |
COPYRIGHT © IOP PAN 2004-2009 |
)
