powiększ

Pupilla alpicola (Charpentier, 1837)
Poczwarówka górska

Rodzina  Pupillidae  Poczwarkowate
Rząd  Stylommatophora  Trzonkooczne
Gromada  Gastropoda  Ślimaki (Brzuchonogi)
Typ  Mollusca  Mięczaki
   
Status  Gatunek alpejsko-karpacki, w Polsce znany tylko z jednego stanowiska: Niedzicy nad Dunajcem. Chroniony.
   
Rozmieszczenie  Zasięg Pupilla alpicola obejmuje Alpy francuskie i szwajcarskie, Jurę Szwabsko-Frankońską oraz rozproszone stanowiska w południowej Bawarii, Alpach austriackich, Słowacji i Rumunii (Alexandrowicz 1992, Riedel 1988). Jedyne, niedawno odkryte polskie stanowisko znajduje się w Pieninach Spiskich, na stoku Cisówki koło Niedzicy nad Dunajcem (Alexandrowicz 1992, 1994).
   
Biotop/Siedlisko  Górski gatunek wilgociolubny, żyjący w siedliskach niezacienionych, wilgotnych, bardzo wilgotnych, a nawet podmokłych, takich jak górskie mokradła i podmokłe łąki, gdzie przebywa wśród mchów i niskiej roślinności higrofilnej. Jest związany z podłożem bogatym w wapń, spotykany zwłaszcza w strefach wychodni skał węglanowych, takich jak wapienie i dolomity, a także przy wychodniach margli i wapnistych piaskowców. Żyje w dolinach i na otwartych stokach, także powyżej górnej granicy lasu (Alexandrowicz 1992); w Alpach sięga do 2000 m n.p.m. (Riedel 1988). Na stanowisku w Niedzicy towarzyszą mu m.in. dwa inne wilgociolubne gatunki poczwarówek Vertigo angustior i V. antivertigo (Pokryszko B.M. - mat. niepubl.).
   
Biologia  Gatunek jajożyworodny, inkubujący jednorazowo zwykle do 4 zarodków (Steenberg 1925), żyjący co najmniej 2 lata (Pokryszko B.M. - mat. niepubl.).
   
Wielkość populacji w Polsce  Na jedynym znanym dziś polskim stanowisku jest średnio liczny. Występuje na bardzo niewielkim obszarze o powierzchni około 50 m2 (Pokryszko B.M. - mat. niepubl.).
   
Zagrożenia i ich przyczyny  Chociaż stanowisko jest obecnie chronione jako tzw. użytek ekologiczny, znajduje się ono bezpośrednio przy drodze, w sąsiedztwie pastwisk i rozbudowywanych ośrodków rekreacyjnych (Alexandrowicz 1992, Pokryszko B.M. - mat. niepubl.). Zagraża mu zanieczyszczenie (spaliny), zmiana stosunków wodnych i spasanie.
   
Prognoza zmian populacji  Zaistnienie czynników wymienionych jako zagrożenia może spowodować zniknięcie populacji.
   
Aktualne sposoby ochrony  Miejsce występowania chronione jako użytek ekologiczny; gatunek objęty ochroną gatunkową.
   
Proponowane sposoby ochrony  Utrzymać dotychczasowe i podjąć działanie, które zapobiegłyby zmianie stosunków wodnych.
   
Summary  One of the rarest species in Poland, with only one locality (Niedzica, Pieniny Mountains); though it is legally protected and the locality has been designated a site of ecological interest, the population is threatened by disturbances in water regime and susceptible to random events.
   
Źródła informacji  Alexandrowicz S.W. 1992. Nowy dla fauny polskiej gatunek ślimaka Pupilla alpicola na zagrożonym stanowisku w Niedzicy. Chrońmy przyr. ojcz. 48: 5-11.

Alexandrowicz S.W. 1994. Pupilla alpicola (Charpentier, 1837) from Niedzica. Geologia 20: 325-331.

Riedel A. 1988. Ślimaki lądowe Gastropoda terrestria. Katalog fauny Polski. XXXVI. PWN, Warszawa, 316 ss +1 mapa.

Steenberg C.M. 1925. Études sur l'anatomie et la systématique des maillots (Fam. Pupillidae s. lat.). Videnskabelige Meddelelser fra Dansk naturhistorisk Forening i Kobenhavn, 215 ss + 34 pls.

   
Autor  Beata M. Pokryszko
   
 

COPYRIGHT © IOP PAN 2004-2009