| |
| |
|
Sialis nigripes Pictet, 1865 | ||
| Rodzina | Sialidae | |
| Rząd | Megaloptera Wielkoskrzydłe | |
| Gromada | Insecta Owady | |
| Typ | Arthropoda Stawonogi | |
| Status | Rzadki gatunek europejski o dysjunktywnym areale występowania. W Polsce znany tylko z trzech stanowisk w zlewni Sanu. Niechroniony. | |
| Rozmieszczenie | Występuje wyspowo od Irlandii, Anglii i Danii na północy po Hiszpanię, Włochy, Grecję i Bułgarię na południu (Aspöck, Hölzel, Aspöck 2001). W Polsce osiąga północno-wschodnią granicę występowania. Wszystkie stanowiska z Polski pochodzą z lat dziewięćdziesiątych XX w. i związane są z Sanem i jego dopływami; przypadają one na Przemyśl, Brylińce (okolice Przemyśla) i Zwierzyń (okolice Leska) (Dobosz R. - mat. niepubl.). | |
| Biotop/Siedlisko | Żyje w wodach płynących, preferuje duże rzeki choć, jak wskazują dane z Polski, występuje również w ich niewielkich dopływach, stwierdzany jest również w jeziorach (Elliott 1996). Według danych literaturowych (Aspöck, Aspöck, Hölzel 1980) gatunek występujący w rejonach podgórskich i górskich do wysokości 1200 m n.p.m. | |
| Biologia | Poznana stosunkowo słabo. Jaja o charakterystycznym wydłużonym mikropyle składane są w złożach do 900 sztuk na roślinności nadwodnej od 0,5-3 m nad lustrem wody. Larwy, podobnie jak pozostałych gatunków z tego rodzaju, są drapieżnikami aktywnie polującymi na larwy ochotkowatych, drobne pierścienice czy bentosowe skorupiaki. W początkowym okresie życia larwy I stadium odżywiają się detrytusem. Przepoczwarczenie odbywa się na brzegu wody np. pod kamieniami. Całkowity cykl rozwojowy trwa dwa lata. Imagines pojawiają się od maja do czerwca w zależności od szerokości geograficznej i temperatury otoczenia (Elliott 1996). Dorosłe owady latają stosunkowo słabo i znajdowane są najczęściej na roślinności nadwodnej. | |
| Wielkość populacji w Polsce | Gatunek stwierdzony jedynie w kilku miejscach w Sanie i jego dopływach, w niewielkiej - jak na owady - liczebności. Wyraźnie ustępuje liczebnie innym gatunkom żylenicy, jak Sialis lutaria, czy S. fuliginosa. | |
| Zagrożenia i ich przyczyny | Gatunek w kraju ograniczony zasięgiem do dorzecza Sanu i do niewielkich populacji, toteż narażony jest na duże ryzyko zaniku, np. wskutek zanieczyszczenia Sanu i jego dopływów. | |
| Prognoza zmian populacji | Trudna do określenia. | |
| Aktualne sposoby ochrony | Gatunek nie objęty jakąkolwiek formą ochrony prawnej. | |
| Proponowane sposoby ochrony | Jedyną skuteczną metodą ochrony żylenicy jest dbanie o stan czystości rzeki San i jej dopływów oraz zachowanie naturalnej linii brzegowej tejże rzeki wraz z roślinnością nadwodną. | |
| Summary | One of the rarest species from the family Sialide in Poland, with the distributional range limited to the drainage basin of the San River; known only from three localities. Not protected. The only effective method of its conservation is to prevent pollution of rivers in which it occurs. | |
| Źródła informacji | Aspöck H., Aspöck U., Hölzel H. 1980. Die Neuropteren Europas. Bd. I, II. Krefeld: 495 + 355 ss.  Aspöck H., Hölzel H., Aspöck U. 2001. Kommentierter Katalog der Neuropterida (Insecta: Raphidioptera, Megaloptera, Neuroptera) der Westpaläarktis. Denisia 2: 1-606. Elliott J.M. 1996. British freshwater Megaloptera and Neuroptera: A key with ecological notes. Freshwater Biological Association Scientific Publication 54: 1-69. | |
| Autor | Roland Dobosz | |
 |  |
COPYRIGHT © IOP PAN 2004-2009 |
)
