Architekci krajobrazu
Wykorzystywanie ozdobnych roślin obcych gatunków stanowi podstawę architektury krajobrazu. Mają one nie tylko na atrakcyjny wygląd, ale często są łatwe w rozmnażaniu i odporne na pasożyty, choroby oraz warunki atmosferyczne. Te właśnie cechy sprzyjają utrzymywaniu obszarów zieleni miejskiej czy zadrzewień przydrożnych. Jednak z drugiej strony te same cechy w dużym stopniu odpowiadają za to, że część roślin ozdobnych, np. Reynoutria japonica, przedostaje się do środowiska przyrodniczego i radzi w nim sobie na tyle dobrze, że poważnie zagraża rodzimej przyrodzie i wywołuje szkody gospodarcze.
Na szczęście inwazyjne gatunki obce stanowią bardzo niewielką część wszystkich roślin wykorzystywanych w architekturze krajobrazu. Dzięki temu stosunkowo łatwo tu o kompromis między kształtowaniem życiowej przestrzeni człowieka, a interesami ochrony przyrody: rezygnacja ze stosowania tych gatunków nie powinna mieć znaczących negatywnych skutków dla architektury krajobrazu, natomiast przyniesie zdecydowanie pozytywne efekty dla rodzimej różnorodności przyrodniczej.
Poza całkowitym zaprzestaniem wykorzystywania najbardziej inwazyjnych gatunków obcych, architekci krajobrazu mogą podjąć szereg innych działań przyczyniających się do zmniejszenia zagrożenia ze strony inwazji biologicznych. Zostały one zebrane w „Kodeksie postępowania w zakresie ogrodnictwa i inwazyjnych roślin obcych”. Kodeks ten opracowali w 2009 r. Vernon Heywood i Sarah Brunel w ramach współpracy Rady Europy i Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin (EPPO). Jest on skierowany do wszystkich sektorów związanych z produkcją i wykorzystywaniem roślin ozdobnych. Dobre praktyki w tym zakresie obejmują podjęcie (dobrowolne) następujących działań:
- zdobycie informacji o tym, które rośliny w okolicy są inwazyjnymi i potencjalnie inwazyjnymi gatunkami obcymi
- prawidłowa identyfikacja sprzedawanych/wykorzystywanych obcych roślin
- zapoznanie się z uwarunkowaniami prawnymi dotyczącymi obcych roślin
- podjęcie współpracy z innymi zainteresowanymi osobami/podmiotami, zarówno w tej samej branży, jak i w sektorze ochrony przyrody i ochrony roślin
- ustalenie które gatunki obcych roślin stanowią zagrożenie i zaniechanie ich sprzedaży/ wykorzystania
- unikanie stosowania inwazyjnych i potencjalnie inwazyjnych gatunków obcych w wielkoskalowych nasadzeniach
- zapewnienie kupującym informacji o oferowanych inwazyjnych gatunkach obcych, dotyczących m. in. potencjalnych zagrożeń i sposobów ich ograniczania
- zastąpienie inwazyjnych gatunków obcych nieinwazyjnymi gatunkami alternatywnymi
- staranne zagospodarowanie i usuwanie materiałów roślinnych i odpadów zawierających ten materiał
- zapobieganie „ucieczkom” roślin z upraw
- popularyzacja wiedzy o inwazjach biologicznych
Realizacja części tych działań może się odbywać zupełnie bezkosztowo lub przy poniesieniu kosztów niewspółmiernie małych w stosunku do korzyści (w tym finansowych), wynikających z ograniczania introdukcji i rozprzestrzeniania inwazyjnych obcych gatunków. Wprowadzenie Kodeksu w życie wymaga jednak szerokiego rozpropagowania wśród wszystkich zainteresowanych i od ich wysokiego poziomu samoregulacji.
