Europa, prawdopodobnie zlewnia Dunaju.

Naturalny obszar występowania nominatywnego podgatunku karpia obejmuje zlewisko ponto-kaspijsko-aralskie (zlewisko Morza Kaspijskiego, Czarnego i Aralskiego), skąd przeniknął w okresie plejstoceńskim do systemu Dunaju (Balon 1974, Baruš i in. 2001). Na Dalekim Wschodzie występują dwa podgatunki w rzekach zlewiska Pacyfiku - od Amuru na północy do Yunnanu, Birmy i wysp Indonezji na południu (Berg 1949).

Formy dzikie karpia (sazan) charakteryzują się wydłużonym, słabo ścieśnionym bocznie ciałem pokrytym dużymi, dachówkowato ułożonymi, łuskami cykloidalnymi. Rasy karpi hodowlanych, uzyskanych drogą selekcji, są mocno wygrzbiecone i mają relatywnie małą głowę. Niektóre pozbawione są całkowicie łusek (goły, bezłuski) lub też mają znacznie zredukowaną pokrywę łuskową (lampasowy, liniowy). W kącikach ust znajduje się dłuższa para wąsików. Otwór gębowy jest końcowy, wargi są grube, wysuwalne. Płetwa grzbietowa długa, sięgająca do końca nasady płetwy odbytowej. Płetwa ogonowa zaokrąglona, wcięta. Barwa głowy i grzbietu sazana jest ciemna, prawie czarna, boki jaśniejsze, srebrzyste z połyskiem, zależnie od podłoża, złotozielonym do złotawego. Płetwy ciemne, ogonowa lekko czerwona. Karpie hodowlane mają głowę i grzbiet jaśniejsze. Brzuch jasnożółty. Dolny płat płetwy ogonowej i płetwa odbytowa czerwonawe. Pozostałe płetwy szare. U niektórych ras poza ubarwieniem, zależnym od środowiska, odnotowuje się ubarwienie dziedziczne w kilku wariantach barwnych. Dymorfizm płciowy zaznacza się dłuższymi płetwami parzystymi i wyższą płetwą odbytową u samców, samice zaś mają bardziej masywną głowę i szersze ciało. (Berg 1949, Mišik 1958, Banarescu 1964, Balon 1974, Baruš i Oliva 1995, Baruš i in. 2001).

Gatunek fitofilny. Preferuje wody ciepłe, obejmujące głównie dolny bieg rzek, starorzecza oraz litoral eutroficznych jezior. Wybiera miejsca spokojne, zamulone i silnie zarośnięte oraz dobrze nasłonecznione. Może występować również w wodach słonawych, do 2‰. Optymalna temperatura wody wynosi 23-25°C, a pH 6,5-8,5. Powyżej 30°C przestaje żerować, a temperatury poniżej 0,3°C są krytycznymi. Jest mało wymagający pod względem koncentracji tlenu w wodzie. Optymalna koncentracja wynosi od 3 do 5 mg/l.

Samce dojrzewają w trzecim, a samice w czwartym roku życia. Tarło jest porcyjne i odbywa się, gdy woda osiągnie temperaturę 18-20°C. W naszych warunkach klimatycznych odbywa się najczęściej pod koniec maja i w czerwcu. Gatunek z fitofilnej grupy rozrodczej. Karp na tarliska wybiera płytkie nagrzane rozlewiska z obfitą miękką roślinnością. Płodność absolutna jest bardzo wysoka, sięgająca do 1,5 mln ziaren ikry na samicę. Jej średnica waha się od 1,1 do 1,6 mm. Okres rozwoju zarodkowego uzależniony jest od temperatury wody. Wykluwanie się larw w temperaturze wody 16-24°C następuje po 3-5 dniach. W okresie larwalnym odżywia się drobnym planktonem - wrotkami, naupliusami widłonogów i wioślarkami. Dorosłe osobniki są mało wymagające pod względem pokarmowym. Żywią się wyłącznie bentosem - głównie larwami owadów (ochotkowate), mięczakami, skąposzczetami i skorupiakami. Pokarmem roślinnym (glony, nasiona roślin) odżywia się sezonowo. Gatunek długowieczny, może osiągnąć wiek 45 lat i masę ponad 30 kg (Wolny 1974, Baruš i Oliva 1995, Bryliński 2000, Baruš i in. 2001).

W starożytności rozprzestrzeniany był w dwóch ośrodkach: chińskim (V w. p.n.e.) i europejskim (w tym samym czasie lub nieco później) (Balon 1969, 1974, 1995). Od średniowiecza (VII-XII w.) i w dalszych okresach hodowany w Europie masowo (Bryliński 2000). Pierwsze karpie sprowadzono na obszar południowej Polski prawdopodobnie z obszaru Czech i Moraw.

Karp był pierwszym introdukowanym gatunkiem ryby do wód polskich (Witkowski 1989). Prawdopodobnie wprowadzony został już w (XII?) XIII-XIV wieku. Pierwsza wzmianka o nim w Polsce pochodzi z Kroniki Jana Długosza (Szczygielski 1967). Gatunek wybitnie hodowlany, początkowo utrzymywany był w stawach przyklasztornych, głównie na Śląsku (Milicz, Przygodzice, Rybnik) i w Małopolsce (Oświęcim, Zator). W późniejszych okresach hodowany w okolicach Łowicza (Łyczkowice) i na Lubelszczyźnie (Ryki, Dęblin) (Rudziński 1962, 1963; Wolny 1974, Wojda 2004). Dalszy rozwój gospodarki karpiowej zaznaczył się w XVI i XVII w. W tym okresie powstają nowe gospodarstwa m.in. Tomice, Landek, Krzemien, Gołysz, Ochaby. Dziś jest to jeden z najpospolitszych i szeroko rozprzestrzenionych gatunków na obszarze prawie całej Polski. Występuje głównie w stawach rybnych, ale odnotowany też został w ok. 50% naszych rzek (Witkowski 1996). Jego liczebność w wodach otwartych uzależniona jest od wielkości zarybień oraz ucieczek z gospodarstw hodowlanych.

Ze względu na hodowlę karpia prowadzoną w Polsce na szeroką skalę, jego obecność (uciekinierzy i celowe zarybienia) jest możliwa w obrębie wszystkich obszarów chronionych, obfitujących w wolno płynące cieki, ze starorzeczami i eutroficznymi jeziorami. Odnotowany m.in. w Biebrzańskim, Wielkopolskim i Poleskim PN (Witkowski i Wiśniewolski 2005).

W wodach otwartych konkuruje o pokarm z gatunkami odżywiającymi się bentosem. Z racji tego, że penetruje partie denne (do głębokości nawet 13 cm) uwalnia z osadów znaczne ilości biogenów i wprowadza je do toni wodnej w postaci zawiesiny (Pliszka 1964). Przy dużych zagęszczeniach może zmieniać w istotny sposób warunki środowiskowe (m.in. zakwity glonów), przyspieszając tempo eutrofizacji naturalnych akwenów (Wolny 1962, Witkowski 2003), a przez to negatywnie oddziaływać na rodzime gatunki ryb. Ze względu na to, że w wodach otwartych rozmnaża się tylko sporadycznie, nie stanowi większego zagrożenia dla rodzimej ichtiofauny.

Brak wyraźnej szkodliwości, stanowi natomiast podstawowy i - przez kilkusetletnie przystosowania - doskonale utrwalony gatunek ryby hodowlanej w kraju. W skali rocznej produkuje się w Polsce ok. 30 tys. ton karpia, co stanowi 80% wszystkich ryb śródlądowych (Wojda 2004, Lirski 2007).

Występowanie gatunku zależy (głównie) od planów hodowlanych.

The natural area of occurrence of the nominative subspecies which has spread in Europe and almost all over the world is the Ponto-Caspian-Aral region. Common Carp was bred in Europe already in the 7^th century. It was the first fish introduced to Poland (in the 12^th century). Currently, it is one of the commonest and widely spread species in Poland, bred mainly in fish ponds. In open waters its numbers depend on the extent of stocking and escapes from breeding farms. In open waters Common Carp competes for food with native species feeding on benthos. Penetrating bottoms, it releases biogenes from sediments. At large densities the species can significantly change habitat conditions (algal blooms), accelerating the rate of eutrophication. As in our climatic conditions Common Carp reproduces only sporadically, it does not pose greater threat to the native ichthyofauna.