| |
| |
|
Maculinea alcon (Denis et Schiffermüller, 1775) | ||
| Rodzina | Lycaenidae Modraszkowate | |
| Rząd | Lepidoptera Motyle | |
| Gromada | Insecta Owady | |
| Typ | Arthropoda Stawonogi | |
| Status | Gatunek związany z terenami podmokłymi, narażonymi na niekorzystne wpływy oddziaływań gospodarczych. Prawnie chroniony. | |
| Rozmieszczenie | Zasięg gatunku rozciąga się od południowo-zachodniej Europy po Azję Centralną (Buszko 1993). W Europie występuje głównie w jej południowo-zachodniej części (Kudrna 2002). W Polsce znany z rozproszonych stanowisk głównie w południowo-wschodniej części kraju. Izolowane stanowiska znajdują się w Wielkopolsce i Kotlinie Biebrzańskiej (Ebert (ed.) 1991b). Wymarł na wielu stanowiskach na Dolnym Śląsku (Buszko 1997b). | |
| Biotop/Siedlisko | Wilgotne torfiaste łąki, torfowiska niskie. Przeważnie w dolinach rzek lub na obrzeżach jezior. | |
| Biologia | Gatunek pojawia się w jednym pokoleniu w ciągu roku. Motyl lata od początku lipca do połowy sierpnia. Jaja składane są na kwiatach i liściach goryczki wąskolistnej Gentiana pneumonanthe. Gąsienica żyje początkowo w kwiatach, potem jest adoptowana przez mrówki z gatunków Myrmica ruginodis, M. scabrinodis, M. rubra (Ebert (ed.) 1991b) i przenoszona przez nie do mrowisk. Tam odbywa swój dalszy rozwój odżywiając się larwami mrówek. | |
| Wielkość populacji w Polsce | Trudna do oszacowania. Przeważnie obserwowano kilka do kilkunastu osobników w ciągu dnia, jedynie na niektórych stanowiskach jest liczniejszy. | |
| Zagrożenia i ich przyczyny | Główną przyczyną zanikania gatunku są melioracje i intensyfikacja użytkowania wilgotnych łąk prowadząca do eliminacji rośliny pokarmowej. Podobne skutki wynikają z osuszania łąk oraz ich zarastania roślinnością krzewiastą. Zmiany środowiska mogą prowadzić także do wyginięcia mrówek, co w rezultacie także prowadzi do zniknięcia motyla. | |
| Prognoza zmian populacji | Zmniejszanie się obszaru podmokłych łąk nieuchronnie będzie prowadziło do zmniejszania się liczby stanowisk motyla w Polsce. Pozostaje to w ścisłym związku z wymaganiami środowiskowymi rośliny pokarmowej, rozproszeniem stanowisk i niewielką liczebnością lokalnych populacji. | |
| Aktualne sposoby ochrony | Gatunek jest objęty w Polsce ochroną prawną. | |
| Proponowane sposoby ochrony | Najlepszym sposobem ochrony gatunku wydaje się ekstensywne użytkowanie podmokłych łąk oraz powstrzymywanie ich zarastania przez zarośla brzozy i wierzby. Łąki takie wymagają jednorazowego koszenia w ciągu roku, najlepiej w sierpniu. Uwaga! W Polsce występuje także modraszek Rebela Maculinea rebeli - bardzo blisko spokrewniony gatunek występujący w suchych biotopach, gdzie jego rośliną pokarmową jest goryczka krzyżowa Gentiana cruciata, a mrówką-gospodarzem Myrmica schencki. Znaleziono go w Pieninach i okolicach Przemyśla. Odrębność gatunkowa M. rebeli jest jednak wątpliwa. | |
| Summary | The species occurs in scattered locations, situated mostly in the south-eastern part of Poland. It is found in the environment of wet meadows. Threats to the species include intensification of the use of wet meadows and overgrowing of this habitat by trees and shrubs. It is recommended that meadows where Maculinea alcon occurs should be extensively used and succession of trees and shrubs should be prevented. It is protected by law in Poland. | |
| Źródła informacji | Buszko J. 1993. Atlas motyli Polski. I. Motyle dzienne (Rhopalocera). Grupa IMAGE, Warszawa, 269 ss.  Buszko J. 1997b. Atlas rozmieszczenia motyli dziennych w Polsce (Lepidoptera: Papilionoidea, Hesperioidea) 1986-1995. Oficyna Wydawn. Turpress, Toruń, 170 ss. Ebert G. (ed.) 1991b. Die Schmetterlinge Baden Württembergs, Band 2, Tagfalter II. E. Ulmer, Stuttgart, 535 ss. Kudrna O. 2002. The distribution Atlas of European Butterflies. Oedippus 20, 343 pp. | |
| Autor | Jarosław Buszko | |
 |  |
COPYRIGHT © IOP PAN 2004-2009 |
)
