Salvelinus fontinalis (Mitchill, 1815) – Pstrąg źródlany – Speckled brook trout

Informacje w bazie danych Gatunki obce w Polsce nie są prawnie wiążące. Mają one charakter naukowy.

Status

Gatunek obcy na całym obszarze, na którym występuje lub występował w Polsce

Występuje obecnie w środowisku

Rozmnaża(ł) się w środowiskach sztucznych

W wodach otwartych stwierdzane są najczęściej osobniki, które uciekły z zamkniętych ośrodków hodowlanych.

Inwazyjny gatunek obcy

Ogólna charakterystyka

Wygląd i biologia

Gatunek stenotermiczny, zimnolubny, litofilny. Głowa i grzbiet zazwyczaj pokryte marmurkowym wzorem, utworzonym przez jasnożółte lub kremowe faliste linie, które na bokach rozpraszają się, tworząc liczne biało-kremowe, koliste plamy. Pomiędzy nimi występują małe wiśniowoczerwone plamy z niebieską obwódką. Przedni brzeg płetw parzystych oraz płetwy odbytowej jest śnieżnobiały, od strony wewnętrznej podkreślony czarną linią. Pozostała część tych płetw ma czerwonawe zabarwienie. U form wędrownych osobniki spływające do morza stają się srebrzyste, szkarłatnie opalizujące, a boki mają pokryte czerwonymi plamami. Samce i samice różnią się wyglądem – różnice między osobnikami obu płci wyraźnie zaznaczają się w czasie tarła, szczególnie u samców, które przybierają jaskrawe karminowoczerwone zabarwienie brzusznej strony ciała - od głowy aż do trzonu ogona. Gatunek drapieżny - odżywia się larwami owadów i ich postaciami dorosłymi, skorupiakami, pająkami, rybami - głównie głowaczowatymi, ciernikowatymi i karpiowatymi, a także ikrą, młodocianymi osobnikami własnego gatunku - oraz płazami. Duże osobniki, szczególnie w północnej części zasięgu, zjadają latem duże ilości drobnych ssaków, głównie norniki i nornice. Tarło trwa od października do stycznia.

Wpływ na rodzimą różnorodność biologiczną i na gospodarkę

Siedliska w zasięgu wtórnym

Powierzchniowe wody płynące

Występowanie

Okoliczności poprzedzające introdukcję do Polski

W Ameryce Północnej wprowadzony najpierw w zachodnie rejony i na kontynent południowoamerykański. Później introdukowany także do Nowej Zelandii i Europy. Do Niemiec, w dorzecze Dunaju, Renu i Łaby sprowadzony dla celów hodowlanych i wędkarskich pod koniec XIX wieku.

Mapa występowania

Pola atlasowe na mapie przedstawiają miejsca stwierdzeń gatunku, a punkty – miejsca jego introdukcji.

Informacje, które mogłyby uzupełnić mapę występowania gatunku, można przesyłać na adres ias@iop.krakow.pl

Opis rozmieszczenia

Rozmieszczenie punktowe: jeziora tatrzańskie, Dunajec, Białka Tatrzańska, Biała Łada (k./ Nałęczowa). Uciekinierzy z zamkniętych hodowli spotykani są na w środkowym pasie Polski (Jura Krakowsko- Częstochowska), jak i północnym (Pomorze, Warmia, Mazury).

Najwcześniejsza introdukcja/obserwacja

w roku 1881

Sposoby transportu

  • Celowe sprowadzenie do Polski

Przyczyny sprowadzenia

  • Celowo sprowadzony w celach wędkarskich i rybackich

Sposoby wsiedlenia do środowiska przyrodniczego

  • Celowe wsiedlenie do środowiska przyrodniczego

Sposób rozprzestrzeniania się po introdukcji

Gatunek jest celowo rozprzestrzeniany przez człowieka

Literatura

  • Gliwicz, Z.M. 1963. Wpływ zarybiania na biocenozy jezior tatrzańskich. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 19: 27-35.
  • Jara, Z., Markiewicz, F., Bory-Miączyński, T., 1972. Results of investigations on the state of health of the trout in lakes of the Tatra National Park in years 1966-1970. Acta Hydrobiologica 14: 129-141.
  • Kaczkowski, Z. 1996. Morfologia, biologia, ekologia oraz rola w ekosystemach wodnych pstąga źródlanego Salvelinus fontinalis Mitchell, 1815 - introdukowanego gatunku w Polsce Praca licencjacka 1-47. Muzeum Przyrodnicze U. Wr.
  • Paschalski, J. 1951. 70-lecie zarybienia Czarnego stawu Gąsienicowego w Tatrach. Wierchy 20: 236-237.
  • Witkowski, A. 1996. Ryby. W: Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego. (Z. Mirek, Z. Głowaciński, K. Klimek, H. Pieńkoś-Mirkowa red.) Wyd. TPN, Zakopane-Kraków
  • Żarnecki S. 1955. Pstrąg źródlany (Salmo fontinalis) w jeziorach tartrzańskich Kosmos A,4: 707-711.

Rodzaj organizmu: Ryba

Typ: Vertebrata
Klasa/Gromada: Actinopterygii
Rząd: Salmoniformes
Rodzina: Salmonidae

Synonimy łacińskie: Salmo fontinalis Mitchill, 1815

Synonimy angielskie: Brook char; Brook trout