Parectopa robiniella (Clemens,1863)

Locust Digitate Leaf Miner

 introdukcja bieżąca, ostatnie ćwierćwieczeintrodukcja/inwazja transoceaniczna, czyli międzykontynentalnaRodzina  Gracillariidae  kibitnikowate
Rząd  Lepidoptera  motyle
Gromada  Insecta   owady
Typ  Arthropoda  stawonogi
 
 
 
 
 
   

powiększ

powiększ

powiększ

   
Pierwotna ojczyzna gatunku  

Ameryka Północna.

   
Podstawowe cechy morfologiczne  

Drobny motyl o rozpiętości skrzydeł 5,0-6,5 mm.

   
Biologia, ekologia  

Monofag rozwija się tylko na liściach robinii. Larwa koloru zielonego sporządza wielokorytarzowe nieregularne miny na zewnętrznej stronie liścia. Często występuje wraz ze szrotówkiem robiniaczkiem Phyllonorycter robiniella. W naszych warunkach może mieć dwie generacje w roku. Przepoczwarcza się na zewnątrz miny na ziemi po opadnięciu zasiedlonych liści. Zimuje postać doskonała.

   
Okoliczności poprzedzające pojawienie się gatunku w Polsce  

Pierwszy raz w Europie stwierdzony w 1970 roku nieopodal Mediolanu w północnych Włoszech (Vidano i Marletto 1971). Z początkiem lat 80. XX wieku stwierdzono go w b. Jugosławii (Igrc i Maceljski 1983, Maceljski i Igrc 1984) oraz na Węgrzech. Obecnie występuje już na całym obszarze Węgier, a także w Czechach, Słowacji, Rumunii, Francji (Martinez i Chambon 1987) oraz na Ukrainie.

   
Ekspansja/inwazja w Polsce, czas i miejsce  

Począwszy od ostatniej dekady XX wieku Parectopa robiniella jest sporadycznie stwierdzana w Polsce w pięciu południowo-wschodnich województwach oraz w Wielkopolsce i w województwie kujawsko-pomorskim (Buszko i Nowacki 2000).

   
Występowanie na terenach chronionych  

Brak danych.

   
Wpływ na ekosystemy i gatunki rodzime  

Nieznany.

   
Szkodliwość, profilaktyka i zwalczanie  

W Polsce - ze względu na sporadyczne i rzadkie występowanie - gatunek ten nie stanowi obecnie większego zagrożenia dla lokalnych zadrzewień robiniowych i gospodarki, jednakże został on uwzględniony w najnowszych podręcznikach do oznaczania gatunków minujących (Beiger 2004). Większe znaczenie ma w południowej Europie i tam badano możliwość wykorzystania pasożytów obu inwazyjnych gatunków motyli robiniowych z rodziny Gracillariidae (P. robiniella i Phyllonorycter robiniella) dla ewentualnego wykorzystania ich w walce biologicznej (we Włoszech: Serini 1990, Trematerra i Zapparoli 1994).

   
Prognoza  

Prawdopodobnie w najbliższych latach pojawi się we wschodnich i zachodnich krajach ościennych (Niemcy, Białoruś, Łotwa, Estonia). W Polsce inwazja przesuwać się będzie na zachód i północ.

   
Literatura  
  • Beiger M. 2004. Owady minujące Polski - Klucz do oznaczania na podstawie min. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: .
  • Buszko J., Nowacki J. 2000. A Distributional Checklist of the Lepidoptera of Poland: .
  • Igrc J., Maceljski M. 1983. Parectopa robiniella Clemens - novi štetni insekt nearktičkog porijekla u Jugoslaviji. Zaštita Bilja 165: 427-430.
  • Maceljski M., Igrc J. 1984. Bagremov miner Parectopa robiniella Clemens (Lepid., Gracillariidae) u Jugoslaviji. Zaštita Bilja 170: 323-331.
  • Maceljski M., Igrc J. 1984. The black locust miner Parectopa robiniella Clemens (Lepidoptera, Gracillariidae) in Yugoslavia. Zastita Bilja, Beograd 35 (4): 323-331.
  • Martinez M., Chambon J.P. 1987. Note sur la présence en France de Parectopa robiniella (Clemens) la mineuse américaine des feuilles de robinier (Lepidoptera, Gracillariidae). Nouvelle Revue d'Entomologie 4 (3): 323-328.
  • Serini G. B. 1990. Parasitoids of Parectopa robiniella Clemens and Phyllonorycter robiniellus (Clemens) (Lepidoptera: Gracillariidae). Bollettino di Zoologia Agraria e di Bachicoltura 22 (2): 139-149.
  • Trematerra P., Zapparoli M. 1994. Ulteriori note sulla diffusione in Italia dei Lepidotteri minatori della Robinia Parectopa robiniella Clemens e Phyllonorycter robiniellus (Clemens) (Lepidoptera Gracillariidae). Trustula Entomologica 17 (30): 65-70.
  • Vidano C., Marletto F. 1971. L'americana Parectopa robiniella C. (Lepidoptera Gracilariidae) nemico della Robinia in Europa. Entom. agr.: 12.
   
Streszczenie  

Locust Digitate Leaf Miner Parectopa robiniella (Clemens,1863) is a small moth, originating from North America. It is a monophage of Robinia pseudoaccacia leaves. In Europe it was first found in 1970, not far from Milano in northern Italy. At the beginning of the 1980s it was found in the former Yougoslavia and in Hungary. Currently, it occurs throughout Hungary, and also in the Czech Republic, Slovakia, Romania, France and Ukraine. Beginning from the last decade of the 20th century Locust Digitate Leaf Miner has sporadically been noted in Poland, in south-eastern regions, in Wielkopolska and in the Kujawy-Pomerania province. In Poland, on account of its sporadic and rare occurrence, this species does not pose greater threat to local robinia thickets and economy. It is of greater importance in southern Europe when one has studied the possibilities of the use of parasitoids of both invasive species of robinia from the family Glacillariidae (P. robiniella and Phyllonoryctes robiniella) in biological control.

   
Opracowanie  Mieczysław Kosibowicz
   
 

COPYRIGHT © IOP PAN 2008-2014