Projekt

N N304 326036 Weryfikacja hipotezy uwolnienia od wrogów (enemy release hypothesis) na wybranych gatunkach roślin rodzimych i obcych we florze Polski.
Kierownik projektu:
Wykonawcy:
Źródło finansowania:MNiSW
Kwota na realizację:144 750 PLN
Okres realizacji: 2009 - 2013
Opis projektu:

Jedną z koncepcji tłumaczących sukces jaki odnoszą gatunki obce po introdukcji na nowe obszary jest hipoteza uwolnienia od wrogów („enemy release hypothesis, erh). Według niej, w rezultacie introdukcji w nowe miejsca, gatunki obce tracą swoich naturalnych wrogów (patogeny, pasożyty, drapieżniki, roślinożerców). Mała presja ze strony lokalnych wrogów, lub nawet całkowity jej brak, sprawia, że w porównaniu z gatunkami lokalnymi, gatunki obce na nowych obszarach mają ograniczoną konieczność (lub nie mają jej w ogóle) fizycznej lub chemicznej obrony przed zagrożeniami, które „nękały” je na obszarze ich naturalnego występowania. Związane z tym oszczędności energii mogą być inwestowane na przykład w szybszy lub/i dłuższy wzrost i w większą liczbę potomstwa. Prowadzi to do wzrostu liczebności populacji gatunku obcego i jego rozprzestrzeniania się, a w konsekwencji – do wystąpienia negatywnych oddziaływań z lokalną przyrodą lub/i gospodarką. Niniejsze badania mają na celu weryfikację przewidywań wynikających z tej hipotezy.

W 2011 r. kontynuowano badania rozpoczęte w 2009 r. W miesiącach od maja do października w sezonach 2009 i 2010 przeprowadzono weryfikację hipotezy uwolnienia od wrogów (enemy release hypothesis) na 9 gatunkach roślin flory Polskiej – 6 obcych: Impatiens parviflora, I. glandulifera, I. walleriana, I. balsamina, Reynoutria japonica, Solidago gigantea i 3 rodzimych: Impatiens noli-tangere, Polygonum bistorta, Solidago virgaurea. Badania prowadzono równocześnie na terenie Rowu Skawińskiego i Rowu Podtatrzańskiego (w tym w sezonach 2010 i 2011 na dwóch stanowiskach w Tatrzański PN). Każdy gatunek podlegał codwutygodniowej kontroli na czterech stanowiskach badawczych (w uprawie i naturalnym stanowisku / region).

W trakcie kontroli oceniano stopień i rodzaj widocznych uszkodzeń liści i łodygi badanych roślin. Ponadto oszacowywana była liczebność i różnorodność obecnych na badanych roślinach bezkręgowców. Przy każdej kontroli sporządzano dokumentację fotograficzną, podlegająca późniejszej analizie. Kontrole były prowadzone co dwa tygodnie od początku sezonu wegetacyjnego, aż do momentu bezpośrednio poprzedzającego owocowanie. Kontrolowano 15 losowo wybranych, spośród 50 oznakowanych, osobników każdego gatunku. W czasie ostatniej kontroli, 15 losowo wybranych osobników każdego gatunku zostało pozyskanych wraz z korzeniami. Rośliny zasuszono i zmierzono ich suchą masę części nad- i podziemnych.

Na rok 2012 planowana jest analiza zgromadzonych danych i opublikowanie ich w postaci artykułów naukowych. Dane te będą również stanowiły integralną część rozprawy doktorskiej kierownika projektu.

 

Lista projektów