Projekt

N N305 376438 Przemiany środowiskowe oraz kolonizacja i sukcesja roślinności na obszarze historycznych koloni pingwinów w Antarktyce.
Kierownik projektu:
Wykonawcy:
Źródło finansowania:MNiSW
Kwota na realizację:197 000 PLN
Okres realizacji: 2010 - 2013
Opis projektu:

 

Celem tego projektu jest analiza przemian środowiskowych oraz procesów kolonizacji i sukcesji roślinności na terenie opuszczonych (historycznych) koloni pingwinów w warunkach antarktycznych ekosystemów lądowych. W szczególności projekt ma na celu odpowiedzieć na pytania: (1) jak zmieniają się w czasie warunki środowiskowe (warunki troficzne) na obszarze koloni pingwinów po ich opuszczeniu przez pingwiny, (2) jak zmienia się w czasie skład gatunkowy oraz zróżnicowanie roślinności na terenie koloni pingwinów po ich opuszczeniu przez te ptaki, (3) jaka jest rola reliktowych kolonii pingwinów w kształtowaniu wzorców rozmieszczenia i kompozycji florystycznych współczesnych zbiorowisk roślinnych, (4) jakie są podobieństwa i różnice w przebiegu badanych procesów pomiędzy oboma biogeograficznymi rejonami Antarktyki oraz (5) jakie są podobieństwa i różnice czasowych wzorców zróżnicowania roślinności na opuszczonych koloniach pingwinów oraz przestrzennych wzorców zróżnicowania roślinności wokół aktywnych koloni tych ptaków. Zadania badawcze realizowane są zarówno w oparciu o materiały zebrane na Antarktydzie podczas wcześniej przeprowadzonych tam badań terenowych, jak i materiały planowane do uzyskania podczas kolejnych badań terenowych.

 

            W minionym roku zgodnie z harmonogramem realizacji projektu przeprowadzono: (1) badania terenowe na Antarktydzie w rejonie Ziemi Wiktorii, (2) weryfikacje taksonomiczne porostów i mszaków oraz (2) analizy laboratoryjne parametrów fizykochemicznych gleby. Badania terenowe przeprowadzono na obszarze reliktowych i aktywnych koloniach pingwinów na wyspach Beaufort, Franklin oraz Rossa. Weryfikacje taksonomiczne zebranych prób porostów pozwoliły na oznaczenie łącznie 40 gatunków, w tym stwierdzono cztery gatunki nowe dla Antarktydy (Caloplaca erecta, C. soropelta, C. tominii, Physcia tenella) oraz dwa nowe dla rejonu Ziemi Wiktorii (Lecania nylanderiana, Lecanora polytropa). Analizy prób gleby pozwoliły na ocenę wpływu kolonii pingwinów na parametry fizykochemiczne gleby. Uzyskane wyniki wskazują, że gleba na terenie reliktowych kolonii pingwinów nawet po tysiącach lat od opuszczenia terenu kolonii przez pingwiny, podobnie jak gleba na terenie aktywnych kolonii, odznacza się specyficznymi parametrami (tj. niskie pH oraz wysokie zasolenie i zawartość C, N, P, Ca, K, Na, Mg) oraz podwyższoną zawartością wielu pierwiastków śladowych (tj. Ag, As, Cd, Cu, Li, S, Sb, Se, Si, Sr, W, Zn). Wyniki te wskazują, że w antarktycznych ekosystemach lądowych aktywne oraz reliktowe kolonie pingwinów (nawet po tysiącach lat po opuszczeniu przez te ptaki) są ważnym źródłem biogenów. Jednak dla wielu gatunków roślin i organizmów glebowych wysoka zawartość pierwiastków toksycznych może być czynnikiem ograniczającym ich kolonizację. W oparciu o uzyskane wyniki opublikowano 2 oryginalne prace naukowe oraz opracowano manuskrypt kolejnej pracy.

 

            Zgodnie z harmonogramem projektu prowadzono również przygotowania do kolejnej wyprawy i badań terenowych planowanych na okres antarktycznego lata 2011/12. Badania te realizowane będą przy logistycznym wsparciu ze strony US Antarctic Program NSF.

 

Lista projektów