| |
| |
|
Chazara briseis (Linnaeus, 1764) | ||
| Rodzina | Nymphalidae Rusałkowate | |
| Rząd | Lepidoptera Motyle | |
| Gromada | Insecta Owady | |
| Typ | Arthropoda Stawonogi | |
| Status | Gatunek kserotermofilny, znany z nielicznych stanowisk w Polsce, wymierający. Objęty ochroną prawną. | |
| Rozmieszczenie | Zasięg gatunku obejmuje południową i częściowo środkową Europę, północną Afrykę oraz zachodnią część Azji po góry Ałtaj i Pamir (Buszko 1993). W Polsce przebiega północna granica zasięgu gatunku. Dawniej rozpowszechniony na wapiennych terenach wyżynnych (Romaniszyn, Schille 1929), obecnie zachował się jedynie na trzech stanowiskach w okolicach Kielc i Kazimierza Dolnego (Buszko 1997b). | |
| Biotop/Siedlisko | Murawy kserotermiczne na wapiennych wzgórzach, wapienne skałki, kamieniołomy wapienia. | |
| Biologia | Gatunek ma jedno pokolenie w ciągu roku. Motyl pojawia się od końca lipca do końca sierpnia. Chętnie siada na kamieniach, skałach i ziemi. Gąsienica żyje na różnych gatunkach traw (Higgins, Riley 1970), zwłaszcza na stokłosie prostej Bromus erectus, kostrzewie owczej Festuca ovina i seslerii skalnej Sesleria varia (Ebert (ed.) 1991b). | |
| Wielkość populacji w Polsce | Trudna do oszacowania. W miejscu najliczniejszego występowania na stanowisku, w Chęcinach, obserwuje się do kilkudziesięciu osobników w ciągu dnia. | |
| Zagrożenia i ich przyczyny | Zagrożeniem dla gatunku jest zmiana charakteru właściwego mu środowiska poprzez zarastanie ciepłolubną roślinnością krzewiastą. Również użytkowanie środowisk przez wypas i nadmierne wydeptywanie może wpływać niekorzystnie na przeżywalność gatunku. Z pewnością są także inne, bliżej nie sprecyzowane przyczyny gwałtownego kurczenia się zasięgu tego gatunku w Polsce. | |
| Prognoza zmian populacji | Gatunek w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat wymarł na wielu stanowiskach. Wnioskując na podstawie tempa wymierania należy się spodziewać zniknięcia gatunku na obszarze Polski w ciągu najbliższych kilkunastu lat. | |
| Aktualne sposoby ochrony | Motyl ten jest objęty w Polsce ochroną gatunkową. | |
| Proponowane sposoby ochrony | Jedyne nadające się do ochrony stanowisko w Chęcinach należałoby objąć ochroną rezerwatową oraz zadbać o powstrzymywanie sukcesji roślinnej i zabezpieczyć stanowisko przed nadmierną penetracją ludzką. Wskazane byłoby również podjęcie szczegółowych badań nad biologią gatunku w celu przygotowania programu ewentualnej restytucji w dogodnych biotopach. | |
| Summary | The species is known from a few localities in southern Poland. Its habitats are xerothermic grasslands on limestone substratum. During the last several decades it has disappeared from many localities. One may suspect that it will become extinct in Poland within the nearest ten-twenty years. It is proposed that the last important stronghold of this species in Poland should be protected in a nature reserve. Protected by law. | |
| Źródła informacji | Buszko J. 1993. Atlas motyli Polski. I. Motyle dzienne (Rhopalocera). Grupa IMAGE, Warszawa, 269 ss.  Buszko J. 1997b. Atlas rozmieszczenia motyli dziennych w Polsce (Lepidoptera: Papilionoidea, Hesperioidea) 1986-1995. Oficyna Wydawn. Turpress, Toruń, 170 ss. Ebert G. (ed.) 1991b. Die Schmetterlinge Baden Württembergs, Band 2, Tagfalter II. E. Ulmer, Stuttgart, 535 ss. Higgins L.G., Riley N.D. 1970. A Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe. Collins, London, 384 pp. Romaniszyn J., Schille F. 1929. Fauna motyli Polski. I. Prace monogr. Kom. Fizjogr. 6: 1-552. | |
| Autor | Jarosław Buszko | |
 |  |
COPYRIGHT © IOP PAN 2004-2009 |
)
