| |
| |
|
Heterocapillus tigripes (Mulsant et Rey, 1852) | ||
| Rodzina | Miridae Tasznikowate | |
| Rząd | Hemiptera Pluskwiaki | |
| Gromada | Insecta Owady | |
| Typ | Arthropoda Stawonogi | |
| Status | Rzadki gatunek europejski, w Polsce znany tylko ze środowisk kserotermicznych Garbu Pińczowskiego nad Nidą; część stanowiska objęta jest ochroną rezerwatową. | |
| Rozmieszczenie | Pluskwiak ten wykazywany jest z zachodniej i południowej Europy oraz azjatyckiej części Turcji. W Polsce podawany dotychczas jedynie z Garbu Pińczowskiego - z Pińczowa i Skowronna (Herczek 1987). Populacja utrzymuje się od momentu jej stwierdzenia, tj. od 1987 roku (Gorczyca 1991, mat. niepubl.). Wymienione stanowisko należy do najbardziej na północ wysuniętych miejsc występowania tego gatunku. | |
| Biotop/Siedlisko | Występuje na ciepłych, wapieniolubnych, kwiecistych murawach kserotermicznych, zaliczanych do związku Cirsio-Brachypodion pinnati i zespołu Inuletum ensifoliae. Tego typu murawy występują w Polsce m.in. na terenie Niecki Nidziańskiej i Wyżyny Lubelskiej, ale Heterocapillus tigripes może występować jedynie tam, gdzie w skład muraw wchodzi szyplin jedwabisty Dorycnium germanicum, będący jego rośliną żywicielską. | |
| Biologia | Poznana jest bardzo słabo. Wiadomo, iż jest to gatunek troficznie związany z roślinami należącymi do rodzaju Dorycnium. Prawdopodobnie do tkanek tej rośliny owad składa jaja. Larwy pojawiają się już w maju, a okazy dorosłe w czerwcu i występują do lipca. Zimują w postaci jaja. | |
| Wielkość populacji w Polsce | Bliżej nieokreślona co do liczebności populacja odnotowana jedynie w okolicach Pińczowa. Poszukiwania w podobnych siedliskach w innych rejonach kraju, np. w okolicach Przemyśla i Bielinka nad Odrą, nie wykazały obecności H. tigripes. | |
| Zagrożenia i ich przyczyny | Głównym zagrożeniem tego gatunku jest dewastacja muraw kserotermicznych, których obszar kurczy się coraz bardziej. Zarastają one samoistnie, głównie tarniną i dereniem, ale w ostatnich latach zaczęto również nasadzać drzewa na Garbie Pińczowskim. | |
| Prognoza zmian populacji | Ochrona muraw jest podstawowym warunkiem dla utrzymania się tego gatunku owada. Zalesianie niektórych fragmentów Garbu Pińczowskiego pomiędzy Pińczowem a Skowronnem źle wróży przyszłości muraw kserotermicznych, a tym samym wyspowej populacji omawianego pluskwiaka. | |
| Aktualne sposoby ochrony | W Polsce nie jest objęty ochroną gatunkową. Korzysta częściowo z ochrony rezerwatowej (rez. "Skowronno", "Grabowiec"). | |
| Proponowane sposoby ochrony | Osobniki tego gatunku osiągają niewielkie rozmiary ciała, toteż nie są narażone na odławianie przez kolekcjonerów amatorów. Jedyne co im zagraża ze strony człowieka, to przekształcenie przez działania gospodarcze zbiorowisk roślinnych charakterystycznych dla tego owada, zaliczanych do zespołu Inuletum ensifoliae, i dopuszczenie do zarastania siedlisk kserotermicznych. Konieczna jest czynna ochrona muraw z zespołu Inuletum ensifoliae, z udziałem szyplinu jedwabistego, i rozszerzenie ochrony rezerwatowej na Garbie Pińczowskim. Wskazany jest stały monitoring siedliska i populacji pińczowskiej tego owada. | |
| Summary | Heterocapillus tigripes is one of the rarest representatives of the family Miridae in Poland. So far only one locality of this species, in the environs of Pińczów, has been found in Poland. A part of its locality is included in a nature reserve; the other fragments are spontaneously overgrowing or planted with forest. It is recommended that selection of places for afforestation should be consulted with a specialist. There is a need for active protection of xerothermic grasslands, belonging to the Inuletum ensifoliae association, with Dorycnium germanicum which is a host plant of this heteropter. H. tigripes is not protected by law. | |
| Źródła informacji | Gorczyca J. 1991. Phylinae (Heteroptera, Miridae) of Poland. Ann. Upper Silesian Mus., Entomol. 2: 17-81.  Herczek A. 1987. Zgrupowania tasznikowatych (Miridae, Heteroptera) wybranych zbiorowisk kserotermicznych okolic Pińczowa. Acta biol. siles. 6, 23: 130-148. | |
| Autor | Jacek Gorczyca | |
 |  |
COPYRIGHT © IOP PAN 2004-2009 |
)
