Perccottus glenii Dybowski, 1877 – Trawianka – Amur sleeper
Informacje w bazie danych Gatunki obce w Polsce nie są prawnie wiążące. Mają one charakter naukowy.
Status
Gatunek obcy na całym obszarze, na którym występuje lub występował w Polsce
Występuje obecnie w środowisku
Rozmnaża(ł) się w środowisku
Liczebność lub/i zasięg zwiększają się
Inwazyjny gatunek obcy
Zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 2022 r. w sprawie listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii i listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Polski, działań zaradczych oraz środków mających na celu przywrócenie naturalnego stanu ekosystemów (Dz.U. 2022 poz. 2649), trawianka jest w inwazyjnym gatunkiem obcym stwarzającym zagrożenie dla Unii i rozprzestrzenionym na szeroką skalę.
Ogólna charakterystyka
Wygląd i biologia
W okresie tarła samce są ciemniejsze od samic, a na górnej części głowy tworzy się guz tłuszczowy. Poza tym dymorfizm płciowy objawia się głównie w budowie płetw grzbietowych i brzusznych. U samców płetwy grzbietowe są większe, bardziej zbliżone do siebie i jaskrawe, natomiast brzuszne są znacznie krótsze niż u samic.
Wpływ na rodzimą różnorodność biologiczną i na gospodarkę
Siedliska w zasięgu wtórnym
Powierzchniowe wody stojące i płynące
Występowanie
Okoliczności poprzedzające introdukcję do Polski
Pierwsze informacje o introdukcji gatunku na teren Europy pochodzą z 1912 r., a pierwsze okazy przywiezione zostały z rzeki Zeja, dorzecza Amuru . Hodowane w akwariach ryby w 1916 roku zostały wypuszczone do stawów parkowych w miejscowości Lisij Nos -k. St. Petersburga - skąd trawianka rozprzestrzeniła się do okolicznych jezior i Zatoki Fińskiej. W 1948 r. gatunek został przywieziony do Moskwy, gdzie był hodowany w akwariach, a w następnych latach został wypuszczony do wód otwartych . W 1970 r. został wprowadzony do gospodarstw rybackich w okolice Nižnego Novgorodu wraz z amurskim karpiem. W 1982 r. trawiankę stwierdzono w rejonie Kaliningradu w jez. Inzgener które, łączy się z Pregołą, uchodzącą do Zalewu Wiślanego. W ostatnich kilkunastu latach na terenie Europy Środkowej i Wschodniej odnotowano bardzo szybkie rozprzestrzenianie się trawianki. Stwierdzono ją w dorzeczu Dźwiny , Donu, Dniepru i Dniestru , Cisy i jej wschodniosłowackich dopływach - Latorica, Bodrog , gdzie szybko utworzyła liczebne populacje. W 2001 r. trawiankę stwierdzonio po raz pierwszy w Serbii (Vojvodina), a prawdopodobnie przybyła z Węgier systemem rzecznym Cisy.
Mapa występowania
Pola atlasowe na mapie przedstawiają miejsca stwierdzeń gatunku, a punkty – miejsca jego introdukcji.
Informacje, które mogłyby uzupełnić mapę występowania gatunku, można przesyłać na adres ias@iop.krakow.pl
Opis rozmieszczenia
Rozmieszczenie regionalne: Dolna i środkowa Wisła oraz liczne starorzecza od Kazimierza Dolnego po Tczew. Ponadto w Bugu i jego starorzeczach oraz w Pilicy.
Najwcześniejsza introdukcja/obserwacja
przed rokiem 1993
Sposoby transportu
- Celowe sprowadzenie do Polski
Przyczyny sprowadzenia
- Celowo sprowadzony do hodowli zwierząt towarzyszących (domowych, akwarystycznych, terrarystycznych)
Sposoby wsiedlenia do środowiska przyrodniczego
- Ucieczka lub celowe wsiedlenie z uprawy lub hodowli
Literatura
- Antychowicz J. 1994. Percottus glehni w naszych wodach. Komunikaty Rybackie 2: 21-22.
- Grabowska J., Pietraszewski D., Przybylski M., Tarkan A.,S., Marszał L., Lampart-Kałużniacka M. 2011. Life-history traits of Amur sleeper, Perccottus glenii,in the invaded Vistula River: early investment in reproduction but reduced growth rate Hydrobiologia 661: 197-210. Springer link
- Kakareko T. 1999. Perccottus glenii (Odontobutidae) - nowy gatunek ryby w Zbiorniku Włocławskim na Dolnej Wiśle. Przegląd Zoologiczny
- Nowak M., Popek W., Epler P. 2008. Range expansion of an invasive alien species, Chinese sleeper, Perccottus glenii Dybowski, 1877 (Teleostei: Odontobutidae) in the Vistula River drainage Acta Ichthyologica et Piscatoria 38: 37-40(4). Acta Ichthyologica et Piscatoria link
- Strużyński W., Pestis V., Dobruk Y., Balcerak M. 2016. Trawianka Percottus glenii na wybranych stanowiskach staroczerzy Wisly i bagien pod Drohiczynem w Białorusi Kulon 21: 83-87.
- Terlecki J., Pałka R. 1999. Occurrence of Perccottus glenii Dybowski, 1877 (Perciformes, Odontobutidae) in the middle stretch of the Vistula river, Poland. Archives of Polish Fisheries 7: 141-150. link
- Wałowski J., Wolnicki J. 2010. Occurrence and biology of the Amur sleeper, Perccottus glenii Dybowski, 1877 Komunikaty Rybackie 114: 6-11. Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie link
- Woźniewski M. 1997. Trawianka - nowy gatunek ryby w Wiśle. Wiadomości Wędkarskie 12: 69.
Rodzaj organizmu: Ryba
Typ: Vertebrata
Klasa/Gromada: Actinopterygii
Rząd: Perciformes
Rodzina: Odontobutidae
Synonimy łacińskie: Eleotris dybowskii Gercenshtein&Varpakhovskiy 1887; Eleotris glehnii Gercenshtein&Varpakhovskiy 1887; Eleotris pleskei Gercenshtein&Varpakhovskiy 1877; Perccottus glehnii Berg 1912; Perccottus pleskei Berg 1909
Synonimy angielskie: Chinese sleeper