Serra da Arrábida, Portugalia.

Pierwotną ojczyzną gatunku jest Półwysep Iberyjski oraz, być może, częściowo Europa Zachodnia (Francja, Irlandia i Wielka Brytania).

Ślimak nagi. Maksymalna długość ciała wynosi 140 mm. Otwór oddechowy w przedniej części płaszcza. Powierzchnia płaszcza sięgającego 1/3 długości ciała jest ziarnista, a dalsza część ciała z dużymi, ostrymi zmarszczkami. Tylny koniec ciała zaokrąglony z dużym gruczołem kaudalnym. Kolor ciała osobników dorosłych jednorodny, czerwony, różowy, pomarańczowy, brązowy lub brunatny. Osobniki młode są często dużo jaśniej ubarwione. Podeszwa ślimaka jest biaława, śluz bezbarwny.

Ślimak ten zewnętrznie jest niezwykle podobny do Arion rufus (Linnaeus, 1758) i rozróżnienie tych dwu gatunków jest możliwe tylko na podstawie cech anatomicznych (budowy organów kopulacyjnych), z których najważniejsze (wg Wiktora 1996b, 2004) to: mały, prawie symetryczny jednoczęściowy przedsionek płciowy (atrium), duży i gruby w kształcie płaskiego pierścienia jajowód (oviductus), z krótkim i cienkim odcinkiem tylnym oraz gwałtownie rozszerzającym się grubościennym, rurowatym odcinkiem przednim, w którym osadzone są dwie podłużne listwy połączone w przedniej części, tuż przy ujściu do atrium. Zbiornik torebki nasiennej jest owalny.

Badania nad biologią A. lusitanicus prowadzone były zarówno w terenie jak i w warunkach laboratoryjnych (Kozłowski 2000c, Kozłowski i Kozłowska 2000, Kozłowski i Sionek 2000a, 2001; Sionek i Kozłowski 2001). Długość życia tych ślimaków wynosi około jednego roku, większość osobników ginie po złożeniu jaj. Ślimaki rozpoczynają kopulację po osiągnięciu dojrzałości płciowej (w wieku 5-8 miesięcy), tj. w trzeciej dekadzie lipca. Okres kopulacji trwa od 1,5 do 2,5 miesiąca w zależności od temperatury powietrza. Spadek temperatury poniżej 10°C ogranicza kopulację, a obniżenie do 5°C uniemożliwia ją. Cały proces kopulacji od odszukania partnera do rozłączenia się i rozejścia może trwać od 4 do 5,5 godzin.

Składanie jaj rozpoczyna się dwa do czterech tygodni po kopulacji (najwięcej w drugiej połowie września). Okres składania jaj trwa w zależności od temperatury od 2,5 do 3,5 miesiąca. Jaja składane są w złogach, na powierzchni lub w szczelinach gleby na głębokości 2-20 cm oraz pod kamieniami, kłodami, w kompostach i tym podobnych miejscach. W jednym złogu może być od 12 do 124 jaj (średnio 67,3 jaja). A. lusitanicus składa około 450 jaj. Jaja są okrągłe lub owalne, mlecznobiałe, o wymiarach 4,2 mm x 3,5 mm. Po złożeniu jaj około 75% ślimaków ginie, reszta zimuje i ginie wiosną następnego roku. Czas od złożenia jaj do wylęgu pierwszych ślimaków wynosi około miesiąca (średnio 36,3 dni). Wylęg rozpoczyna się na przełomie pierwszej i drugiej dekady września i trwa od 50 do 80 dni, aż do obniżenia temperatury powietrza do około 5°C. Przed zimą wylęgają się tylko jaja złożone w sierpniu i pierwszej połowie września, a złożone później (od połowy września do grudnia) zimują i wylęgają się wiosną następnego roku. Większość ślimaków przechodzi do kryjówek zimowych, gdy temperatura powietrza spada poniżej 2°C. Wiosenny wylęg trwa na ogół 4-6 tygodni od połowy marca. Może rozpocząć się wcześniej (styczeń, luty), gdy średnia temperatura powietrza osiągnie ponad 6°C. Ostatnie ślimaki wylęgają się pod koniec kwietnia. Badania nad tempem rozwoju jaj w różnych temperaturach w warunkach laboratoryjnych wykazały, że najwięcej ślimaków (85,5%) wylęga się w temperaturze 15°C. Większość ślimaków opuszcza kryjówki zimowe do końca marca (w zależności od temperatury). W marcu wylęgają się też ślimaki z zimujących jaj. W drugiej połowie maja populację tworzą głównie osobniki niedojrzałe i nieliczne dorosłe. Największe zagęszczenie dorosłych osobników przypada na pierwszą połowę sierpnia i utrzymuje się do końca września, czasem do połowy października. A. lusitanicus charakteryzuje się dużą tolerancją pokarmową i ekologiczną. W swojej pierwotnej ojczyźnie żyje w różnych biotopach otwartych i zalesionych, u nas zasiedla przede wszystkim silnie zdegradowane antropogenicznie środowiska, miejscami występując masowo. Pojawia się w różnych uprawach polnych i ogrodowych, głównie położonych w pobliżu zabudowań i cieków wodnych, czyniąc dotkliwe szkody.

Obserwacje prowadzone w rejonie masowego występowania ślimaka (Łańcut, Wysoka, Albigowa), w takich miejscach, jak: plantacje roślin, łąki, nieużytki, parki, zarośla, cmentarze, brzegi rzek i wysypiska śmieci, wykazały silne zróżnicowanie występowania tego ślimaka w poszczególnych siedliskach (Kozłowski 2000b). Najliczniej zasiedlane są plantacje niektórych warzyw (kapusta - do 30 ślimaków na 1m², sałata, fasola), kwiatów i bylin oraz truskawek i malin (w niektórych plantacjach malin nawet do 50 ślimaków na 1m²). Znacznie mniej ślimaków można znaleźć w uprawach roślin rolniczych, takich jak: burak, ziemniak, pszenica i rzepak. W siedliskach nierolniczych, takich jak: parki, cmentarze, zarośla nad brzegami rzek, wysypiska śmieci itp., liczebność ślimaków waha się od 3 do 7 osobników na 1m². A. lusitanicus wykazuje tendencje do licznego gromadzenia się w miejscach wilgotnych i obfitych w pokarm, takich jak: świeże resztki roślinne, komposty, głębokie rowy, zacienione skarpy cieków wodnych itp. W miejscach takich liczebność ślimaków może dochodzić do 100 osobników na 1m². A. lusitanicus można spotkać także na obszarach lasów liściastych i mieszanych (Proschwitz 1994, Kozłowski 2005a) oraz w niższych górach, np. w Austrii żyje na wysokości do 800 m n.p.m. (Reischütz 1986).

Arion lusitanicus, będąc ślimakiem pochodzenia iberyjskiego, ekspanduje z tego obszaru od ponad 50 lat. Pierwotny zasięg występowania tego ślimaka obejmował Hiszpanię, Portugalię i Azory (Simroth 1891, Quick 1952, 1960; Regteren Altena 1971, Chevallier 1972). Następnie rozprzestrzenił się w wielu krajach Europy, takich jak: Wielka Brytania (Ellis 1965, Davies 1987), Włochy (Regteren Altena 1971, Cossignani i Cossignani 1995), Francja (Regteren Altena 1955, 1971; Chevallier 1972), Belgia (Risch i Backeljau 1989), Niemcy (Schmid 1970), Holandia (Winter 1989), Szwajcaria (Regteren Altena 1971, Frank, 1998), Austria (Reischütz 1984), północno-zachodnia Bułgaria i Sofia (Wiktor 1983, Dedov i Penev 2004), północna Algieria (Wiktor 1983), Szwecja i Norwegia (Proschwitz 1992, 1994; Proschwitz i Winge 1994), Chorwacja i Słowenia (Wiktor 1996a) oraz Węgry (Pintér i Suara 2004). W Austrii pierwszy raz został znaleziony w 1900 roku, ale szerzej zaczął się rozprzestrzeniać w latach 70. (Reischütz 1986). Jako zawleczony synantrop występuje w Szwecji od 1975 (Proschwitz 1994), w Holandii od 1989 (Winter 1989), w Norwegii od 1994 (Proschwitz i Winge 1994).

Występowanie A. lusitanicus w Polsce udokumentowano po raz pierwszy w 1993 roku na podstawie okazów pochodzących ze stanowisk w Albigowej i Markowej w województwie podkarpackim (Kozłowski i Kornobis 1994, 1995). Pierwsze, niepotwierdzone identyfikacją gatunkową wzmianki o występowaniu tego ślimaka w Polsce pochodzą z 1987 roku, z terenu upraw roślin sadowniczych w Albigowej należących do Zakładu Doświadczalnego Instytutu Sadownictwa (Sionek 2006), ale pojawienie się u nas tego ślimaka brano pod uwagę już wcześniej (Riedel i Wiktor 1974). Początkowo znajdywany był w okolicy Albigowej i Markowej na wschód od Rzeszowa, a od 1990 roku zaczął się w szybkim tempie rozprzestrzeniać. W 1991 roku występował prawdopodobnie już w Rzeszowie na trzech stanowiskach (na cmentarzu i na terenie ogrodów działkowych (Sionek 2006). W 1995 roku zaobserwowano go w Rzeszowie na kolejnych stanowiskach oraz w okolicy Łańcuta (Kozłowski i Kornobis 1994, 1995; Kozłowski 1995, 2000a). W latach 1997-1999 stwierdzono jego występowanie w 93 stanowiskach znajdujących się w 23 miejscowościach na terenie Pogórza Rzeszowskiego i Dynowskiego (Kozłowski 2000a, Kozłowski i Sionek 2000b). Stanowiska występowania bardzo liczebnych populacji tego ślimaka obserwowano w bardzo różnych siedliskach, takich jak: ogrody, polach uprawne, parki, cmentarze, zarośla, miedze, rowy, brzegi rzek, śmietniska, gruzowiska itp. W roku 1997 znaleziono nowe stanowisko występowania A. lusitanicus w Małujowicach koło Brzegu (województwo opolskie), a w 1999 roku w Poznachowicach Górnych koło Wieliczki (województwo małopolskie) (Kozłowski 2001a). W latach 2001-2007 wykryto kilkanaście nowych stanowisk występowania A. lusitanicus: trzy stanowiska na terenie województwa małopolskiego, po dwa stanowiska w województwach: śląskim i łódzkim oraz po jednym stanowisku w województwach: podkarpackim, mazowieckim, pomorskim, warmińsko-mazurskim i wielkopolskim (Kozłowski 2008). Niewykluczone, że gatunek ten występuje także w innych miejscach kraju, jest jednak mylony z ślinikiem wielkim (A. rufus).

Do nowych siedlisk A. lusitanicus został introdukowany przypadkowo, prawdopodobnie wraz z materiałem roślinnym (sadzonki, produkty roślinne), z ziemią, z odpadami komunalnymi lub z środkami transportu. Ślimak rozprzestrzenia się także aktywnie, migrując wzdłuż rowów i cieków wodnych. Przeprowadzone w 2006 roku badania genetyczne populacji tego ślimaka z różnych stanowisk w Polsce, wykazały duże zróżnicowanie między populacyjne. Wskazuje to, że jego pochodzenie jest niejednorodne i może być wynikiem wielokrotnych, niezależnych introdukcji do Polski z różnych stanowisk Europy Zachodniej (Soroka i in. 2007). Wykrycie, zwłaszcza w ostatnich dwóch latach, wielu nowych stanowisk jego występowania sugeruje, że gatunek ten bardzo szybko rozprzestrzenia się na terenie Polski. Większość zbadanych stanowisk była zlokalizowana w obszarach zurbanizowanych gdzie A. lusitanicus żyje jako synantrop i wyrządza szkody w uprawach roślin. Stwierdzono również nieliczne stanowiska poza obszarami zabudowanymi, w lasach i zaroślach, położonych w pobliżu cieków i zbiorników wodnych (Kozłowski 2008).

Brak danych.

W krajach środkowej i zachodniej Europy A. lusitanicus występuje w różnych biotopach, zwykle jako gatunek synantropijny. Najczęściej zasiedla obszary zdegradowane działalnością człowieka, ogrody i brzegi pól uprawnych, gdzie jest groźnym szkodnikiem roślin (Reischütz 1984, Davies 1987, von Proschwitz 1994, Frank 1998). W związku z niszczeniem przez tego ślimaka wielu gatunków roślin, wypieraniem innych gatunków ślimaków i tendencją do ekspansji, A. lusitanicus może powodować niekorzystne zmiany w bioróżnorodności rodzimych ekosystemów i na obszarze niektórych krajów (Dania, Finlandia, Niemcy, Islandia, Litwa, Polska, Szwecja) został uznany za gatunek inwazyjny (Nobanis - North European and Baltic Network on Invasive Alien Species, 2006). Wieloletnie badania nad występowaniem i rozprzestrzenieniem A. lusitanicus w Polsce sugerują, że gatunek ten w procesie poszukiwania nowych baz pokarmowych, kryjówek i miejsc składania jaj, może wypierać inne gatunki ślimaków (Kozłowski 2008). Taki przypadek zarejestrowano na stanowisku zlokalizowanym w ogrodach działkowych położonych na terenie Rzeszowa, gdzie w latach 1993-1998 występował A. rufus, a po 2002 roku w tym samym miejscu znajdowano tylko osobniki A. lusitanicus (obserwacje R. Sionek, dane niepubl.). Masowe występowanie A. lusitanicus może także prowadzić do wyginięcia niektórych gatunków roślin. Prowadzone w okresie ponad 15 lat obserwacje nad szkodliwością A. lusitanicus na terenie gminy Łańcut (podkarpackie) wykazały, że ślimak ten w miejscach masowego występowania prawie całkowicie zniszczył dziko rosnące rośliny podagrycznika pospolitego (Aegopodium podagraria) (Kozłowki i Kozłowska 2000). Obecnie w pierwotnym miejscu występowania podagrycznika występują inne gatunki roślin, głównie z rodzaju Potentilla, Chamaenerion i Impatiens, które nie są zjadane przez ślimaka. Nastąpiła zatem sukcesja gatunków roślin nieatrakcyjnych dla ślimaka, na których A. lusitanicus nie żeruje.

A. lusitanicus zjada młode, soczyste organy roślin (kiełkujące nasiona, siewki, liście, pędy, korzenie, bulwy, owoce) i często wyrządza dotkliwe szkody w uprawach, zwłaszcza w okresach wschodów. Uszkadza prawie wszystkie gatunki warzyw i roślin rolniczych oraz niektóre gatunki roślin sadowniczych, ozdobnych, zielarskich i chwastów (Kozłowski i Kozłowska 1998, Topolska 1999, Kozłowski i Kałuski 2004, Kozłowski 2005a, 2008). Żeruje głównie w nocy i w pierwszych godzinach dnia (Kozłowski 2001b). W przechowalniach uszkadza warzywa i owoce powodując ich gnicie. Do najczęściej i najsilniej uszkadzanych należą: marchew, pietruszka, sałata, kapusta głowiasta i pekińska, burak ćwikłowy i fasola. Większość warzyw jest uszkadzana w fazie siewek oraz sadzonek. Na plantacjach najliczniej zasiedlonych przez ślimaki, w niektórych miejscach, młode rośliny niszczone są w 100% w ciągu kilku dni. W przypadku dojrzałych roślin najsilniej uszkadzane są liście kapusty i sałaty, liście i korzenie buraków ćwikłowych i marchwi oraz liście i strąki fasoli. Z roślin rolniczych najsilniej uszkadzane są: słonecznik, ziemniak i koniczyna perska, a w brzegowych partiach pól rzepak ozimy. Ślimak uszkadza także owoce truskawki i malin, a w sadach chętnie żeruje na spadach owoców. Atakuje także uprawiane i dziko rosnące rośliny ozdobne i zielarskie, głównie: prawoślaz ogrodowy (Althaea rosea), arcydzięgiel litwor (Archangelica officinalis), dalia (Dahlia variabilis), lilia biała (Lilium candidum), bazylia właściwa (Ocimum basillicum), rudbekia naga (Rudbeckia laciniata), aksamitka wzniesiona (Tagetes erecta), bieluń dziędzierzawa (Datura stramonium) i cynia (Zinnia elegant). Bardzo chętnie żeruje na dwuliściennych chwastach rosnących w pobliżu plantacji (Kozłowski 2005a).

Ze względu na szybkie rozprzestrzenianie się ślinika luzytańskiego w Polsce i ogromne szkody, jakie wyrządza w uprawach roślin, konieczne było podjęcie działań w celu ograniczenia skutków jego występowania i szkodliwości. Już w 1993 roku dwie instytucje rozpoczęły opracowywać program zwalczania tego ślimaka: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Rzeszowie oraz Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu. Wyniki badań i zalecenia dotyczące zwalczania A. lusitanicus zostały szczegółowo omówione w licznych publikacjach i instrukcjach (Kozłowski 1995, 2000d, e, f, 2002, 2003, 2004, 2005b, 2006, 2007a, b, 2008; Sionek 2003, 2006). W ramach chemicznych metod zwalczania w IOR prowadzone są od wielu lat badania nad biologiczną oceną moluskocydów, które później rejestrowane są do stosowana w Polsce przeciwko ślimakom (Kozłowski 2006). Prowadzone są także badania nad nie chemicznymi metodami zwalczania ślimaka, dotyczące możliwości wykorzystania: zabiegów profilaktycznych i agrotechnicznych, alternatywnych pokarmów, substancji odstraszających i różnych czynników biologicznych. Ochrona roślin przed tym ślimakiem polega obecnie na łącznym stosowaniu zabiegów profilaktycznych, agrotechnicznych i zabiegów chemicznych.

Zabiegi profilaktyczne obejmują takie czynności jak: osuszanie zbyt wilgotnych pól, niszczenie chwastów w uprawach roślin i w pobliskich rowach, miedzach i w zaroślach, częste wykaszanie trawników, usuwanie resztek pożniwnych, kompostów i różnych przedmiotów leżących na ziemi (gruzu, kamieni, desek, złomu i wszelkiego rodzaju śmieci), zabezpieczanie studzienek kanalizacyjnych i burzowych itp. Bardzo ważnym zabiegiem ograniczającym rozprzestrzenianie się ślinika luzytańskiego w nowych siedliskach jest właściwa kontrola roślinnego materiału rozmnożeniowego i produktów roślinnych.

Ślimaki można niszczyć mechanicznie wykonując zabiegi agrotechniczne, takie jak: motyczenie, bronowanie i ugniatanie gleby. Najprostszym sposobem likwidacji ślimaków jest bezpośrednie zbieranie z powierzchni gleby i roślin lub odławianie w pułapki chwytne, a następnie ich niszczenie. Jako pułapki stosuje się specjalne maty (50cm x 50cm, wykonane z arkuszy filcu pokrytych od góry folią aluminiową, a od dołu czarną folią), białe podstawki pod doniczki, dachówki, kawałki płyt pilśniowych, wykładzin lub desek. Pod pułapkami umieszcza się przynęty w postaci granulek moluskocydu, kawałków świeżych warzyw lub otrębów pszennych. Inną pułapką mogą być wkopane w ziemię pojemniki z piwem.

Plantacje roślin lub pojedyncze rośliny można chronić przez umieszczanie wokół nich barier i przeszkód utrudniających przedostanie się ślimaków. Wykorzystuje się do tego celu: trociny, korę i igły sosnowe, popiół, plewy jęczmienia, skorupki jajek, żwir i tłuczeń o ostrych krawędziach, wapno niegaszone, parzące nawozy mineralne (superfosfat, kainit) itp. Małe rośliny można chronić przez zakładanie osłon z plastykowych butelek po napojach.

Inną metodą ochrony roślin przed ślinikiem luzytańskim jest stosowanie alternatywnych pokarmów i roślin lub substancji odstraszających. Do najbardziej atrakcyjnych pokarmów należą: liście sałaty, kapusty, buraka ćwikłowego, strąki fasoli i korzenie marchwi oraz takie rośliny jak, rzepak oleisty, kolendra siewna, prawoślaz ogrodowy, arcydzięgiel litwor, lilia biała, aksamitka wzniesiona, szczwół plamisty, mak polny, bieluń dziędzierzawa, cząber ogrodowy, chaber bławatek, podagrycznik pospolity, pokrzywa zwyczajna i inne (Kozłowski 2005a, 2008). Obserwacje wskazują, że w ogrodach, gdzie nie uprawia się warzyw częste dostarczanie, na przykład liści sałaty i kapusty, w znacznym stopniu ogranicza uszkodzenia roślin ozdobnych (bylin i kwiatów) przez ślimaki. Aby zapewnić podczas całego sezonu wegetacyjnego wystarczającą ilość alternatywnego pokarmu, można w wydzielonych miejscach ogrodu wysiewać lub wysadzać atrakcyjne dla ślimaków rośliny. Innym potencjalnym sposobem ograniczania uszkodzeń roślin uprawnych przez ślimaki jest zastosowanie alkoholowych wyciągów roślin o właściwościach odstraszających (Barone i Frank 1999, Kozłowski i in. 2004). Należą do nich: mydlnica lekarska i łąkowa (Saponaria officinalis, S. pratense), pieprzyca siewna (Lepidium sativum), macierzanka (Thymus vulgaris), bodziszek cuchnący (Geranium robertianum), lebiodka pospolita (Origanum vulgare), wierzbownica kosmata (Epilobium hirsutum), rdest kolankowaty (Polyngonum nodosum) i ruta zwyczajna (Ruta graveolens). Jak na razie nie uzyskano pozytywnych wyników z zastosowaniem wodnych wyciągów roślinnych (Kozłowski i Kałuski 2007).

A. lusitanicus występuje w Polsce dopiero od kilkunastu lat i jak dotychczas nie ma wielu wrogów naturalnych. Podobnie jak inne gatunki ślimaków może być niszczony przez: drapieżne owady, głównie chrząszcze (Carabidae, Staphylinidae, Silphidae), płazy (żaby, ropuchy), gady (jaszczurki), ptaki (kosy, drozdy, rudziki, szpaki, gawrony, bażanty, sójki, mewy, kaczki i inne) oraz ssaki (jeże, krety, ryjówki). Wykorzystanie organizmów pożytecznych w biologicznym zwalczaniu ślimaków, pomimo wielu sukcesów uzyskiwanych w hodowlach laboratoryjnych, jest niewielkie. Jedynym pozytywnym przykładem jest pasożytniczy nicień Phasmorhabditis hermaphrodita. Jest on z powodzeniem stosowany do zwalczania ślimaków jako składnik preparatu Nemaslug (Wilson i inni. 1994). Środek ten jest bezpieczny dla ludzi i zwierząt i służy do zwalczania ślimaków w pszenicy ozimej, rzepaku ozimym i w roślinach ogrodniczych, jednak ze względu ze względu na niską trwałość i wysoką cenę, jest stosowany w ograniczonym zakresie.

Zabiegi chemicznego zwalczania ślinika luzytańskiego i innych szkodliwych ślimaków wykonuje się za pomocą granulowanych moluskocydów zawierających jako substancje aktywne - metiokarb lub metaldehyd. W Polsce zarejestrowanych i zalecanych do zwalczania ślimaków jest sześć moluskocydów: Mesurol-Alimax 02 RB, Ślimakol 06 GB, Ślimax 04 GB, Anty-Ślimak Spiess 04 GB, Glanzit 06 GB oraz potas w formie siarczkowej i chlorkowej - Ślimak-Stop 47PG. Moluskocydy oprócz substancji aktywnych zawierają atraktankty przynęcające ślimaki. Wadą moluskocydów jest ograniczenie efektywności działania podczas silnych opadów deszczu oraz niekorzystne oddziaływanie na inne organizmy (Moens i in. 1992). O skuteczności zabiegów decydują: właściwy termin ich wykonania oraz równomierne rozmieszczenie granulatów na powierzchni chronionej. Zabiegi należy wykonać podczas dużej aktywności ślimaków, najlepiej wieczorem, przed wilgotną nocą i bezdeszczowym, słonecznym dniem. Moluskocydy można stosować rzutowo na całej powierzchni plantacji lub tylko w ogniskach występowania ślimaków. W ogrodach rozsypuje się je głównie wokół zagonków roślin, kompostów i budynków oraz wzdłuż miedz i ścieżek. W przypadku możliwości kontaktu moluskocydów z kręgowcami (psy, koty, kury i inne) należy je stosować punktowo pod pułapkami do odłowu ślimaków. Zabiegi wykonuje się po przekroczeniu progów szkodliwości (średnio 3 ślimaki/m²). Pomimo niedoskonałości moluskocydów, właściwe ich stosowanie skutecznie ogranicza liczbę ślimaków.

W ostatnich latach w Instytucie Ochrony Roślin -PIB w Poznaniu prowadzone są badania nad przydatnością różnych syntetycznych związków chemicznych i substancji pochodzenia roślinnego i mikrobiologicznego o właściwościach deterentów i antyfidantów oraz nad opracowaniem nowej metody ich aplikacji za pomocą zaprawiania nasion (Kozłowski i Kozłowska 2007, Kozłowski i Kałuski 2007, Kałuski 2008).

Do 2000 roku A. lusitanicus znajdywany był w wielu miejscach na Rzeszowszczyźnie i występował tam masowo. W ostatnich latach, szczególnie po 2001 roku bardzo szybko rozprzestrzenił się na południu i w innych rejonach kraju (województwa: małopolskie, mazowieckie, opolskie, śląskie, łódzkie, wielkopolskie, pomorskie, warmińsko-mazurskie) (Kozłowski 2008). Podobne tempo rozprzestrzeniania się A. lusitanicus obserwowano w innych częściach Europy: w Austrii (Reischütz 1984), Wielkiej Brytanii (Davies 1987), Szwecji i Norwegii (Proschwitz 1992, 1994; Proschwitz i Winge 1994) oraz Szwajcarii (Frank 1998). Niewykluczone, że w Polsce ślimak ten występuje w wielu innych miejscach, jednak nie jest wykrywany lub być może jest mylony z gatunkiem A. rufus. Szybkiemu rozprzestrzenieniu się gatunku A. lusitanicus sprzyjają: wysoka płodność (ok. 450 jaj), zdolność do samozapłodnienia, duża mobilność, odporność na niesprzyjające warunki otoczenia i brak naturalnych wrogów w nowych siedliskach. Dzięki łagodnym zimom w ostatnich latach w Polsce, wzrasta procent przeżywalności jaj i zimujących osobników, co ma istotny wpływ na wzrost liczebności populacji i ekspansywność tego ślimaka. Jest bardzo prawdopodobne, że już za kilka czy kilkanaście lat pojawi się prawie na całym obszarze Polski.

Arion lusitanicus Mabille, 1868 is believed to have originated in the Iberian Peninsula; it is, however, possible that the natural range of the species comprises also part of Western Europe (south-western France, parts of Ireland and Great Britain). For more than 50 years it has been spreading as a synanthrope and currently occurs in the whole of Central Europe and in northern Algeria. In Poland Spanish Slug was for the first time found probably in the years 1987-88, in the environs of Albigowa (east of Rzeszów), and since 1990 it has been rapidly expanding its range in the region of Podkarpacie. In the years 1997-1999 there were found many localities of this species in the Rzeszów and Dynów foothills. In 1997 A. lusitanicus was found in the Opole region and in 2000 in Małopolska. In the period of 2001-2007 more than a dozen new localities were discovered in the voivodeships of Podkarpacie, Małopolska, Silesia, Łódź, Mazowsze, Pomerania, Warmia-Mazury and Wielkopolska. Spanish Slug colonizes primarily strongly degraded anthropogenic habitats and in places it may occur in masses. The species causes big damage to various field and garden crops.

There occur two peaks in numbers during the vegetation season, the first one in spring when population is dominated by juvenile, immature individuals and the second one at the end of summer and in early autumn. It feeds mainly on vegetables and also on certain industrial, ornamental and orchard plants, as well as on different species of herbaceous plants growing near cultivated plants on waste land and in brushwood. Spanish Slug shows preference for some cultivated and wild plants. It is responsible for big losses to their crops, particularly to crops of vegetable and ornamental plants. Owing to its large body size, high reproduction rate, wide ecological tolerance, wide range of food types, and absence of natural enemies, Spanish Slug adapts easily to new environments. These characteristics enable the species to form numerous populations and quickly expand the area of occurrence in Poland. Damage caused by this slug, its strong expansiveness and difficulties in its control make the species a serious invasive pest. Plant protection against Spanish Slug consists in a combined use of preventive measures. In recent years, specialists from the Institute of Plant Protection in Poznań have carried out studies on new molluscocides and their application to improve methods slug control.