powiększ

Polyommatus ripartii (Freyer, 1830)
Modraszek gniady
Ripart's Anomalous Blue

Rodzina  Lycaenidae  Modraszkowate
Rząd  Lepidoptera  Motyle
Gromada  Insecta  Owady
Typ  Arthropoda  Stawonogi
   
Status  Gatunek o bardzo ograniczonym areale występowania, mocno zagrożony wyginięciem. Prawnie chroniony.
   
Rozmieszczenie  Zasięg tego gatunku składa się z kilku różnej wielkości areałów w południowej Europie, głównie w Pirenejach, Alpach Nadmorskich, na Półwyspie Bałkańskim, Krymie oraz Rosji (Kudrna 2002). Znany także z Azji Mniejszej (Buszko 1993). W Polsce znany z kilku stanowisk w okolicach Miechowa i na Ponidziu (Przybyłowicz 2000). Polskie stanowiska oddalone są o około 1000 km od najbliższych miejsc występowania gatunku.
   
Biotop/Siedlisko  Murawy o charakterze stepowym porastające wapienne lub gipsowe wzgórza oraz polany śródleśne.
   
Biologia  Gatunek wydaje jedno pokolenie w ciągu roku. Motyl pojawia się od początku lipca do końca sierpnia. Gąsienica żyje na sparcecie Onobrychis.
   
Wielkość populacji w Polsce  Trudna do oszacowania. Na niektórych stanowiskach obserwowano kilkadziesiąt osobników w ciągu dnia.
   
Zagrożenia i ich przyczyny  Główną przyczyną wymierania modraszka gniadego w Polsce jest naturalna sukcesja drzew i krzewów prowadząca do zarastania i degradacji optymalnych siedlisk. Jedynie zbiorowiska na podłożu gipsowym, np. w Krzyżanowicach, są stosunkowo mało podatne na zarastanie. Niekorzystne jest także wiosenne wypalanie traw niszczące młodsze stadia gąsienic. Istotne znaczenie ma także nielegalne odławianie motyli przez kolekcjonerów.
   
Prognoza zmian populacji  Widoczna jest tendencja do znikania gatunku z dawniej zajmowanych stanowisk. W związku z tym należy spodziewać się dalszego kurczenia się areału jego występowania w Polsce. Najdłużej gatunek powinien przetrwać w rejonie wzgórz gipsowych Ponidzia, gdzie zbiorowiska kserotermiczne są najbardziej trwałe.
   
Aktualne sposoby ochrony  W Polsce gatunek objęty jest ochroną prawną.
   
Proponowane sposoby ochrony  Najkorzystniejsza dla gatunku jest ochrona rezerwatowa, pod warunkiem utrzymania tam muraw stepowych. Wyginięcie gatunku w już utworzonych rezerwatach było wynikiem zarośnięcia ich przez roślinność krzewiastą.
   
Summary  The species occurs in a very limited area in southern Poland. This area is distant by almost 1000 km from the other places of its occurrence. It is associated with steppic meadows on sunlit hillocks and slopes. The species is threatened due to overgrowing of its breeding habitat by shrubs; isolation and small numbers contribute to this threat. It is recommended that the localities of Polyommatus ripartii occurrence should be protected in nature reserves where its habitats will be maintained in the appropriate state enabling its survival. It is protected by law in Poland.
   
Źródła informacji  Buszko J. 1993. Atlas motyli Polski. I. Motyle dzienne (Rhopalocera). Grupa IMAGE, Warszawa, 269 ss.

Kudrna O. 2002. The distribution Atlas of European Butterflies. Oedippus 20, 343 pp.

Przybyłowicz Ł. 2000. Polish butterflies of the subgenus Polyommatus (Agrodiaetus) (Lepidoptera, Lycaenidae), Pol. Pismo entomol. 69: 329-334.

   
Autor  Jarosław Buszko
   
 

COPYRIGHT © IOP PAN 2004-2009