Ameryka Środkowa i Północna, od Panamy do południowych rejonów Kanady; nie występuje w wysokich górach ani w strefie tundry i lasów borealnych (Lever 1985; Kays 2009).

Średniej wielkości ssak drapieżny; długość ciała ok. 65 (40-70) cm, ogona ok. 25 (20-30) cm, ciężar ciała ok. 5 (3,5-7) kg. Głowa szeroka z wąskim pyskiem; futro niezbyt długie, lecz gęste, puszysty pręgowany ogon; ubarwienie szaro-żółte i biało-czarne, na wysokości oczu czarna smuga.

Gatunek poligamiczny; samica rodzi zwykle 3-4 młode, które po 10 tygodniach opuszczają gniazdo, a po roku zaczynają samodzielne życie. Prowadzi nocny tryb życia, dzień przesypia w ukryciu, często w dużych dziuplach i w koronach drzew, aktywny cały rok. W czasie ostrych zim może zapadać w stan krótkiego odrętwienia; "hibernację" tę umożliwia mu zdolność gromadzenia jesienią dużego (do 2,5 kg) zapasu tłuszczu. Zwinny, bez trudu wspina się po drzewach, świetnie pływa, penetruje różne partie ekosystemów. Gatunek wybitnie oportunistyczny, łatwo dostosowujący się do zmiennych warunków zarówno środowiskowych, jak i troficznych. Niektóre osobniki w populacji żyją około 10 lat.

Szop pracz potrafi żyć w szerokim spektrum siedliskowym od dużych kompleksów leśnych po tereny zagospodarowane przez człowieka, w tym podmiejskie z ogródkami i parkami, gdzie może osiągać wysokie zagęszczenia. Preferuje siedliska nadwodne, żyzne lasy liściaste i mieszane o rozbudowanej strukturze, obfitujące w wykroty i stare, dziuplaste drzewa, zwłaszcza tereny leśne z bogatą siecią hydrologiczną, gdzie osiąga zagęszczenie 1-2 osobn./100 ha, a często wyższe (Lever 1985, Stubbe 1999, Gębczyńska i Raczyński 2003, Michler 2004, Bartoszewicz i Okarma 2007). Wszystkożerny; głównym pokarmem są drobne zwierzęta, m.in. płazy, ryby, raki, ślimaki, owady, padlina, jaja ptaków, a także różne owoce i nasiona, zwłaszcza orzechy, borówki i maliny (Bartoszewicz 2003, Bartoszewicz i in. 2008). Pokarm przed spożyciem jak gdyby opłukuje w wodzie, przebierając łapami, co wygląda jakby prał - stąd jego polska nazwa gatunkowa.

Jest cennym zwierzęciem futerkowym, hodowanym w fermach. W wyglądzie zewnętrznym, na pierwszy rzut oka, podobny do jenota Nyctereutes procyonoides, z którym dzieli niszę ekologiczną i z którym może być mylony.

W 1934 r. dwie pary szopów wypuszczono do lasu nad rzeką Eder na terenie Hesji, gdzie powstało jedno z głównych europejskich ognisk ekspansji gatunku. Przedtem i potem sprowadzane zwierzęta utrzymywano w fermach futrzarskich, skąd często wydostawały się na wolność w różnych miejscach Niemiec i Europy Środkowej (Lutz 1984, Bogdanowicz i Ruprecht 1987, Romanowski 1995, Stubbe 1999). W następstwie tego gatunek, na który polowano i który odławiano po obu stronach granicy podzielonych Niemiec, rozprzestrzenił się od Alp po Szlezwik-Holsztyn i na kraje sąsiednie. Dla Polski najważniejsze znaczenie ma populacja szopa, jaka powstała na wschód od Berlina w wyniku ucieczki osobników sprowadzonych w 1945 r. ze Stanów Zjednoczonych przez żołnierza amerykańskiego (Lever 1985). Inwazja na polskie przygraniczne tereny najwyraźniej jest udziałem tej właśnie rozrastającej się populacji.

Od 1936 roku rozpoczęto też introdukcję szopa pracza w europejskiej (wcześniej także azjatyckiej) części dawnego Związku Radzieckiego. Zwierzę to aklimatyzowano tam w celach hodowlanych, jak i dla "wzbogacenia łowisk". Spośród tamtejszych dość dobrze udokumentowanych przypadków introdukcji szopa (np. Lever 1985), w szczególności należy odnotować wypuszczenie w 1954 r. na wolność ok. 50 osobników tego zwierzęcia w trzy miejsca na Białorusi - w rejonie Homla, Brześcia i w dolinie Prypeci. Na terenach tych szopy rozprzestrzeniają się powoli, jakkolwiek lokalnie występują tam pospolicie i w dużej liczbie (Lever 1985, Bogdanowicz i Ruprecht 1987 i cyt. lit.). Zatem już dziś można się spodziewać wtargnięcia tego drapieżnika również do wschodniej Polski, zwłaszcza na teren Podlasia i Polesia Lubelskiego.

Gatunek ten nie wytworzył dotychczas ognisk rozprzestrzeniania się w Czechach ani na Słowacji, jakkolwiek odnotowano tam, głównie w środkowych Morawach, osobniki szopa pracza, które najwyraźniej zbiegły z lokalnych ferm hodowlanych i rozmnażają się w warunkach naturalnych (Červeny i in. 2001).

Tuż po II wojnie światowej pojedyncze osobniki występujące na wolności notowano w kraju w kilkunastu miejscach, najczęściej na Mazurach i Pomorzu (Bogdanowicz i Ruprecht 1987). Niewątpliwie były to osobniki zbiegłe lub wypuszczone z hodowli fermowych (najwięcej stwierdzeń w pobliżu ferm), założonych w granicach Polski (ponad 20 hodowli), i zapewne z niektórych ogrodów zoologicznych (np. w Gdańsku-Oliwie). Jedną z pierwszych i większych była hodowla pod Morągiem, skąd w 1945 r. wypuszczono na wolność dużą grupę (kilkadziesiąt?) osobników, które rozprzestrzeniły się w okolicach Ostródy, Morąga, Pasłęka i w obrębie lasów nidzkich (Panfil 1969, Bogdanowicz i Ruprecht 1987). Zbiegiem z hodowli mógł być osobnik obserwowany i później zastrzelony w 1988 r. w głębi rozległego kompleksu leśnego w Wielkopolsce w Nadleśnictwie Oborniki (Bereszyński i Mizera 1990), jakkolwiek nie można wykluczyć, że był to jeden z pierwszych osobników, jakie przeniknęły do Polski z Niemiec. Niemal w tych samych lasach nad Wartą w Nadleśnictwie Wronki w 1995 r. zaobserwowano kolejnego osobnika (Mizera 1997).

Wyraźny napływ osobników szopa pracza odnotowano w latach 1995-2004 nad Odrą w rejonie Szczecina i ujścia Warty (Bartoszewicz 2003a, 2003b; Kościów R. i in. 2004 – poster niepubl., Bartoszewicz i Okarma 2007); są więc podstawy, aby przyjąć, że ostatnia dekada XX stulecia wyznacza początek kolonizacji terenów zachodniej Polski przez osobniki z Brandenburgii, najprawdopodobniej z populacji podberlińskiej. Pod koniec XX i w pierwszych latach XXI w. stwierdzono szopy w 10-15 miejscach nad środkowo-dolną Odrą i dolnym odcinkiem Warty, w tym jedna obserwacja z 1993 r. spod Słońska dotyczy samicy z czterema młodymi (Bartoszewicz 2003b), a druga obserwacja z 2000 r. z okolicy jeziora Dąbie – samicy z trójką młodych (Kościów R. i in. 2004 – poster niepubl.). Świadczy to o tym, że na Pomorzu Zachodnim i w północno-zachodniej Wielkopolsce tworzy się dziko żyjąca populacja szopa, która zapewne będzie zdolna powiększać swój stan liczebny i areał występowania. Pojedyncze osobniki odnotowano też zresztą na Śląsku w rejonie Kędzierzyna-Koźla (2005 r.) oraz w kompleksie Lasów Kobiórskich k. Pszczyny (2006 r., A. Tomek – inf. ustna). Poza tym w latach 1945-2005 odnotowano kilkanaście, zwykle pojedynczych osobników na wolności, uznanych za zbiegów bądź wypuszczonych z niewoli. Nawet w miejscach ucieczki większej liczby osobników, jak np. pod Morągiem, we Wnorowie pod Sandomierzem, czy w rejonie Nowego Sącza (zob. Bogdanowicz i Ruprecht 1987) nie wykazano przypadku powstania wolno żyjącej populacji.

Powstająca nad dolną Odrą i Wartą dziko żyjąca populacja szopa w latach 2000-2004 liczyła najprawdopodobniej dziesiątki, jeśli nie ponad 100 osobników; razem z osobnikami zbiegłymi i wypuszczonymi z hodowli w całym kraju można ją ostrożnie szacować na kilkaset (150-300?) osobników. Znanych jest już z terenu Polski kilka przypadków zastrzelenia szopa pracza przez myśliwych.

Ostatnio pojawiła się informacja o szopach praczach także na Polesiu Lubelskim. Leśniczy i myśliwy Jerzy Filipek (inf. niepubl., za pośrednictwem W. Czeżyka i T. Orzeszko) w sezonie letnim 2009 obserwował rodzinę liczącą 7 osobników, w tym 5 młodych, w rejonie Zahajek (Nadl. Włodawa), 15-20 km od Bugu i granicy polsko-białoruskiej. W terenie dominują podmokłe łąki i lasy z kompleksami stawów rybnych położone w obrębie dorzecza Hanny (dopływ Bugu). Najprawdopodobniej mamy tu do czynienia z pierwszym udokumentowanym przypadkiem udanej inwazji szopa pracza z Białorusi, jakkolwiek leśnicy sygnalizowali obecność tego gatunku w Lasach Włodawskich już około 10 lat wcześniej (inf. W. Czeżyka).

Śledząc rozprzestrzenianie się szopa pracza w Niemczech (Lever 1985), a także początki jego przenikania do Polski, nasuwa się wniosek, że drogami ekspansji i inwazji tego gatunku są przede wszystkim zalesione i słabo zagospodarowane doliny rzeczne, a także tereny jeziorne i siedliska ciągnące się wzdłuż kanałów i innych cieków, czyli swego rodzaju korytarze ekologiczne. Jak zauważają niektórzy autorzy (Gębczyńska i Raczyński 2003) „teren Puszczy Noteckiej wpisuje się w dolinę Warty i Noteci, którą prowadzi obniżenie Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej, funkcjonujące dla wielu gatunków naziemnych w zachodniej Polsce jako szlak migracji na osi wschód-zachód”.

Szop pracz zasiedlił Park Narodowy "Ujście Warty", który - wraz z pogranicznym polsko-niemieckim Parkiem Krajobrazowym Doliny Dolnej Odry - znalazł się w centrum kolonizowanej części kraju. Wraz z lisem Vulpes vulpes, jenotem i łasicowatymi Mustelidae (włącznie z norką amerykańską Mustela vison) - szop stał się tu trwałym elementem zespołu drapieżników istotnie zmieniających lokalne stosunki faunistyczno-ekologiczne, zwłaszcza w ornitofaunie (Bartoszewicz M. 2003b). Podany także z rezerwatu "Świdwie", prawdopodobnie zasiedlił leśne rezerwaty przyrody w Puszczy Bukowej pod Szczecinem (podany z okolic jez. Dąbie i Miedwie; za Kościów R. i in. 2004 - poster niepubl.) oraz inne tereny Pomorza Zachodniego.

Jako wszechstronny drapieżnik, przy dużych zagęszczeniach, jakie jest zdolny osiągnąć (w Niemczech w siedliskach podmiejskich, jak np. w Kassel - podobnie jak w USA - osiągnął już zagęszczenie ok.100 osobn./100 ha; Hoffmann i Gottschang 1977, Lutz 1984, Hohmann 2001, Michler 2004, Michler i Hohmann 2005), stanowi poważne zagrożenie dla rodzimych zoocenoz, w szczególności gatunków rzadkich i ginących, jak kuraki leśne, duże dziuplaki, drozdy, ptaki siewkowe, wodne i wodno-błotne. Niemałe spustoszenia czyni w lęgach ptasich, które rabuje gdziekolwiek są umieszczone, nawet w zabezpieczonych przed kunami dziuplach, z których jaja bądź młode wybiera przebiegle łapami. Podobne straty wyrządza wśród innych drobnych (np. żaby) i średnich (np. zające) kręgowców, wpływając tym samym na strukturę i funkcjonowanie zespołów ekologicznych.

W rachubę wchodzi też konkurencja z niektórymi rodzimymi gatunkami, np. ze żbikiem Felis silvestris (Hohmann i Hupe 1999), jakkolwiek na razie oba gatunki występują allopatrycznie. Drapieżnik ten, wzbogacając krajową listę ssaków drapieżnych, podnosi w polskich ekosystemach poziom drapieżnictwa, a będąc roznosicielem pasożytów i zaraźliwych chorób pogarsza stan sanitarny środowiska przyrodniczego.

Doświadczenia z Niemiec i innych państw potwierdzają obawy (za Sumińskim 1976), że silne rozmnożenie się szopa pracza niweczy wszelkie próby restytucji zwierząt ginących, do jakich należą zwłaszcza głuszce, jarząbki i cietrzewie. Jakkolwiek już dziś w dużym stopniu można przewidzieć ekologiczne i gospodarcze (łowiectwo, rybactwo) skutki inwazji szopa na tereny Polski, to jednak dla pełniejszego rozeznania problemu niezbędne jest rozwijanie podjętych już badań ekologicznych (np. Bartoszewicz i in. 2008), i prowadzenie choćby najprostszego monitorowania zjawiska. Gatunek uważany jest też za roznosiciela wścieklizny (Stubbe 1999) i obcych pasożytów, m. in. bardzo groźnych nicieni - Baylisascaris procyonis i Strongyloides procyonis, które, w drodze analiz koproskopowych, wykazano w polskiej populacji szopa (Bartoszewicz i in. 2008).

Z punktu widzenia ochrony rodzimej fauny i gospodarki łowieckiej gatunek ten jest niepożądany w Polsce (por. także: Gębczyńska i Raczyński 2003), toteż - w ramach obowiązującego prawa - powinien być eliminowany przez odstrzały i odłowy z zastosowaniem metod traperskich. Aby redukcje pogłowia szopa odnosiły pożądany skutek, powinny być podjęte bezzwłocznie, przez pełny rok (respektując zasady humanitarne w przypadku samic z młodymi), ze szczególnym nasileniem w obszarze nadodrzańskim, w rejonach napływu gatunku. Wprowadzony na listę zwierząt łownych na mocy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 marca 2005 r. (Dz. U. 2005, Nr 45, poz. 433) oraz Rozporządzenia z dnia 16 marca 2005 r., określającego terminy polowań na zwierzęta łowne (Dz. U. 2005, Nr 48, poz. 459), wydanego na podstawie ustawy z dnia 13 października 1995 r. (Dz. U. 1995, Nr 147, poz. 713, z późniejszymi zmianami). Na podstawie powyższych aktów prawnych na szopa można w Polsce polować od 1 lipca do 31 marca, a na terenach obwodów łowieckich, w których występują głuszec i cietrzew - przez cały rok. Także w Niemczech jest zwierzęciem łownym, gdzie - przykładowo - w sezonie łowieckim 2000/2001 zastrzelono blisko 10 000 szopów, a w samej tylko Brandenburgii 1250 (za Bartoszewicz 2003a).

Śledząc przebieg i tempo kolonizacji terytorium Niemiec przez szopa pracza (Hoffmann i Gottschang 1977, Hohmann 2001), pierwszych migrantów i zawiązków dzikiej populacji tego gatunku można było oczekiwać w Polsce już w latach 70-80. XX wieku. Prawdopodobny jest następujący scenariusz inwazji szopa w Polsce: 1) Jeśli nawet przenikanie tego zwierzęcia na Ziemię Lubuską i Pomorze Zachodnie w ostatnich dekadach XX w. miało miejsce, były to z pewnością przypadki tak rzadkie, iż nie stwarzały warunków dla powstania udatnej populacji założycielskiej. Dopiero osiągnięcie przez populację wyjściową pewnej "masy krytycznej", czyli zagęszczenia wymuszającego dyspersję nadmiaru osobników, spowodowało nagłe przyspieszenie kolonizacji wolnych terenów po wschodniej stronie Odry. 2) Powstanie na początku tego stulecia wyraźnych już koncentracji stanowisk szopa w okolicach Szczecina i w przyujściowym odcinku doliny Warty, jak też pojawienie się tam pierwszych samic z młodymi świadczy o utrwalaniu się dziko żyjącej populacji tego gatunku w północno-zachodniej części kraju. 3) Jeśli przyjąć - wychodząc z dotychczasowych faktów zanotowanych na zachodzie kraju - że kolonizacja polskich terenów przebiega w tempie 80-100 km/5 lat, to należy się liczyć z tym, że w drugiej dekadzie bieżącego wieku szop pracz osiągnie na wschodzie linię Wisły. Nie można wykluczyć, iż w tym samym czasie dotrze do Wisły od wschodu inwazyjna populacja z Białorusi.

Racoon is a North-American species. It came to Poland from Germany at the end of the 20^th century. A sudden influx of Racoons from Brandenburg and Meklemburg was noted in the 1990s. In all probability the Lower Odra River was crossed by individuals from the population established near Berlin, originating from animals imported after World War II from the USA. The first record of a female with young was from the environs of Słońsk in 1993. The area colonized by Racoon in Poland covers Western Pomerania and areas situated on the lower Odra and Warta rivers. This invasive species inhabits, among others, the Ujście Warty (Warta River Mouth) National Park. There are signs of its further spread in the Odra drainage basin. So far, no individuals originating from the Racoon population established in Byelorussia have been found to enter the area of Poland. Earlier, in the wild only single individuals were noted in different regions of Poland. Evidently they were escapees from fur farms. In Poland Racoon is a game species.