powiększ

Myrmeleon (Morter) inconspicuus Rambur, 1842
Mrówkolew południowy
Antlion

Rodzina  Myrmeleontidae  Mrówkolwy
Rząd  Neuroptera  Siatkoskrzydłe (sieciarki)
Gromada  Insecta  Owady
Typ  Arthropoda  Stawonogi
   
Status  Gatunek basenu śródziemnomorskiego i Bliskiego Wschodu, w Polsce znaleziony tylko na Helu, ponad 500 km na północ od granicy jego zwartego zasięgu. Nie objęty ochroną gatunkową.
   
Rozmieszczenie  Gatunek śródziemnomorski, szeroko rozmieszczony w południowej Europie. Występuje od Wysp Kanaryjskich i Maroka na zachodzie po Izrael, Irak i Iran na wschodzie (Aspöck, Hölzel, Aspöck 2001). W Europie Środkowej bardzo nieliczny i lokalny, sięga po wschodnią Austrię i Słowację. W Polsce odłowiony tylko raz w okolicach Jastarni, na Półwyspie Helskim (Dobosz 1994b, Gepp, Hölzel 1989). Najprawdopodobniej gatunek ten, ze względu na bardzo specyficzne wymagania termiczne, występuje w Polsce wyspowo i bardzo nielicznie. Podczas prowadzonych przez ostatnie kilkanaście lat badań faunistycznych na Pobrzeżu Bałtyku nie udało się zlokalizować innych stanowisk tego gatunku.
   
Biotop/Siedlisko  Występuje w różnych ciepłych i suchych siedliskach, takich jak: piaszczyste drogi, wydmy śródlądowe i nadmorskie, piaszczyste brzegi rzek. Występuje głównie na niżu do wysokości ok. 500 m n.p.m.
   
Biologia  Poznana dość dobrze. Larwy tego gatunku budują lejki w luźnym piachu, tworząc często liczne kolonie. Cykl rozwojowy tego gatunku trwa jeden rok. Zarówno larwy jak i imago są drapieżne, odżywiając się owadami. Larwy, z pomocą lejka-pułapki, łapią głównie poruszające się po ziemi nielotne owady, np. mrówki. Przepoczwarczenie odbywa się w ziemi. Larwa opuszcza lejek, zakopuje się na głębokość kilku centymetrów w luźnym podłożu. Tam buduje kulisty kokon, który wzmacniany jest ziarenkami piasku. Dorosłe owady pojawiają się po kilku tygodniach, od maja do sierpnia. W Polsce jedyny okaz złowiono późno - 11 sierpnia.
   
Wielkość populacji w Polsce  Liczebność populacji w Polsce nie jest możliwa do oszacowania. Jedynie - na podstawie wieloletnich badań autora - można uznać ją za skrajnie niską, mieszczącą się w kategoriach IUCN od CR do EN.
   
Zagrożenia i ich przyczyny  Ze względu na specyficzny charakter biotopu, z jakim gatunek ten jest związany, pewnym jego zagrożeniem jest niszczenie pasa wydm i piaszczysk nadmorskich przez turystów, wczasowiczów oraz przez działalność gospodarczą.
   
Prognoza zmian populacji  Populacja położona jest na północnym skraju zasięgu gatunku, toteż narażona jest na fluktuacje i lokalne zaniki, wskutek zmian klimatycznych i innych środowiskowych.
   
Aktualne sposoby ochrony  W Polsce nie objęty ochroną gatunkową; chroniony tylko pośrednio dzięki przepisom ochraniającym pas wydm nadmorskich.
   
Proponowane sposoby ochrony  Jedyną skuteczną metodą ochrony może być zachowanie potencjalnych siedlisk tego gatunku oraz prowadzenie badań w kierunku lokalizacji ewentualnych innych stanowisk z możliwością ich zabezpieczenia.
   
Summary  It is a South-European and Near-East species, in Poland known from the only Hel Peninsula. It occurs in sandy and dune areas. A small isolated Polish locality is situated about 500 km to the north of the continuous range of the species, and the same is threatened with extinction. Not protected.
   
Źródła informacji  Aspöck H., Hölzel H., Aspöck U. 2001. Kommentierter Katalog der Neuropterida (Insecta: Raphidioptera, Megaloptera, Neuroptera) der Westpaläarktis. Denisia 2: 1-606.

Dobosz R. 1994b. Myrmeleon inconspicuus Rambur - mrówkolew nowy dla fauny Polski oraz uwagi o polskich gatunkach z rodzaju Myrmeleon Linnaeus (Neuroptera: Myrmeleontidae). Roczn. Muz. Górnośl. w Bytomiu, Przyroda 14:123-127.

Gepp J., Hölzel H. 1989. Ameisenlöwen und Ameisenjungfern, Myrmeleonidae. Die Neue Brehm-Büchrei, 589: 1-108.

   
Autor  Roland Dobosz
   
 

COPYRIGHT © IOP PAN 2004-2009