powiększ

Leptothorax interruptus (Schenck, 1852)
Wysmuklica przerwana

Rodzina  Formicidae  Mrówkowate
Rząd  Hymenoptera  Błonkoskrzydłe
Gromada  Insecta  Owady
Typ  Arthropoda  Stawonogi
   
Status  Z natury rzadki i mało znany gatunek europejski. W Polsce na nielicznych i rozproszonych stanowiskach. Niechroniony.
   
Rozmieszczenie  Występuje w Europie Południowej i Środkowej, znany też z południowych części Wysp Brytyjskich, Szwecji i Finlandii (Czechowski, Radchenko, Czechowska 2002). W Polsce stwierdzony był dwukrotnie na dwóch odległych stanowiskach: w 1931 r. w Ligocie Dolnej k. Strzelec Opolskich na Górnym Śląsku (Nowotny 1931) i po prawie 70 latach na Pobrzeżu Bałtyku w Słowińskim Parku Narodowym (Czechowski, Radchenko, Czechowska 2002). W 1951 r. omyłkowo podano go z Pienin (Koehler 1951) na podstawie błędnego oznaczenia Leptothorax unifasciatus (Latreille, 1798) (Czechowski, Radchenko, Czechowska 2002).
   
Biotop/Siedlisko  L. interruptus jest stenotopem kserotermicznych zbiorowisk trawiastych i otwartych powierzchni pokrytych porostami. W Słowińskim Parku Narodowym znaleziono dwie robotnice na wydmie porośniętej lasem sosnowym (Czechowski, Radchenko, Czechowska 2002).
   
Biologia  Kolonie liczą do kilkuset robotnic i występują w formie monoginicznej z jedną makrogyną (dużą królową) lub poliginicznej z wieloma mikrogynami (małymi królowymi). Gniazda zakłada w ziemi, pod suchym mchem, kamieniami i w szczelinach skalnych (Czechowski, Radchenko, Czechowska 2002).
   
Wielkość populacji w Polsce  Rozproszone izolowane stanowiska.
   
Zagrożenia i ich przyczyny  W Polsce L. interruptus jest gatunkiem krańcowo rzadkim, żyjącym w nielicznych, swoistych mu środowiskach.
   
Prognoza zmian populacji  Stanowiska, poza obszarami czynnie chronionymi pod kątem zachowania otwartych zbiorowisk kserotermicznych, będą samoistnie zanikać w miarę postępu naturalnej sukcesji, a także będą likwidowane wraz z zagospodarowywaniem tzw. nieużytków. Zachowanie dotychczasowego stanu populacji L. interruptus możliwe jest na obszarach czynnie chronionych; poza nimi należy się spodziewać regresu gatunku.
   
Aktualne sposoby ochrony  Nie podlega ochronie gatunkowej. Jedyne obecnie znane w Polsce stanowisko znajduje się na terenie parku narodowego. W dawnym wydaniu polskiej Czerwonej Listy uznany za umiarkowanie zagrożony (Pisarski i in. 1992), w nowym wydaniu - za zagrożony (Czechowski 2002). Na "czerwonych listach" w Niemczech uznany za zagrożony (Day 1991, Seifert 1996), a w Wielkiej Brytanii za rzadki (Day 1991).
   
Proponowane sposoby ochrony  Ich określenie wymaga specjalistycznych badań nad występowaniem L. interruptus w Słowińskim Parku Narodowym. W ramach ogólnych działań na rzecz ochrony tego gatunku w Polsce wskazane jest poszukiwanie w odpowiednich środowiskach ewentualnych dalszych jego stanowisk, zwłaszcza na Pobrzeżu Bałtyku i na południu kraju. Gatunek nie do rozpoznania przez niespecjalistę.
   
Summary  Lepothorax interruptus is a rare and little known European species, a stenotope of xerothermic habitats. In Poland noted twice at two distant localities: in Upper Silesia and, nearly 70 years later, in the Słowiński National Park (Baltic Coast); in the case of the latter locality only single worker ants were found. Identification of threats and formulation of recommendations for conservation need special studies. Active protection of L. interruptus habitat seems to be a prerequisite for conservation of this species.
   
Źródła informacji  Czechowski W. 2002. Formicidae. Mrówki. W: Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce Z. Głowaciński (red.). Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków, 62-65.

Czechowski W., Radchenko A., Czechowska W. 2002. The ants (Hymenoptera, Formicidae) of Poland. MIZ PAS, Warsaw: 200 + 1 pp.

Day M.C. 1991. Towards the conservation of aculeate Hymenoptera in Europe. Nature and Environment Series, No. 51, Council of Europe Press, Strasbourg, 33 pp.

Koehler W. 1951. Fauna mrówek Pienińskiego Parku Narodowego. PWRiL, Warszawa, 55 ss.

Nowotny H. 1931. Verzeichnis der bisher in Oberschlesien aufgefundenen Ameisen. Mitt. Beuth. Gesch.-Museumsver. 13/14: 150-157.

Pisarski B., Huflejt T., Garbarczyk H., Głogowski S., Kierych E., Marczak P., Sawoniewicz J., Skibińska E. 1992. Błonkówki Hymenoptera. W: Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Z. Głowaciński (red.). ZOP i ZN PAN, Kraków: 43-48.

Seifert B. 1996. Ameisen: beobachten, bestimmen. Naturbuch Verlag, Augsburg, 352 ss.

   
Autor  Wojciech Czechowski, Wiesława Czechowska & Aleksandr Radchenko
   
 

COPYRIGHT © IOP PAN 2004-2009